Suriye sorununda sıra nihayet sığınmacıların geri dönüşüne geldi.

Tabii bu durum bir yandan da Şam yönetiminin ülkeyi ayağa kaldırmaya başladığını gösteriyor.

Anlaşılan ikisi birden yürüyecek.

Türkiye, Rusya ve İran’ın 30-31 Temmuz’daki Soçi görüşmelerinde üzerinde en çok durdukları gelişmeler bunlardı.

*

Yayınlanan ortak bildiride altı çizilen kararları sıralayalım:

Bir: Türkiye, Rusya ve İran, Suriye’nin egemenliğini, bağımsızlığını ve toprak bütünlüğünü destekliyorlar.

İki: Suriye’deki terörle mücadeleyi yoğunlaştıracaklar, IŞİD ve Fetih El Şam gibi terör örgütlerini tamamen ortadan kaldıracaklar.

Üç: Siyasi çözüm sürecinin ilerlemesine ve yeni bir anayasa oluşturulmasına destek olacaklar.

Dört: BM Mülteci Programı ve diğer uluslararası örgütlerle işbirliğini güçlendirerek Suriyeli sığınmacıların gönüllü ve güvenli bir şekilde yurtlarına dönmeleri için uygun koşulları yaratacaklar.

*

Ortak bildirinin açıklanmasının ardından, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Suriye Özel Temsilcisi Aleksandr Lavrentyev sığınmacı sorununda Türkiye’ye yardım önerisinde bulunduklarını duyurdu.

Lavrentyev’in bir Rus ajansına konuyla ilgili yaptığı açıklama şöyle:

“Türkiye’de 3,5 milyon Suriyeli sığınmacı yaşıyor. Bu kadar insana bakabilmek için Türkiye’nin de yardıma ihtiyacı var. Bu nedenle biz de Ankara’dayken sığınmacıların kendi evlerine dönebilmeleri için bir çalışma planı hazırlama teklifini gündeme getirdik.”

*

Sığınmacı sorununun bir başka cephesini de Esad karşıtı muhalefet oluşturuyor.

Diyelim bir plan hazırlandı ve geri dönüşler başlatıldı.

İlk kritik soru şu: Güven ortamı sağlandı mı?

İkincisi de şöyle: Geri dönenlerin tutuklanmayacağı, işkenceye maruz kalmayacağı garanti edildi mi?

Soçi’deki toplantıda Suriye muhalefetini temsil eden Ahmed Tuma “Gönüllülük esasına dayalı geri dönüş, sığınmacı durumundaki her Suriyeli’nin hakkıdır” diyor.

*

Öyle görünüyor ki, Suriye sorunu, çözümü en zor aşamaya girecek geri dönüşlerin başlamasıyla. Şam’ın da işi kolay olmayacak…

 

Dünyada en fazla sığınmacı Türkiye’de

 

Washington’daki Stratejik ve Uluslararası Araştırmalar Merkezi’nin (CSIS) hazırladığı (Zorunlu Göç) raporuna göre Türkiye dünyada en fazla sayıda sığınmacıya ev sahipliği yapan ülke durumunda.

Dünyadaki sığınmacıların toplamının yüzde 4,5’i Türkiye’de. Türkiye’den sonra yüzde 2’lik oranla Pakistan geliyor.

CSIS’in proje yönetmen yardımcısı Erol Yayböke, Türkiye’nin eşi benzeri görülmemiş bir durumla baş etmeye çalıştığını belirtiyor.

Yayböke, Türkiye’nin deneyiminden dersler çıkardıklarını, bunları paylaştıklarını ve fon sağlamaya çalıştıklarını ifade ediyor.

CSIS’in Türk yetkilisi Yayböke, savaşın başladığı günden bu yana kapılarını Suriye’ye açan Türkiye’nin, birçok ülkenin nüfusundan daha fazla sığınmacıya ev sahipliği yaptığını söylüyor.