Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Teftiş Kurulu tarafından 2024 yılı teftiş programı kapsamında otel ve turistik işletmelere yönelik denetimler başlamış ve halen bu denetimler titizlikle yürütülmektedir. Bilindiği üzere İş müfettişlerinin 4857 sayılı İş Kanunu ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’na göre Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na bağlı kurum ve kuruluşlarda teftiş ve denetleme yapma yetkileri bulunmaktadır. İlgili mevzuata göre teftiş ve denetleme yetkisi bulunan İş Müfettişleri tarafından yapılan bu denetimlerde cezalı duruma düşmemek bakımından bu işletmelerin dikkat etmesi gereken hususlar bu yazımızın konusunu oluşturacaktır.
Denetimlerin Amacı:
ÇSGB Müfettişlerince yapılan bu ve benzeri denetimler önleme odaklı “teftiş anlayışı” ile işyerlerindeki çalışma koşullarının mevzuata uygunluğunun denetiminin yanı sıra, işçi ve işveren taraflarının hak ve yükümlülükleri hususunda rehberlik faaliyetlerini de üstlenmiştir.
Bu kapsamda, son yıllarda cezalandırma odaklı bir teftiş anlayışı yerine Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı’nın önleme odaklı yeni teftiş anlayışının başarılı bir şekilde hayata geçirilebilmesi, çalışma yaşamına müdahale etme, Başkanlığın sosyal taraflar arasında köprü görevi üstlenerek çalışma barışına katkıda bulunmak ve günümüzde giderek önem kazanan “hayat boyu öğrenme” ilkesi çerçevesinde müfettişlerin görev alanları ile ilgili yeni gelişmeleri öğrenmeleri, değişikliklere uyum sağlamaları ve mesleki bilgi ve becerilerini arttırmaları hedefleri de ön plana çıkmaktadır.
ÇSGB İş Müfettişleri tarafından yukarıda çerçevesi çizilen bu anlayışa uygun olarak 2024 yılı turistik otel ve işletmelerde yapılan denetimlerin içeriği aşağıdaki konularda yoğunlaşmaktadır.
Kayıt dış̧ı istihdam ve kayıt dış̧ı ödemeler,
Haftalık çalışma süresine uyulmaması,
Yapılan fazla çalışma karşılığında fazla çalış̧ma ücretinin verilmemesi,
Serbest zaman uygulanmaması,
Denkleş̧tirme uygulamalarının kanuni sınırlara uygun işletilmemesi,
Dinlenme ve izin sürelerinin mevzuata aykırı şekilde uygulanması,
Ulusal Bayram ve genel tatil günü ç̧alış̧ma ücretlerinin ödenmemesi,
Bordro ve puantaj kayıtları uyumsuzluğu,
Günlük ve aylık ücret uygulamaları,
Raporlu personelle ilgili yapılan işlemler,
Denetimlerde Dikkat!
Edilecek Hususlar
ÇSGB Müfettişlerince yukarıda belirtilen önleme odaklı bir teftiş anlayışı gerçekleştirilme amacı taşınsa da olası bir denetime karşı işyeri kayıt ve belgelerinin hazır bulunması açısından özellikle şu hususlara dikkat edilmesi gerekmektedir;
Özlük dosyalarının evrak ve imzalar açısından güncel ve tam olması,
Bordrolar ile puantaj kayıtlarının uyumlu olması,
Bordrolar ile SGK tahakkuklarınn uyumlu olması,
Raporlar ve İSG dökümanlarının takibi,
Varsa yabancı personelle ilgili işlemlerin usulüne uygun olması,
Engelli istihdamı ve kotası açısından sayının yeterli olması.