“Çin için, İngiltere ve ABD’nin ardından küresel finans ve ticaret sistemini şekillendirme ve bu sisteme öncülük etme yeterliliğine sahip tarihteki üçüncü ülkedir denebilir. (…) Önümüzdeki on yılda ciddi bir istikrarsızlık Çin ekonomisini sarsmadığı sürece yuanın en önemli uluslararası para birimlerinden biri haline gelmesi kaçınılmaz görünüyor.” (*)

*

Dünyadaki Çin gerçeğini bu şekilde dile getirenler Çinli uzmanlar.

Ancak, bu öngörü ABD’de de paylaşılıyor. Yoksa Başkan Donald Trump, Çin’le ticaret savaşını neden tırmandırsın ki…

*

Örneğin Washington Post, savaşın giderek “nadir toprak elementlerini” de kapsamaya başladığını belirtmiş.

Bu piyasanın küresel çapta egemen ülkesi olan Çin, öyle anlaşılıyor ki, ABD’nin kritik elementlere erişimini engellemeye çalışıyor.

Örneğin, Çin’in lazer ve nükleer reaktör kontrol çubuklarının yapımında kullanılan “disprozyum oksit” fiyatlarını yükseltmesi bu yüzden.

*

Gelelim “fikri mülkiyet hırsızlığı” sorununa…

Wall Street Journal’deki habere göre Trump yönetiminin en son aldığı karara bakalım:

“Amerikalı bilim adamları Çin’in ya da başka yabancı ülkelerin sponsorluğunda düzenlenen araştırma programlarına katılamazlar!”

Yani yasaklanıyor bilim adamlarının bilgi alışverişi…

*

WSJ’deki haber, Beyaz Saray’ın böyle bir karar almasındaki gerekçeyi şöyle açıklıyor:

“Amerikan Enerji Bakanlığı, bilimsel araştırma programlarının çoğunun Çin’de olmak üzere yabancı ülkelerin silahlı kuvvetleriyle bağlantılı olduğunu belirlemiş durumda. Özellikle Çin, Amerikalı bilim adamlarının programlara katılmaları için milyonlarca dolarlık cezbedici paketler sunuyor.”

*

Meğer ABD Enerji Bakanlığı son yıllarda ekonomik casusluğun odak noktası haline gelmiş.

Karar uyarınca Enerji Bakanlığı’nda çalışan tüm personel, yabancı hükümetlerin işbirliğiyle yürütülen programlara yaptıkları katkıları beyan etmekle yükümlü olacaklar.

Uzmanların, ulusal güvenlik açısından hassas olduğuna karar verilen programlarla olan bağları kesilecek. Uzman eğer programa devam etmek istiyorsa, Bakanlıktan istifa etmek zorunda kalacak.

*

ABD’de Enerji Bakanlığı, fizik ve kimya gibi temel bilimlerden ordunun nükleer kapasitesini güçlendirmeye kadar birçok alanda yürütülen programlara destek oluyor ve hükümetin bir numaralı araştırma kurumu sayılıyor.

*

Haziran sonunda Japonya’da G-20 zirvesi toplanacak. ABD Başkanı Trump’ın zirvede Çin lideri Şi Cinping’le görüşmesi planlanıyor. Ne var ki, Pekin yönetiminden henüz bir ses yok.

Trump şimdiden tehdit etmeye başladı. İlle de Şi Cinping’le görüşecek.

İyi de Çin lideri ikili görüşme yapmak istemezse ne olacak?

O zaman ABD, 300 milyar dolarlık Çin malına daha yüzde 25’lik ek tarife uygulayacak.

*

Trump, tarihin akışını tersine çevirmeye çalışıyor ama bu boşuna bir çaba…

 

(*)  Monthly Revıew, Devrim’in 70. yılında Çin, “Tek Kuşak Tek Yol, Yeni Küresel Finansal Düzen için Çin’in Stratejisi”, Erebus Wong, Lau Kin Chi, Sit Tsui, Wen, Tiejun (Mayıs 2019/8)