Kahramanmaraş merkezli meydana gelen ve 10 ilimizde çok ağır bir şekilde hissedilen deprem nedeniyle acımız çok büyük ve bu acı hâlâ devam ediyor. Konuyla ilgili geçtiğimiz bir ay içinde değerlendirmeler yapmıştım. Bu hafta da deprem nedeniyle yapılan yardımların vergisel boyutunu değerlendirmeye çalışacağım.
Bu süreçte deprem nedeniyle yapılan yardım kampanyaları ciddi ölçüde karşılık bulmuş hem doğrudan depremzedelere hem de başta Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) ve Kızılay başta olmak üzere görevli, yetkili veya gönüllü kurum ve kuruluşlara yapılan bağış ve yardımları artarak devam etmiştir.
Bu yazımızda deprem nedeniyle yapılan bağış ve yardımların gelir ve kurumlar vergisi matrahından indirimi ve aynı çerçevede yapılan mal teslimlerinin katma değer vergisi karşısındaki, durumunu hakkında bilgi vermeye çalışacağım.
Makbuz Karşılığı Yapılan Bağış Ve Yardımlar Kazançlardan İndirilebilir
Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10. maddesinin 1-e bendinde yer alan hüküm ile Gelir Vergisi Kanunu 89.maddesinin 1.fıkrasının 10 numaralı bendinde yer alan hükümler çerçevesinde Cumhurbaşkanı’nca başlatılan yardım kampanyalarına makbuz karşılığı yapılan ayni ve nakdî bağışların tamamı, kurumlar vergisi veya gelir vergisi beyannameleri üzerinde ayrıca gösterilmek şartıyla, kazançlardan indirilebilir.
AFAD’a Yapılan Bağışlar
Yukarıda yeralan hükümler çerçevesinde Cumhurbaşkanı Kararı ile AFAD tarafından başlatılan ve koordine edilen kampanya çerçevesinde Başkanlıkça ilan edilen banka hesaplarına bağış olarak yatırılan tutarların tamamı, yukarıda belirtilen hüküm çerçevesinde kurum veya gelir vergisi mükelleflerinin kazançlarından indirilebilir.
İndirim sadece nakdi bağışlarla sınırlı olmayıp bu çerçevede yapılan ayni bağışlar için de indirimden yararlanmak mümkün.
Ayni bağışlar, AFAD Başkanlığı’nın kendisine yapılabileceği gibi AFAD’ın yönlendirdiği kamu kurum ve kuruluşlarına da yapılabilir
Nakdi bağışın buna ilişkin banka dekontuyla belgelendirilmesi mümkün. Ayni bağışlarda ise bağışa konu malların içeriğine ve ilgili kurumlarca teslim alındığına ilişkin bir belgeyle tevsiki yeterli.Yapılan ayni bağışlar katma değer vergisinden müstesna. Bağışa konu mallara ilişkin yüklenilen katma değer vergisinin işletmeler tarafından indirim konusu yapılması da mümkün.
Kızılay’a Yapılan Bağışlar
Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10. maddesinin 1-e bendinde yer alan hüküm ile Gelir Vergisi Kanunu 89.maddesinin 1.fıkrasının 10 numaralı bendinde yer alan hükümler çerçevesinde ,Türkiye Kızılay Derneği’ne makbuz karşılığı yapılan nakdi bağış veya yardımların tamamının, kurumlar vergisi ve gelir vergisi beyannamelerinde ayrıca gösterilmek şartıyla indirim konusu yapılmaları mümkün.
• Gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddesi bağışları
Gelir Vergisi Kanunu’nun 40. maddesinin birinci fıkrasının (10) numaralı bendi ile 89. maddesinin birinci fıkrasının (6) numaralı bendinde yer alan düzenlemeler kapsamında, gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara bağışlanan gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddelerinin maliyet bedelinin gelir ve kurumlar vergisi matrahının tespitinde dikkate alınması mümkün.
Kızılay’ın tüzüğünde yer alan hüküm nedeniyle Kızılay’a gıda bankacılığı kapsamında bağışlanan gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddelerinin maliyet bedelinin tamamının gelir ve kurumlar vergisi matrahlarının tespitinde indirim konusu yapılması mümkün. Söz konusu maddelerin teslimi de yine katma değer vergisinden müstesna.
• Gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddesi dışındaki ayni bağış ve yardımlar
Kamuya yararlı derneklere yapılan bağışlar, beyan edilen gelirin veya kurum kazancının %5’i ile sınırlı olarak matrahın tespitinde dikkate alınabiliyor.
Kızılay kamuya yararlı dernek statüsünde. Dolayısıyla Kızılay’a yapılan aynî bağış ve yardımlar bu sınır dahilinde gelir/kurumlar vergisi matrahından indirilebilir. Bu çerçevede yapılan bağışlar da yine katma değer vergisinden müstesna.
Kamu Kurum Ve Kuruluşları İle Diğer Bazı Kurum Ve Kuruluşlara Yapılan Bağışlar
Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10. maddesinin 1-c bendi hükmü çerçevesinde, genel ve özel bütçeli kamu idarelerine, il özel idarelerine, belediyelere, köylere, Cumhurbaşkanı tarafından vergi muafiyeti tanınan vakıflara ve kamu yararına çalışan derneklere makbuz karşılığında yapılan bağış ve yardımların toplamının o yıla ait kurum kazancının %5’ine kadar olan kısmı, kurumlar vergisi beyannamesinde ayrıca gösterilmek şartıyla, kurum kazancından indirim konusu yapılabilir. Benzer bir düzenleme Gelir Vergisi Kanunu’nun 89. maddesinin birinci fıkrasının (5) numaralı bendinde gelir vergisi mükellefleri için yer alıyor.
Cumhurbaşkanı’nca vergi muafiyeti tanınan vakıflar dışındaki vakıflar ile kamuya yararlı dernek statüsünde olmayan derneklere yapılan bağış ve yardımlar, ilgili mevzuata göre gelir/kurumlar vergisi matrahından indirilemiyor.
Sayılan kurum ve kuruluşlara yapılan bağış ve yardımların matrahtan indirilebilmesi için;
– Genel ve özel bütçeli kamu idarelerine, il özel idarelerine, belediyelere ve köylere, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflara, kamu yararına çalışan dernekler ile bilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetlerinde bulunan kurum ve kuruluşlara yapılması,
– Makbuz karşılığı olması,
– Karşılıksız yapılması,
– Sadece ilgili dönem kazancından indirilmesi
– Beyannamede ayrıca gösterilmesi
gerekiyor.
Gelir/Kurumlar vergisi matrahının tespitinde indirim konusu yapılabilecek bu kapsamdaki bağış ve yardımların tutarı, o yıla ait kurum kazancının veya beyan edilen gelirin %5’i ile sınırlı.
Diğer taraftan, yukarıda sayılan kurum ve kuruluşlara yapılan bedelsiz teslimler Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 17/2-b maddesine göre katma değer vergisinden de müstesna.
Gerçek Kişilere Yapılan Bağış Ve Yardımlar
Vergi mevzuatımızda şu anda doğrudan ihtiyaç sahibi gerçek kişilere yapılan bağış ve yardımların vergi matrahından indirimine izin veren bir düzenleme yok.
Gerçek kişilere ticari işletmeler tarafından yapılan bağışlar bu işletmelerde gider olarak da dikkate alınamıyor.