Ülkede önce iç savaş kışkırtılıyor.
Ardından egemenlik tartışmalı hale getiriliyor.
Onun ardından da sistemin sorgulanması aşamasına geçiliyor.
Suriye şimdi bu noktaya geldi/getirildi.
Terörle bir türlü baş edemeyen(!) uluslararası güçler, IŞİD’i filan bir yana bırakıp ülkede federal bir yapıya geçişi ve bölgesel yönetimlere geniş özerklikler verilmesini gündeme taşıdı.
***
Demek ki düşünceler olgunlaşmış ve uygulamaya sıra gelmiş.
Ama kimseyi ürkütmeden, korkutmadan… Örneğin, “Suriye’nin toprak bütünlüğünü koruyan bir federal yapı” ifadesiyle…
Yani sözde ülke toprakları bölünüp parçalanmayacak ama yetkileri azaltılmış ve daraltılmış bir Şam yönetimiyle birlikte güçlü özerk bölgeler oluşturulacak.
***
PYD hemen öne atıldı. Eş Genel Başkan Salih Müslim “Adının ne olduğu mühim değil. Defalarca söyledik. Merkezin yetkilerinin sınırlandırıldığı bir Suriye istiyoruz” dedi.
Suudilerin önderliğindeki grubun sözcüsü Riyad Hicab ise “federal yapı gibi Suriye’nin bölünmesini ima eden herhangi bir önerinin kesinlikle kabul edilmeyeceğini” söyledi.
***
Federal yapı sorunu önemli…
Önemli çünkü Suriye’de ülke içi ve ülke dışı dengeleri etkilemeye ve değiştirmeye aday bir sorun bu.
Beşar Esad’ın şu aşamada kesin tavır alma gücü pek yok.
O, kaderine rıza gösteren bir lider pozisyonunda.
Hele Rusya’nın, “Kürtler de Suriye barış görüşmelerine dahil edilmelidir” şeklindeki çıkışından sonra Esad’ın “Eğer Suriye halkı belli bir yolda ilerleme kararı alırsa biz de buna uyarız” demekten başka çaresi kalmamış görünüyor.
***
BM ne diyor bu gelişmeye? Barış görüşmeleri BM arabuluculuğunda yürütüldüğü için onun bakışı da önemli elbette.
Genel Sekreter’den ya da özel temsilcisinden henüz herhangi bir açıklama yapılmadı.
Ancak sızdırılan bilgiler var: Örneğin, “Suriye’nin toprak bütünlüğünü koruyan federal yapı” seçeneği Cenevre’de masaya getirilecek.
Peki, ABD ve Rusya ne düşünüyor?
İkisi de aynı görüşte. Yani her iki büyük güç de Suriye’nin yeni döneminde federal yapı üzerinde kafa patlatılmasını istiyorlar.
ABD Dışişleri Bakanı John Kerry Suudi Arabistan’da: Temasın ana konusu Suriye.
Muhaliflerden oluşan “Yüksek Müzakere Komitesi” 14 Mart’taki Cenevre görüşmelerine katılacak mı, katılmayacak mı?
Kerry ne yapıyor? “Federal yapı” önerisinin yarattığı tepkileri yatıştırmaya çalışıyor.
***
Cenevre’deki barış görüşmelerinin 14 Mart’taki etabı da öncekiler gibi kritik bir yol izleyecek gibi görünüyor.
Görüşmelerin tarafları aynı ama yine karşı karşıya gelmeyecekler.
BM’nin Suriye Özel Temsilcisi Staffan de Mistura ayrı ayrı görüşmeler yaparak taraflar arasında bilgi aktarımında bulunacak.
***
Ne var ki, bu kez “federal yapı” gündemde olacak ki, Cenevre masasının müttefiklerini birbirine düşürebilir, hasımları da yan yana getirebilir.
Sürpriz ayrılıklara ve sürpriz beraberliklere hazır olmak gerek…