Doğum borçlanması, kadın çalışanlar için erken emekli olmak adına önemli bir avantaj. Ancak bu avantaj her zaman söz konusu değil.
Kadın okurlarımızdan veya eşlerinden doğum borçlanması yapıp erken emekli olmak ile ilgili birçok e-posta alıyoruz. Gerçekten de doğum borçlanması, annelik nedeniyle çalışma hayatından uzaklaşmak zorunda kalan kadınlar için yerinde ve güzel bir uygulama. Ancak bu düzenlemeden faydalanmak isteyenlerin bilmesi gereken ince noktalar var.
Okurlarımızdan Reyhan Hanım gönderdiği e-postasında, ilk defa 1996 yılında SSK sigortalısı olarak çalışmaya başladığını, birisi 1993 diğeri 1999 doğumlu iki çocuğunun olduğunu, şu an emeklilik için gerekli olan prim gün sayısını doldurduğunu ve yaşa takıldığı için emekli olamadığını söylüyor ve doğum borçlanması yaparak erken emekli olup olamayacağını soruyor.
Sigortalılığı geriye çekmez
Sosyal güvenlik sistemimizde birden fazla borçlanma düzenlemesi var. Doğum borçlanması ise bunlardan sadece birisi. Doğum borçlanmasını diğerlerinden ayıran özellik ise doğum borçlanmasının sigortalılık başlangıç tarihini geriye çekmemesi.
Örneğin, askerlik görevini ilk işe giriş tarihinden önce yapan bir kişi eğer askerlik borçlanması yaparsa sigortalılık tescili öne çekiliyor ve daha erken emekli olabiliyor.
Ancak doğum borçlanması sadece ilk işe giriş tarihinden sonra gerçekleşen doğumlar için yapılabiliyor. Bu sebeple de hiçbir şekilde sigorta tescil tarihi geriye çekilemiyor.
Okurumuz Reyhan Hanım da bu nedenle ilk işe girdiği 1996 yılından önce gerçekleşen doğum için borçlanma yapamayacak.
Doğum borçlanması genel olarak sigortalının prim ödeme gün sayısını artıran bir düzenleme. Şayet emeklilik için süre ve yaş sınırını doldurmuş, ancak prim ödeme gün sayınızda eksiklik varsa doğum borçlanması yapmanızda fayda var. Ancak emeklilik için yaşa takılıyorsanız doğum borçlanması yapılması faydasız.
Bu nedenle okurumuz Reyhan Hanım’ın ilk işe girdiği 1996 yılından sonraki doğumu borçlanmasının da erken emeklilik açısından kendisine bir faydası olmayacak.
Yani kısaca, doğum borçlanması sadece prim günü eksikliği nedeniyle emekli olamayan kadınlar için avantajlı bir düzenleme diyebiliriz.
En fazla üç çocuk için mümkün
Doğum borçlanması ile ilgili olarak siz okurlarıma başka önemli noktaları da hatırlatmakta fayda görüyorum. Bunları şöyle sayabiliriz:
- Borçlanmayı 4/a (SSK), 4/b (Bağ-Kur) ve 4/c (Memur) ayrımı olmaksızın tüm kadın sigortalılar yapabiliyor.
- Borçlanma en fazla 3 çocuk için yapılabiliyor.
- Evlat edinilen çocuklar için de borçlanma yapılabiliyor. Ancak evlat edinilen çocuğun 2 yaşından küçük olması gerekiyor.
- Kadın sigortalının borçlanmak istediği sürelerde çalışmamış olması gerekiyor.
- Her bir çocuk için en fazla 2 yıllık borçlanma yapılabiliyor. Yani üç çocuk için toplamda 2.160 gün borçlanma yapmanız mümkün. Bu sayede emeklilik için gerekli prim gün sayınıza 2.160 gün ekletebiliyorsunuz.
Toplu prim mümkün değil
Soru: Fatih Bey, 1980 sigorta girişli ve 57 yaşında bir vatandaşım. Emeklilik için 1000 gün eksiğim var. 1000 günlük prim bedelini isteğe bağlı olarak tek seferde ödeme yaparak emekli olabilir miyim, yoksa her ay düzenli olarak ödeme yapıp 1000 gün daha beklemem mi gerekiyor? (Muhyettin A.)
Cevap: Muhyettin Bey, sosyal güvenlik sistemimizde emekli olabilmek için iki ana şartın bir arada yerine getirilmesi gerekiyor. Bunlar yaş ve prim ödeme gün sayısı. Eğer bunlardan yaş şartını yerine getirmenize karşın prim ödeme gün sayınız eksikse emeklilik için eksik kalan süre kadar prim ödemeniz gerekiyor. Yani kalan primlerin toplu olarak tek seferde ödenip emekli olunması ne yazık ki mümkün değil.
Soru: Fatih Bey, benim bir deri atölyem var ve 16 işçi çalıştırıyorum. Geçen gün duyduğuma göre işyerinde bir ilk yardımcı çalıştırılması gerekiyormuş. İş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi derken bir de başımıza ilk yardımcı mı çıktı? (Halil G.)
Cevap: Halil Bey, evet doğru duymuşsunuz. İşyerleri mutlaka ilk yardım personeli bulundurmak zorundalar. Buna göre iş sağlığı ve güvenliği kapsamında işyerlerinde çalışan sayısına bağlı olarak aşağıda belirtilen sayıda ilk yardımcı çalıştırılması gerekiyor.
- Az tehlikeli işyerlerinde, her 20 çalışan için 1 ilkyardımcı olmalı.
- Tehlikeli işyerlerinde, her 15 çalışan için 1 ilkyardımcı olmalı.
- Çok tehlikeli işyerlerinde, her 10 çalışan için 1 ilkyardımcı olmalı.
İlk yardımcı olarak görevlendirilecek personelin, Sağlık Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş eğitim merkezlerinde en az 16 saat ilk yardım eğitimi almaları gerekiyor. İlk yardımcı personeli kendi bünyelerinde istihdam etmeleri gerekiyor.