2022 yılında asgari ücrette yapılan artış ve ücret gelirlerinin asgari ücrete isabet eden kısmının gelir vergisi ve damga vergisinden istisna edilmesi sonucu uygulamaya ilişkin çok sayıda soru almaktayım. Bu nedenle 1 Ocak 2022 tarihinden itibaren yapılan ücret ödemeleriyle ilgili konunun detayları ve buna ilişkin uygulama esasları bir örnek de verilerek bu yazımızda açıklanmaya çalışılmıştır.
Konuyla ilgili son olarak 27 Ocak 2022 tarihli ve 31732 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 319 Seri No’lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde elde edilen ücret gelirlerinin asgari ücrete isabet eden kısmının gelir vergisinden ve damga vergisinden istisna edilmesine yönelik ayrıntılı açıklamalarda bulunulmuştur. Gerek bu tebliğ gerekse konuyla ilgili mevzuatın birlikte değerlendirilmesi sonucu aşağıdaki esasların belirlendiğini söyleyebiliriz.
- Düzenleme 1 Ocak 2022 tarihinden itibaren yapılan ücret ödemelerine uygulanmak üzere yürürlüğe girmiş olup hizmet erbabının ödemenin yapıldığı ayda geçerli olan asgari ücretin aylık brüt tutarından işçi sosyal güvenlik kurumu primi ve işsizlik sigorta primi düşüldükten sonra kalan tutarına isabet eden ücretleri gelir vergisinden istisna edilmiştir.
- İstisnayı aşan ücret gelirinin vergilendirilmesinde, hizmet erbabının ilgili aydaki gelirine ilişkin verginin hesaplanacağı gelir dilim tutarları ve oranları, istisna kapsamındaki tutarlar da dikkate alınarak belirlenecektir.
- İstisna nedeniyle alınmayacak olan vergi, ilgili ayda aylık asgari ücret üzerinden hesaplanması gereken vergiyi aşmayacaktır.
- Hizmet erbabının birden fazla işverenden ücret alması halinde istisna sadece en yüksek olan ücrete uygulanacaktır.
- Ücret gelirlerinin vergilendirilmesinde, maaş ödemesinin yanı sıra aynı dönemde yapılan ve ücret olarak değerlendirilen prim, ikramiye, huzur hakkı, mesai ücreti, döner sermaye ücreti, ek ders ücreti gibi ödemeler de dikkate alınmak suretiyle kümülatif matrah esas alınarak vergilendirme yapılacaktır. İlgili dönemlerde uygulanan indirim ve istisnalar bu ödemelerin toplamına bir kez uygulanacaktır. Dolayısıyla ilgili ayda yapılan ücret ve ücret sayılan ödemelerin toplamına anılan istisnanın bir kez uygulanması gerekmektedir.
- Yönetim ve denetim kurulu üyelerine ödenen huzur hakkı, bilirkişilere, resmi arabuluculara, eksperlere, spor hakemlerine, sporculara yapılan ödemeler gibi ücret sayılan ödemelerin vergilendirilmesinde, istisnanın uygulanması mümkündür.
- Yapılan düzenleme ile 1/1/2022 tarihinden itibaren asgari geçim indirimi uygulaması kaldırıldığından bu tarihten itibaren yapılan ücret ödemelerinde asgari geçim indirimi uygulanmayacaktır.
- Asgari ücretin üzerinde ücret alan ve vergi indirimine hak kazanan hizmet erbabının, gelir vergisi matrahının yeterli olması halinde, hem engellilik indiriminden hem de aynı kanunun 23’üncü maddesinin birinci fıkrasının (18) numaralı bendinde düzenlenen istisnadan faydalanması mümkün bulunmaktadır.
- Tam zamanlı çalışmayan hizmet erbabına yapılan ücret ödemeleri ile yeni işe başlayan ve işten ayrılan hizmet erbabına yapılan kıst ücret ödemelerine istisna tam olarak uygulanacaktır.
- Aynı zamanda birden fazla işverenden ücret alınması halinde, istisna uygulaması, sadece en yüksek ücretin elde edildiği işveren tarafından gerçekleştirilecektir. Söz konusu işverene bu durumu bildirme yükümlülüğü hizmet erbabına aittir. Birden fazla işverenden aynı tutarda ücret alındığı durumda, istisnayı uygulayacak olan işvereni hizmet erbabı kendisi belirleyecektir. İstisnadan faydalanılan işverende, istisnanın tamamından faydalanılamaması durumunda kalan tutar için diğer işverende istisnadan faydalanılması mümkün değildir.
- Hizmet erbabının ücret gelirlerinin 193 sayılı kanunun 86’ncı maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine göre yıllık beyanname ile beyan edilmesinin gerekmesi durumunda, yıl içinde istisna uygulamasından faydalanıldığı için yıllık beyannamede söz konusu istisna uygulamasına yer verilmeyecek ve yıllık beyannamede ücret gelirlerinin toplamı üzerinden hesaplanan vergiden, yıl içinde istisna öncesi hesaplanan vergiler mahsup edilecektir.
En Yüksek Ücrete Uygulanacak İstisna Uygulamasında Düzenlenecek Örnek Form
İşverenlerin birden fazla ücret geliri elde eden hizmet erbabından, en yüksek ücrete uygulanacak istisna konusunda ücret/ huzur haklarının vergilendirilmesine esas olacak ekte örneği verilen bir beyan alınmasının uygun olacağı değerlendirilmektedir.
Örnek form
/…/2022
Sayın,
Kurumumuzdan huzur hakkı veya ücret almaktasınız.
Bilindiği üzere 7349 Sayılı Kanun’un 2’nci maddesi ile 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 23. maddesine aşağıdaki 18. fıkra eklenmiştir. Eklenen fıkra ile elde edilen ücretlerden asgari ücret tutarı kadar olan kısım için gelir vergisi istisnası uygulanacaktır. Ücretli birden fazla işverenden ücret alması halinde istisna sadece en yüksek olan ücrete uygulanacaktır.
Madde hükmüne göre; Tarafınıza ödenecek Ücret/ Huzur hakkının vergilendirilmesine esas olacak beyanınıza ihtiyaç duyulmuştur.
Ekteki formun doldurularak en geç ……. tarihine kadar …….. mail adresimize veya ……… nolu faksımıza gönderilmesi gerekmektedir.
Bilgi verilmediği takdirde tarafınıza yapılacak ödemede gelir vergisi istisnasından yararlanmak istemediğiniz değerlendirilerek, istisna uygulanmayacaktır.
Bilgilerinize rica olunur.
UYGULAMAYA İLİŞKİN ÖRNEK
İşveren (G)’nin işyerinde çalışan Bay (H)’nin, 2022 yılı için brüt ücreti 8.000 TL’dir. Bay (H)’ye başkaca bir ödeme yapılmamakta ve 193 sayılı kanunun 63’üncü maddeleri uyarınca kesilen sigorta primi dışında bir indirimi bulunmamaktadır. Bay (H)’ye 2022 yılının ilgili aylarında yapılacak net ücret ödemesi aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.
