Suriye’deki yabancı güçlerin kuyrukları birbirine değmeye başladı. Özellikle de ABD, Rusya ve İran’ın…
Geçen haftaya dönelim:
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Rusya’nın Soçi kentinde, Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’la görüşmüş, ardından da yabancı güçlere ülkeden çıkma çağrısında bulunmuştu.
Ne var ki Putin, Suriye’deki yabancı güçlerin kimler olduğu konusunda isim telaffuz etmemişti.
Yabancı güçler kimlerdi?
Yanıtı Putin’in Suriye Özel Temsilcisi Aleksandr Lavrentyev veriyordu. Rusya liderine göre Suriye’deki yabancı güçler ABD, İran, Hizbullah ve Türkiye’ydi.
Rusya, Şam yönetiminin izniyle Suriye’de bulunduğu için hukuki açıdan işgalci sayılmıyordu. Ama İran da, öyle değil miydi? O zaman Putin’in temsilcisi İran’ın adını niye veriyordu?
*
Bu sorunun yanıtına gelmeden önce Şam’ın Kremlin’e tepkisine bakalım:
Suriye Dışişleri Bakan Yardımcısı Faysal Mikdat, “İran ve yanı sıra Lübnan Hizbullahı’nın Suriye’de kalıp kalmayacağı, başkalarını değil Suriye hükümetini ilgilendiren bir konudur” diyor. Kime diyor? Rusların Sputnik haber ajansına söylüyor.
Mikdat’ın açıklamasının biraz daha açık hali şöyle:
“Suriye Arap Cumhuriyeti dost ve müttefik güçlerden terörle savaşta kendisine yardım etmesini istemiştir. Rusya güçleri, İran askerleri ve uzmanları, Hizbullah’taki kardeşlerimiz bu güçleri oluşturmaktadır. Bunların hepsi teröre karşı savaşta yer aldılar. Suriye devletinin ulusal egemenliğini ihlal etmediler. Suriye hükümetiyle tam bir koordinasyon içinde teröre karşı savaştılar. (…) Ve bu sorun sadece Suriye Arap Cumhuriyeti’ni ilgilendirir.”
*
Rusya ve Suriye arasında ortaya çıkan “İran” çelişkisi ABD’nin isteyip de bulamayacağı bir fırsat oldu.
Hemen bir gün sonra, Putin’in Suriye’deki yabancı güçlere ülkeden çıkın mesajının ardından, ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo İran’dan, Suriye’deki askerlerini çekmesini istedi. Anlaşmışlar gibi… Gibi diyoruz ama anlaşmış da olabilirler.
*
İşte şimdi o sorunun yanıtına gelmiş bulunuyoruz…
İran’ın adını Suriye’den çekilmesi istenen yabancı güç olarak önce Rusya dile getiriyor, onun arkasından da ABD devreye giriyor.
Yani hem Rusya, hem de ABD, sanki İran’a “çekil artık” diyorlar.
ABD’nin İran takıntısı, daha çok İsrail’in ve Suudi Arabistan’ın endişelerini paylaşmaktan kaynaklanıyor, diyebiliriz.
Rusya da İran’ın çekilmesi halinde Suriye’nin “İsrail gürültüsünden” kurtulacağını düşünüyor olabilir.
*
Öyle görünüyor ki, Suriye’nin toparlanmaya başlayabilmesi için sükunete ihtiyacı var. Çünkü o topraklarda adeta sıfırdan yeni bir ülke, yeni bir devlet kurmak gerekecek.
Anlaşılan Putin, bir an önce Suriye’ye barış gelsin, ülke kalkınsın, Ortadoğu’daki en önemli müttefiki yeniden normal yaşama dönsün istiyor.
*
Suriye’de yeni bir dönemin kapısı çalınıyor. Umarız gelişmeler bizi yanıltmaz…