ABD ve İsrail tehditlerinin ardı arkası kesilmeyince İran, gardını almak zorunda kaldı. 

Ne yaptı? Zenginleştirilmiş uranyumun fazlasını dışarıya satmaktan vazgeçti. Böylece İran da artık İsrail gibi nükleer silah üretebilirdi.

*

Amaç AB’yi harekete geçirmek gibi görünüyor.

İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani “Nükleer anlaşmada karşı tarafın verdiği sözleri ihlal etmesi durumunda kendilerine, karşı adım atma hakkı verildiğini” belirterek imza sahibi ülkeler İngiltere, Fransa, Almanya, Rusya ve Çin’in 60 gün içinde taahhütlerini yerine getirmelerini istedi.

Nedir onlar? Washington’ın İran’ın petrol satışlarına ve bankacılık sektörüne getirdiği yaptırımlar…

Kısaca söylenirse Tahran, imza sahibi ülkelerden ABD’ye karşı dik durmalarını istiyor.

*

Peki, bombardıman uçaklarının konuşlandırıldığı U.S.S. Abraham Lincoln uçak gemisinin Basra Körfezi’ne gönderilmesine Londra, Paris ve Berlin yönetimleri engel olabilir mi? Bu olasılık zor gibi görünüyor.

Trump’ın çevresindeki Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton ve Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’nun kışkırtıcılığını Avrupa’nın engellemesi kolay değil. 

Şöyle ki, Irak’ta, Yemen’de, Filistin’de, Lübnan’da ya da Ortadoğu’nun herhangi bir köşesinde ABD’nin ya da onun müttefiklerinin çıkarlarına yönelik bir saldırıda Washington, İran’ı sorumlu tutacak.

*

Örnek verelim: Yemen’deki Husi savaşçıları Suudi Arabistan askerlerine saldırdı. Bu, İran’a savaş açmak için bir bahane sayılacak. 

Ya da Lübnan Hizbullahı’nın İsrail saldırılarına karşılık vermesi… Onun cezası da İran’a kesilecek. 

Irak’taki Şii milisler, Filistin’deki direnişçiler… İran tümünden sorumlu tutulacak.

Bu arada İsrail Filistin’i, Suudi Arabistan Yemen’i yakıp yıkacak ama kimse onlardan hesap soramayacak.

*

Rusya ve Çin’in devreye girmesi ABD’nin sorumsuz tavrını kuşkusuz etkileyecektir. Ama asıl etken AB’nin kararıdır. AB ne diyecek ve ne yapacaktır?

Örneğin Almanya, “ABD’nin veto riskine karşın anlaşmaya taraf olan BM Güvenlik Konseyi’nin daimi üyeleriyle birlikte anlaşmanın güven temin eden kısımlarını kurtarmak için elinden geleni” yapacak mıdır?

Yoksa Fransa Savunma Bakanı Florence Parly’nin dediği gibi, anlaşmanın şartlarını yerine getirmemesi durumunda Avrupa ülkeleri İran’a karşı yeni yaptırımları mı devreye sokacaktır.

*

Neyse ki AB, İran’ın attığı adıma tepki vermekte soğukkanlılığı elden bırakmıyor.

Bir yanda da Rusya ve Çin var ama AB belirleyici olacak.

Tabii sonuçta Trump, Netanyahu’nun da bastırmasıyla ABD’nin başını belaya sokan bir Amerikan başkanı olarak tarihe de geçebilir…