Yıllar yılı ümüğümüzü sıkan cari açık nihayet tarih oldu!
Artık çok özlediğimiz ideal bir durum söz konusu.
Türkiye’nin kazandığı ve harcadığı döviz miktarı arasındaki fark…
Lehimize döndü çünkü.
Ve 6 yılın ardından döviz fazlamız kayıtlara geçti!
Teknik ifadeyle cari açık yerine cari fazla Merkez Bankası’nın hesaplarında yer alıyor artık.
Moral veren bir durum elbette.
İdeali de ya cari fazlaya sahip olmak…
Ya da milli gelire oranı çok düşük seviyelerdeki…
Ve kolayca finanse edilen bir döviz açığına sahip olmak.
Neticede gelişmiş ekonomi olmanın başlıca şartlarından biri..
Böyle bir cari denge tablosunu sürdürülebilir kılmaktır!
Bunu başaramayan ekonomilerse…
Yabancının parasına muhtaç kalarak kriz riskiyle yaşamak zoruındadır.
İşte Türkiye de 95 milyon dolar fazla verdiği…
Eylül ayı rakamalarıyla pozitif bir görüntü veriyor nihayet.
Dün piyasaların moral bulmasına da katkı sağladı bu tablo.
İyi güzel ama çok sevinmeyelim…
Niye mi?
Çünkü sadece aylık bazda döviz fazlası verdi ekonomimiz!
Aslında ağustosa ait veriler de 163 milyon dolar açıktan 27 milyon dolar fazlaya revize edildiği için…
Cari fazla verme sürecimiz teknik olarak ağustosta başlamış demektir.
Yani yeni fark edilse de Türkiye ekonomisi 2 ay döviz fazlası yaratmış!
Kısacası beklentilerden daha iyi bir seyir var cari dengede.
Ama ilk 9 ayda 25,56 milyar dolarlık açık söz konusu hala…
Ve yıl sonunda 34 – 36 milyar doları bulan bir döviz açığı bekliyor bizi.
Ekonomideki durgunluğun tescili
Bu rakamlar da önceki yıllara bakacak olursak nispeten iyi sayılır.
Mesela 2014’ün en az 10 milyar dolar altında olacak 2015’in açık düzeyi.
Ancak…
Cari açığın kalıcı olarak azalma sürecine girip girmediği önemli olan!
Yani ‘önümüzdeki yıllarda da bu düşüş sürer mi’ sorusunun yanıtı önemli.
Çünkü son aylarda gördüğümüz olumlu manzara…
Aslında büyük ölçüde ekonomideki durgunluktan kaynaklanıyor.
Ve küresel piyasalarda petrol fiyatlarındaki düşüşü de hesaba katmak lazım elbette.
Ancak, ithalatın ekonomik aktivideki yavaşlamaya paralel olarak…
Keskin biçimde düşmesi cari fazlayı yaratan temel neden.
Cari ikilemi kökten çözmeli
Verilere baktığımızda dış ticaret açığımızın hızla eridiğini görüyoruz!
İhracatın artmamasına karşın ticaret açığının…
Eylülde yarı yarıya azalıp 2,53 milyar dolara düşmesi bu trendin bir yansıması.
Üstelik zor zamanların koruyucusu altın…
Eylülde 520 milyon dolar net ihracata imza atarak…
Özel bir destek daha vermiş vaziyette.
Kalıcılığı şüpheli olan bir destek bu maalesef!
Bir de 9 aylık dönemde 13 milyar doları bulan kaynağı belirsiz para girişi var.
Yani finansmanda da öngörülebilir bir düzelme henüz ufukta yok.
Dolayısıyla cari açığın düşük kalması mevcut tabloda ekonominin iyi olmadığına işaret ediyor.
Ve canlanma başladığındaysa cari belamız yine sorun olma potansiyelini barındırıyor demektir!
Sözün özü; hazır reformlar ve teşvikler konuşulmaya başlanmışken…
Cari açığı kökten çözecek yapısal adımlara da yer verilmesinin şart olduğu görülüyor.