Lokomotif sektör inşaatın geleceğinde nasıl bir manzara var?
Bu kritik soruya pek çok göstergeye ve gelişmeye bakarak yanıt aramak şart.
Konut cephesinde net bir yavaşlama var mesela!
Bu nedenle de belli süreliğine çeşitli tedbirler alındı.
İnşaatçıların yeni proje hevesini yansıtan göstergelerde daralma sinyalleri gelmeye başladı.
Nasıl mı?
2017’de yapı ruhsatları için uygun bir zemin vardı.
Hukuksal baskı ve ekonomik durum inşaat firmalarını doludizgin yapı ruhsatı almaya yöneltti.
Ancak, ilerleyen aylarda başlayan durgunluk sinyalleri projelerin hayata geçmesini kısmen de olsa erteledi.
Özellikle 2018’in ilk konut satış rakamlarına da yansıyan gerileme tablosu…
Ve ekonomik belirsizlikler firmaları yeni yatırımdan uzaklaştırmaya başladı!
Bu net gerçeklik baz etkisinin de devreye girmesiyle çarpıcı biçimlerde rakamlara yansımış durumda.
Türkiye genelindeki yapı ruhsatı alınmış bina sayısı bu yılın ilk çeyreğinde yüzde 23,5 azaldı.
Yüzölçümü yüzde 33 azalırken daire sayısında yüzde 42’lik bir gerileme kaydedildi.
Yapı izni alınmış projelerin değerinde ise yüzde 20’lik bir azalma söz konusu.
Peki konutta geçen yılın favori kenti Bursa‘da bu yıl nasıl bir manzara var?
Karşılaştırma yapabilmek için ilk önce 2017’nin ilk çeyreğindeki temel rakamlara bakalım.
Yapı izni almış bina sayısı 2017’nin çeyreğinde bin 553 olarak kayıtlara geçmiş Bursa’da.
Yüz ölçümleri toplamı ise 2 milyon 189 bin metrekare seviyesinde.
Daire adedine baktığımızda ise yapı ruhsatı sayısını 10 bin 487 olarak görüyoruz.
Bu projelere biçilen değerse 2 milyar 355 milyon lira seviyesinde.
Gelelim 2018’in ilk çeyreğinde oluşan manzaraya.
Bursa’da yapı ruhsatı alınmış bina adedi 760’a düşmüş.
Daire sayısı 5 bin 302’ye, yüzölçümleri toplamı bir milyon 273 bin metrekareye, biçilen değer ise bir milyar 656 milyon liraya gerilemiş.
Gerileme Türkiye ortalamasının üstünde
2017 ve 2018’in ilk çeyreklerine ait bu verileri karşılaştırdığımızda…
Kaba bir hesaplamayla bile neredeyse tüm değerlerde yarıyarıya bir düşüşle karşılaşıyoruz!
Net bir hesaplamayla tabloya baktığımızda yüzde 51 azalan bina adediyle yüzleşmek zorunda kalıyoruz.
Yani bina bazında Türkiye ortalamasının tam 27,5 puan üzerinde bir azalma var Bursa’daki yapı izinlerinde!
Bursa’da ilk çeyrekte yapı ruhsatı alınmış daire sayısı yüzde 49,4 azalırken toplam yüzölçümü yüzde 42 oranında düşmüş.
Projelere biçilen değer ise enflasyon artışına rağmen yüzde 30 azalma kaydetmiş!
Baz ve belirsizlikler
Bu sert düşüşte ciddi bir baz etkisi olduğunu hatırlatmakta fayda var!
Çünkü geçen yılın özellikle ilk yarısında yapı ruhsatlarına adeta hücum yaşandı.
İnşaatçılar fazlasıyla ruhsat stoku yaptı.
Neticede konut ruhsatları 2017’de rekor kırdı.
Öyle ki; geçen yıl günde 3 bin 625, saatte ise 151 konuta ruhsat verildi!
Bu rekorda 1 Ekim 2017 itibariyle çeşitli kısıtlamalar getiren imar yönetmeliği değişikliğinin payı büyük.
Dolayısıyla aynı rakamlara ulaşılmasını beklemek mantıklı değil.
Ama düşüş oranları özellikle Bursa adına yine de dikkat çekici boyutlarda!
Kısacası Bursa’da inşaat sektörünün yeni proje hevesinin geçen yıla göre Türkiye ortalamasının epey altında kaldığını söylemek mümkün.
Artık gözler hükümetin attığı sektöre dönük destek adımlarıyla erimesi beklenen stoklarda.
Stoklar eridikçe önümüzdeki dönemlerde yeni proje hevesi ortaya çıkabilir!
Ama orta vadede faiz ve kurlardaki belirsizliğin nasıl bir tablo ortaya çıkaracağı ise hala soru işareti.