Paranın gerçek değeri satın alabildiği ürün ve hizmetle orantılıdır.
Yani paranın reel bir gücü vardır.
Ve mekanla zamana göre değişkenlik gösterir.
Neticede çeşitli hesaplamalarla oluşturulan Satınalma Gücü Paritesi (SGP) para birimlerinin gerçek gücünü karşılaştırmalı olarak sunmakta.
Ve bu parite ülkeler arasındaki fiyat düzeyi farklılıklarını gidererek uluslararası anlamda fiyat ve hacim karşılaştırması yapılmasını sağlar.
Ancak, fiyat düzeyi farklılıkları sadece ülkeler arasında geçerli olan bir durum değil!
Aynı ülkede de şehirden şehire fiyatlar farklılık gösterir.
Kısacası aynı para aynı ülkede farklı bir güçle boy gösterebilir.
Mesela aynı maaşı alan ve aynı tüketim biçime sahip bireyler arasında yaşadıkları kentler nedeniyle geçim farklılıkları görülebiliyor.
Yani Ankara’da harcanan 100 lira ile Erzurum’da harcanan 100 lira aynı değil!
Peki Bursa’nın 100 lirası ne kadar güçlü?
Bir başka değişle Bursa Türkiye’nin diğer illerine göre ne kadar pahalı, ne kadar ucuz?
TÜİK’in dün açıkladığı 2017 Bölgesel Satınalma Gücü Paritesi (BSGP) çalışması bu sorulara cevap vermekte.
Türkiye’de paranın alım gücünü hesaplayan bu detaylı çalışmada ürün ve hizmet anlamında toplam bin 5 madde dikkate alınmış.
Ve bölgesel bazda çeşitli karşılaştırmalar yapılmış.
Neticede her istatistiki bölge için ayrı ayrı belirlenen fiyat düzeyi endekslerini, Türkiye ortalaması 100 olmak üzere değerlendirme fırsatı bulmaktayız.
TR 41 bölgesinde yani Eskişehir ve Bilecik’le birlikte yer alan Bursa’nın satınalma gücü paritesini gösteren fiyat endeksi 2017’de 102 olarak kayıtlara geçmiş görünüyor!
Yani ülke ortalamasına göre Bursa pahalı kentler arasında bulunuyor.
Ama en pahalısı değil.
Hem de ülke ortalamasından sadece yüzde 2 oranında daha pahalı görünüyor.
Veya Bursa’nın 100 lirası 2017 itibarıyla 98 liralık alım gücüne sahip görünüyor diğer bölgelerle karşılaştırıldığında.
Tabii ki Eskişehir ve Bilecek faktörünü de bu değerlendirmede dikkate almak zorundayız!
Hangi kentlerden daha ucuz?
Ancak grup olarak da olsa 114,8’lik endeks değerine sahip İstanbul’a göre hayli ucuz kalıyor Bursa!
Yani Bursalının 102 TL’ye aldığı ürün veya hizmetin bire bir aynısı İstanbulluya 114,8 TL’ye mal olmakta.
Keza 109 puanlık İzmir’in de hayli gerisindeyiz pahalılıkta.
Ankara’ya göre de 4 puan daha ucuz görünmekte kentimiz!
Ve sadece büyük kentlerden ucuz değil Bursa.
Tekirdağ, Edirne, Kırklareli istatistiki bölgesine göre de Bursalının parası daha değerli görünüyor.
Keza veriler Bursa’nın Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu ve Yalova bölgesinden de daha ucuz olduğunu söylüyor!
Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane’nin dahil olduğı TR 90 bölgesi de Bursa’ya göre pahalı görünmekte.
Pahalılaşma sinyalleri artıyor
Tarihsel perspektifte fiyat endeksinin düştüğü bir süreçten uzaklaşma sinyalleri veriyor kentimiz.
Paritenin hesaplanmaya başladığı 2008’de 103,5’le zirve yapan Bursa’nın pahalılığı…
Bu tarihten itibaren daha düşük seviyelerde seyretmiş ve 2014’le 2015’te 100,9’a kadar inmişti.
Ama 2016’da 101’e yükselen endeks geçen yıl bir puan daha artmış görünüyor.
Bursa’yı pahalılaştıran gruplara baktığımızda ise 103,5 puanla gıda ve içecek grubunun başı çektiğini görüyoruz!
Ardındansa 103,1 puanla çeşitli mal ve hizmetler grubu öne çıkıyor.
Bursa’nın referans değerin altında yani ucuz kabul edilen ürün ve hizmet gruplarıysa…
Giyim ve ayakkabıyla, otel ve lokantalar grupları olarak dikkat çekiyor.