Almanya’dan sonra ABD’nin de Patriot füze sistemlerini geri çekme kararı alması, Türkiye’nin Batılı müttefikleriyle ilişkilerinin sorgulanmasına yol açtı. Neler oluyordu?
Almanların iddiası şuydu: Patriotlar siyasi bir semboldü. Türkiye’nin Suriye’den gelecek füze saldırılarına hedef olabileceği zaten başından bu yana tartışmalı bir konuydu.
***
Amerikalıların iddiası da şöyleydi: Türkiye’nin Patriot füze savunma sistemine ihtiyacı kalmamıştı.
Yeniden ihtiyaç doğması halindeyse ABD, sistemi ve personeli en fazla bir hafta içinde Türkiye’ye getirmeye hazır olacaktı.
***
Ne var ki, NATO aynı görüşte değildi. NATO’ya göre Suriye ordusunun, IŞİD ve El Nusra gibi örgütlere karşı kullandığı füzelerin Türkiye’ye düşme tehlikesi aynen devam ediyordu.
***
Almanya ve ABD ile NATO’nun çelişkili açıklamaları ortadayken üzerine bir de İncirlik üssü iddiası gelince kafalar iyice karıştı.
New York Times’ın haberine göre, Pentagon Patriot kararını çoktan almıştı ama İncirlik anlaşmasının sonuçlanmasını beklemişti. Bu haber doğru muydu? Eğer doğruysa tam bir skandaldı.
***
Bir başka iddia da İran bağlantılıydı.
Nükleer anlaşmaya varıldıktan sonra İran, ABD için tehdit olmaktan çıkmıştı. Dolayısıyla Türkiye’ye Patriot füzeleri konuşlandırmanın gereği de kalmamıştı.
Bunun doğruluğunun kabul edilmesi durumundaysa Patriot füze sistemlerinin Türkiye’ye kurulmasının asıl nedeninin İran olduğu kanıtlanmış sayılacaktı. İran, daha önce, Türkiye’ye kurulan füze sistemini, kendisine yönelik bir girişim olarak değerlendirmiş, ancak Batılılar, Suriye üzerinde ısrar etmişlerdi.
***
Öyle görünüyor ki, Almanya ve ABD’nin Türkiye’deki Patriotlarını geri çekmelerinin arkasında, bölgede hızla değişen dengeler, kurulan yeni ittifaklar ve yitirilen pozisyonlar gibi çok önemli nedenler var.
Örneğin; İran ABD’yle, Suudi Arabistan Rusya’yla kol kola, Suriye krizine siyasi çözüm arıyorlar.
***
Bu yeni bir süreç… Bu süreçte Patriotlara yer yok!
Stephen Kinzer: Beni yanılttınız!
Türkiye’de de görev yapan Amerikalı yazar ve gazeteci Stephen Kinzer, nükleer anlaşmayla İran ve ABD arasındaki ilişkinin düzelme yoluna girdiğini, buna karşılık Türkiye-ABD ilişkilerinin zayıfladığını öne sürdü.
Radikal Kitap’tan Cem Erciyes’in sorularını yanıtlayan Kinzer, bundan beş yıl önce yazdığı “Ezber Bozmak” adlı kitabında, Türkiye’nin adım adım daha sağlam bir demokratik rejime evrileceğini savunduğunu ama tam tersinin olduğunu ifade ederek, “İran bugün çok daha demokratik, Türkiye ise daha az demokratik” dedi.
Kinzer, Türkiye’nin geçtiğimiz birkaç yıl içinde ABD’nin hoşuna gitmeyen pek çok adım attığını ileri sürerken, “ABD-Türkiye ilişkilerinin beş yıl önce son derece iyi olduğunu ancak bugün iki ülkenin aralarının soğuduğunu” söyledi.