Kamuda çalışan yaklaşık 3,5 milyon çalışanı ilgilendiren yeni bir reform çalışması yıllardır dile getirilmesine rağmen bir türlü hayata geçirilememiştir. Oysa yapılacak yeni bir reform çalışması kamuda etkinlik ve verimlilik açısından son derece önemlidir. 22 Kasım 2021 tarihli “3600 Ek Gösterge Sorununa Nasıl Yaklaşmalıyız” konulu yazımızda bu soruna kısmen değinmiş iyi bir personel reformuna neden ihtiyaç duyduğumuz ve bunun nasıl olması gerektiği konusunu bir başka yazımızda dile getireceğimizi ifade etmiştik.
Bu yazımız sonrası 3600 Ek Gösterge sorununun çözümü konusu kamuoyunda yoğun bir şekilde tartışılmış ve çözüm konusunda bizim önerilerimizin de yer aldığı bazı adımlar atılmaya başlanmıştır. Bu yazımızla da sorunun nihai çözümüne katkıda bulunmaya çalışacak ve ülkemiz açısından son derece önemli olduğuna inandığımız yeni bir personel reformu çalışmasını kamuoyunun takdirine sunacağız. Konu 2 bölüm halinde değerlendirilecektir.
Reform Çalışması Neden Yapılmak Zorunda
Kamuda etkinlik ve verimliliğin yolunu açacak yeni bir personel reformunun hayata geçirilmesi konusu bugüne kadar çok tartışılmış ancak üzülerek ifade etmeliyim ki sorunu nihai anlamda çözecek hiçbir idari ve yasal düzenleme hayata geçirilememiştir.
Kamuda çalışan yaklaşık 3,5 milyon memur bugün itibarıyla, etkin ve verimli çalışmakta mıdır?
Memurların çalışmalarında etkinlik ve verimliliği sağlayacak herhangi bir performans kriteri uygulaması var mıdır?
Bugüne kadar her kamu kurumu kendi gerçek ihtiyacı için norm kadro çalışması yapmış mıdır?
Devlet hiyerarşisinde devleti yönetme sorumluluğu verilen üst düzey devlet memurları için ehliyet ve liyakat ön planda tutan objektif kriter ve çalışma esasları belirlenmiş midir?
Bu nitelikteki personel için bu personelin etkin ve verimli çalışmasının yolunu açacak vizyoner bir bakış açısı kazandırabilecek toplam kalite çalışmaları ile ilgili bir planlama yapılmakta mıdır?
Kamu personelinin tamamı için tüm memur atamalarında kayırmacılığı ortadan kaldıracak herkese eşit ve adil atanma yolunu açacak bir atama sistemi hayata geçirilmiş midir?
Çalışan işinin hakkını veren devlet memurları ile hiç çalışmayan, üretmeyen hatta genel olarak çalışma ortamındaki huzuru bozan devlet memurlarını birbirinden ayıracak objektif kriterler var mıdır?
Kamu çalışanları arasında ücret adaletsizliklerini ortadan kaldıracak eşit ise eşit ücret kriterlerinin ayırımsız uygulandığı bir sistem çalışması yapılmış mıdır?
Belli sürelerle en azından 1 yıllık sürelerde kamu çalışanlarının kendilerine verilen görevleri eksiksiz bir şekilde yerine getirip getirmedikleriyle ilgili performans kriterleri uygulanmakta mıdır?
Bu soruları çoğaltabiliriz. Bugün geldiğimiz noktada yukarıda belirttiğimiz soruların hiçbirine maalesef olumlu bir cevap veremiyoruz. Bu husus önümüzdeki süreçte ortak aklın ortaya koyacağı etkinlik ve verimliliği sağlamaya dönük yıllardır ihmal edilen ayakları yere basan bir personel reformunun yapılması gerektiğini çok açık bir şekilde ortaya koymaktadır.
Kamu görevlileri ile İlişkili Kurumlar
– Devlet Personel Başkanlığı
Kamu çalışanları ile ilgili geçmişte görev yapan en önemli kurum Devlet Personel Başkanlığı idi. DPB 1984-2019 yılları arasında görev yapan devletin personel politikasının belirlenmesinde, koordinasyonu sağlama, personel rejiminin esaslarını belirleme, hükümetin bu konuda verdiği görevleri belirleme vb. görevleri ifa etmekle görevlendirilen Merkez teşkilatında yer alan çok önemli bir kurumdur.
Bu önemli kurum 8 Temmuz 2011 tarih 27988 sayılı tezkere ile ÇŞGB ‘na bağlanmış son olarak da Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ile görevlerini Cumhurbaşkanlığı’na bağlı personel Prensipler Genel Müdürlüğüne devretmiştir.
– Todaie
1958 yılında kurulan Türkiye ve Orta-Doğu Amme İdaresi Enstitüsü Teşkilatı (TDPAİE) kamu yönetimini geliştirmek, bu amaçla inceleme ve araştırma yapmak, yaygın eğitim faaliyetleri gerçekleştirmek vb. amaçlarla kurulmuş ve özellikle belli dönem üst düzey kamu yöneticilerinin eğitim ve yetiştirilmelerinde önemli rol oynamıştır.
