Meclis Başkanlığına sunulacak 2024 Bütçe Kanun Teklifinde yer alan bütçe büyüklükleri açıklandı. 2024 bütçesinde 8 trilyon 437 milyar TL gelir, 11 trilyon 89 milyar TL gider öngörüldü. 2024 Bütçesi’nde en büyük gelirin KDV’den elde edilmesi, en büyük harcamanın ise cari transferlere yapılması öngörüldü. Bütçe açığı ise 2 trilyon 652 milyar TL olarak bütçede yer aldı. Bütçe açığının GSYH’ye oranı yüzde 6,4 olarak ölçüldü.
Bütçenin En Büyük Geliri KDV’den
Bütçeye en büyük gelirin 2 trilyon 498 milyar TL ile Katma Değer Vergisi’nden (KDV) sağlanması bekleniyor. Özel Tüketim Vergisi’nden elde edilecek 1 trilyon 404 milyar TL ile birlikte, dolaylı vergilerin vergi gelirleri içindeki payı önemini koruyor. 12. Kalkınma Planı’nda gelir dağılımı eşitliği vurgusu yapılırken, sıklıkla tartışma konusu olan dolaylı vergilerin payında gerileme öngörülmüyor. Genel olarak bakıldığında önümüzdeki yıl dolaylı vergilerin toplam vergi gelirleri içindeki payının yaklaşık yüzde 70’ini karşılayacağı anlaşılıyor.
Bütçe Giderleri
Bütçe giderlerinin alt kalemlerine bakıldığında, personel giderleri 2 trilyon 865,9 milyar lira, mal ve hizmet alım giderleri 669,8 milyar lira, cari transferler 4 trilyon 52,8 milyar lira, ( Cari transferlerin de bütçede önemli bir paya sahip olduğu, 2024 yılı bütçesinin yüzde 38,5’ini oluşturduğu ve sosyal güvenlik sistemine ayrılan kaynakların da cari transferlerin yüzde 35,5’ini teşkil ettiği görülmekte) sermaye giderleri 636,5 milyar lira, sermaye transferleri 68,1 milyar lira, borç verme giderleri 298,2 milyar lira, yedek ödenekler 215,3 milyar lira, faiz giderleri 1 trilyon 254 milyar lira öngörülüyor.
Faiz Giderlerinde Önemli Artış
2024 yılı bütçesi giderler yönünden değerlendirildiğinde sadece personel giderlerinin, Sosyal Güvenlik Kurumu Devlet Primi Giderlerinin, cari transferlerin ve faiz giderlerinin önemli ölçüde arttığı, özellikle faiz giderlerinin bütçe içindeki payının yüzde 9,9’dan yüzde 11,3’e yükseldiği görülmektedir 2023 yılı gerçekleşme tahmini ile 2024 yılı bütçesi ekonomik sınıflandırma açısından kıyaslandığında en düşük artışın yüzde 5,2 ile sermaye transferlerinde en büyük artışın ise yüzde 94,1 ile faiz giderlerinde olduğu görülüyor.
Deprem İçin 1 Trilyon Liralık Kaynak
2024 yılı bütçesinde bütçenin en yüksek harcaması 4 trilyon TL ile cari transferler oluştururken, depremlerinin yol açtığı hasarların giderilmesi ve deprem bölgesinde yaşayan vatandaşların ihtiyaçları için 1 trilyon 28 milyar lira kaynak ayrılmış olup , bu tutarın GSYH’ye oranının yüzde 2,5.
Bütçede En Yüksek Pay Eğitim Harcamalarına
Merkezi Yönetim Bütçesinde yüzde 14,6 oranıyla en büyük payın eğitime ayrıldığı görüldü. 2023 yılı bütçesinde 887 milyar TL olan eğitim harcamalarına ayrılan kaynak 1 trilyon 615 milyar TL’ye çıkarılıyor. Sağlık harcamaları için 1 trilyon 650 milyar TL, sosyal yardım ve destekler için 497 milyar TL kaynak ayrılıyor.
Tarım için 384 milyar TL ve reel sektör destekleri için 376,5 milyar TL ödenek öngörüldü. Bütçe kanun teklifinde savunma ve güvenlik için ayrılan bütçe 1 trilyon 113,5 milyar TL oldu. Mahalli idarelere ayrılan kaynak 2023’te 520 milyar TL iken, 860 milyar TL’ye çıkarıldı.
Yatırımlara 1,5 Trilyon Lira Kaynak
2024 bütçesinde yatırımlara 1 trilyon 592,9 milyar lira kaynak ayrılmış olup. Bu tutar 2024 bütçesinin yüzde 14,4’üne denk geliyor.