Bireysel Emeklilik Nedir?
Bireysel Emeklilik Sistemi, rahat bir emeklilik dönemi için bireylerin çalışma yaşamları süresince birikim yapmasını sağlayan, Sosyal Güvenlik Sistemi’nin tamamlayıcısı olarak emeklilik gelirine ek bir gelir sağlayan özel emeklilik sistemidir.
Bu sayede ikinci bir emeklilik hakkı elde eder, emeklilik dönemlerinizde de aktif çalışma döneminizdeki yaşam standardınızı koruyabilirsiniz.
Bireysel Emeklilik Sistemi, emeklilik döneminizde kullanmanıza yönelik bireysel tasarruflarınız için avantajlı ve çeşitli seçenekler sunar. Birikimleriniz risk tercihleriniz doğrultusunda sizin seçtiğiniz planlar dahilinde yine sizin seçtiğiniz fonlara yönlendirilir. Fonlar uzmanlar tarafından yönetilir.
Sistemin İşleyişi
- BES, birikimlerin toplanması, değerlendirilmesi ve kişiye toplu para ya da maaş ödenmesi esasına dayanmaktadır.
- Bireysel emeklilik hesabınıza yaptığınız katkı payı ödemeleriniz sizin seçtiniz emeklilik yatırım fonlarında değerlendirilir.
- 10 yıl boyunca sistemde kalmanız ve 56 yaşını doldurmanız halinde emekliliğe hak kazanırsınız.
- Emeklilik hakkını elde ettiğinizde emeklilik hesabınızdaki birikimlerinizi toplu olarak veya belirli bir program çerçevesinde alabileceğiniz gibi yaptıracağınız yıllık gelir sigortası ile ömür boyu veya belirli süreler için düzenli olarak emekli maaşı alabilirsiniz.
- Bireysel emeklilik sisteminde 1 Ocak 2013’ten itibaren başka hiçbir yatırım aracında olmayan devlet katkısı uygulaması başladı. Sisteme yatırdığınız her katkı payı tutarının %25’i kadar ek bir tutar sözleşmenize bağlı devlet katkısı hesabınızda biriktirildi. 22 Ocak 2022 tarih ve 31727 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “7351 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile birlikte % 25 olan bu oran %30 olarak uygulanmaktadır.
Nasıl Emekli Olurum?
10 yıl boyunca BES içerisinde kalıp 56 yaşını doldurduğunuz zaman, sadece -eğer BES müşterisiyseniz- emekliliğe hak kazanmış olursunuz. Bildiğiniz gibi Sosyal Güvenlik Sistemi’nde yaşınız ve süreniz dolduğunda dilerseniz emekli olur; dilerseniz de çalışmaya devam edersiniz. Bireysel Emeklilik Sistemi’nde de dilerseniz 10 yılı ya da 56 yaşını doldurmanıza rağmen birikim yapmaya devam edebilir ve istediğiniz zaman bireysel emekli olabilirsiniz.
Emeklilik Şartları Nelerdir?
56 yaşını tamamlayan ve BES’te minimum kalma süresi 10 yıl olan kişiler, bireysel emekli olmaya hak kazanır. Emekli olmaya karar verdiğiniz ve başvurunuzu yaptığınız zaman, o güne kadar yaptığınız birikim hesaplanır. Birikiminiz; ödediğiniz katkı paylarına, devlet katkısına ve fonlarınızın getirilerine göre değişiklik gösterir. Sistemde kaldığınız süre ve tercih ettiğiniz fon dağılımı fon getirilerinizi etkiler. Ödemeler ise iki şekilde yapılabilir. BES birikiminizi, aşağıdaki seçeneklerden birini tercih ederek alabilirsiniz:
1) Bireysel Emeklilik Toplu Ödemesi
Hesaplanan birikiminiz tıpkı Emekli Sandığı ya da Sosyal Sigortalar Kurumu’nda emekli olurken verilen kıdem tazminatına benzer bir şekilde hesabınıza yatırılır.
2) Bireysel Emeklilik Maaş Ödemesi
Belirli periyotlar içerisinde maaş usulü olarak birikimlerinizi almanız mümkün. Birikiminizi aylık, 3 aylık, 6 aylık ya da yıllık periyotlar ile alabilirsiniz. Ödeme periyotlarını yılda 2 kere değiştirme hakkınız olduğunu da unutmamalısınız. Yani 3 aylık ödeme almaya karar verdikten sonra ödeme planınızı yıl içerisinde aylık ya da 6 aylık olarak güncelleyebilirsiniz.
EYT’de BES Uygulaması; İki sistemden de emekli olmak mümkün mü?
Yüzde 30’luk devlet katkısının tamamını alabilmek için sistemde en az 10 yıl kalmak ve 56 yaşını doldurmak gerekiyor. BES kişiye özel olduğu için EYT ile emekli olsanız bile sistemde kalıp prim ödemeye devam edebilirsiniz ya da yıla bağlı olarak değişen devlet katkısını alarak sistemden çıkabilirsiniz ancak BES’ten emekli olmak için 56 yaşını doldurmanız şartını sağlamış olmanız gerekecek.
Yukarıda açıkladığımız gibi Bireysel Emeklilik Sistemi’nde emekli olmanın şartı; en az 10 yıl sistemde kalmak ve 56 yaşında olmak. Bu şartların değişmesi BES’in mevzuatında bir düzenleme yapılmasına bağlı. Bu ise şu an için çok mümkün görünmüyor. 2023 Ocak’ta emekli olduğunda zaten 6 yıldır sistemde kalmış olacağınızdan en az 10 yıllık 56 yaş olan BES açısından şartı taşımadığı için devlet katkısını almakta mümkün görülmüyor.