Ancak bu kurumda Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine geçiş sonrası, 9 Temmuz 2018 tarihinde 703 sayılı KHK ile, kapatılmıştır.
SON DURUM
Yukarıda ifade edildiği üzere Temmuz 2018 tarihinde Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine geçişle birlikte birçok kurumla ilgili geçiş sürecinden kaynaklanan düzenlemeler yapılmıştır. Bu kapsamda Devlet Personel Başkanlığı içinde 1 yıl sonra kapatılması uygun görülmüş ancak bu süre 2020 Ocak ayına kadar devam etmiştir. Daha sonra ana görevler Cumhurbaşkanlığına bağlı Personel Prensipler Genel Müdürlüğüne devredilmiştir.
Ancak bugün itibarıyla Personel Prensipler Genel Müdürlüğü’nün yürüttüğü ana görevler dışında sendikal mevzuattan kaynaklanan bazı görevler, özelleştirilen kurumlar nedeniyle bu kurumlarda görev alan kamu çalışanları ile ilgili görevler ve bazı mevzuat çalışmaları ÇSGB bünyesinde Çalışma Genel Müdürlüğü’nce; özürlü, engelli, personel atamaları özlük vb. işlerin takibi gibi konular Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı bünyesinde yürütülmektedir.
Cumhurbaşkanlığı Bünyesindeki Kurumlar
Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığı ya da kısa adıyla İdari İşler Başkanlığı, 2018 Türkiye genel seçimleri sonrası Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine geçilmesi sonucunda Başbakanlık Müsteşarlığının ve Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliğinin kaldırılması sonrasında kurulmuştur. İdari İşler Başkanı, Türkiye Cumhuriyeti’ndeki ‘En yüksek devlet memuru’ sıfatını taşımaktadır.
İdari İşler Başkanlığı’nın birimleri aşağıda gösterilmiştir.
♦ Hukuk ve Mevzuat Genel Müdürlüğü
– Personel ve Prensipler Genel Müdürlüğü
♦ Güvenlik İşleri Genel Müdürlüğü
♦ Destek ve Mali Hizmetler Genel Müdürlüğü
♦ Koruma Hizmetleri Genel Müdürlüğü
– Personel ve Prensipler Genel Müdürlüğü
Devlet Teşkilatının düzenli ve etkin bir şekilde işlemesini sağlayıcı prensiplerin tespit edilmesi, direktiflerin verilmesi, önlemler alınması ve koordinasyonun sağlanması için gerekli işlemleri yapmak, Üst kademe kamu yöneticilerinin atamaları ile Cumhurbaşkanınca yapılacak diğer atama ve seçme işlemlerini Anayasa, kanunlar, Cumhurbaşkanlığı kararnameleri ve hukukun genel ilkeleri açısından inceleyerek gerekli işlemleri yapmak, Memur ve diğer kamu görevlilerine ilişkin mevzuat hükümlerinin uygulanmasını izlemek, uygulama birliğini sağlayıcı tedbirleri almak, uygulamayı yönlendirmek ve ortaya çıkacak tereddütleri gidermek, Kamu personel istihdam planlaması ile personel alım ve yerleştirilmesinde uygulanacak usul ve esasların belirlenmesine ilişkin iş ve işlemleri yürütmek, Kamu kurum ve kuruluşlarının kadro, pozisyon, atama izni ve açıktan alım izinlerine ilişkin olarak öngörülen iş ve işlemleri yapmak, uygulamaları izlemek ve yönlendirmek, personelin tayin, nakil, özlük ve emeklilikleriyle ilgili işleri yapmak ve personelin yetiştirilmesi için gerekli çalışmaları yapmak, v.b görevler.
– İnsan Kaynakları Ofisi
24 Ekim 2019 tarihinde yayımlanan Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Cumhurbaşkanlığı bünyesinde yer alan tüm ofislere yönelik kapsamlı bir düzenleme yapılmış, bu çerçevede İnsan Kaynakları Ofisi yeniden yapılandırılmış ve 5 Daire Başkanlığı ve 1 Hukuk Müşavirliği kurulmuştur.
♦ Facebook, Twitter, Telegram, WhatsApp, Messenger.
– İnsan Kaynakları Ofisinin Görevleri
Türkiye’nin insan kaynakları envanterini çıkarmak ve ihtiyaç duyulan alanlarda yetenek gelişim faaliyetlerini yürütmek, Türkiye’nin vizyonu, hedefleri ve öncelikleri doğrultusunda insan kaynağının geliştirilmesini sağlamaya yönelik projeler üretmek. Özel yeteneklerin keşfini sağlamak ve yetenek yönetimi projelerini yürütmek, Politika kurullarının öncelediği alanlarda küresel düzeyde insan kaynağının tespitini yaparak milli projelere kazandırılmasını sağlamak, Kamuda kariyer yönetimi, performans yönetimi ve diğer modern insan kaynağı yönetim modellemelerinin hayata geçirilmesi İçin projeler geliştirmek… v.b.görevler.
ÇÖZÜM ÖNERİSİ
Yazımızın yukarıdaki bölümlerinde mevcut durumun fotoğrafı çekilmeye çalışıldı.Yıllardır kangren haline gelmiş bu sorunun çözümüne yönelik kapsamlı çözüm önerilerini bir sonraki yazımızda değerlendirmeye çalışacağız.