Benjamin Franklin’e ait bir sözdür bu. Düşündüğünüzde ne kadar doğru olduğuna sizler de hak vereceksiniz. Bugün yaşamınıza yön vermek için alacağınız bazı kararlar yarın sizlere en büyük yatırımlar olarak dönecektir. Sağlıklı bir ömür için yapacaklarınız bunun en güzel örneği olacaktır. Aşağıdaki satırlarda özellikle son birkaç ayda yapılan çalışmalardan derlemeler hazırladım. Yararlı olabilmeyi umarım.
ANTİENFLAMATUAR GIDALAR
19 Kasım 2020 tarihli bir makale vücutta kronik bir iltihabın oluşmasına engel olabilecek bazı gıdaları açıklıyor. Stres, hiçbir besleyiciliği olmayan ve katkılı gıdalar, hareketsiz yaşam kronik enflamasyonu arttırır. Bu da obezite dahil bir çok hastalığın oluşmasına neden olabilir.
1-BERRY GRUBU: Bol oranda vitamin, mineral, lif ve antioksidan içerirler. Ana antioksidan maddeleri antosiyaninlerdir ve güçlü antienflamatuar etkilere sahiptirler. Bu grupta yer alan meyveler doğal katil hücrelerimizin (NK Hücreleri) sayılarını arttırırlar. Bu yolla güçlü bir bağışıklığın oluşmasına yardım ederler. Çilek, ahududu, böğürtlen ve yaban mersini bu grup meyvelerdir.
2-BALIK YAĞLARI: Özellikle somon, sardalye, hamsi, uskumru, orkinos, ringa balıklarında bol bulunan EPA ve DHA adlı omega-3 yağ asitleri güçlü antienflamatuar etkilidir. Özellikle kalp hastalıkları, diyabet ve böbrek hastalıklarından koruyucu etkilere sahip olan bu maddeler metabolik sendromda tedavi edici amaçlı kullanılmaktadır.
3-BROKOLİ: Sülforafan adlı antioksidan maddeyi bol içerirler. İltihabı yayan sitokin ve NF-kB adlı maddeleri azaltarak antienflamatuar etkinlik gösterirler.
4-AVOKADO: Karotenoid ve tokofenol grubu antioksidanları içerirler. Ciddi antikanserojen etkinliği olan maddelerdir.
5-YEŞİL ÇAY: İçilebilecek en sağlıklı içeceklerdendir. İçindeki EGCG adlı antioksidan molekül güçlü bir antioksidan ve antienflamatuar maddedir. Hücrelerimizde kalkan duvarı gören yağ asitlerinin bozulmasını engelleyerek güçlü hücre koruyucu etki gösterir. Bir enflamatuar hastalık olarak kabul edilen Alzheimer Hastalığında da etkin olduğunu gösteren çalışmalar vardır.
6-DİĞERLERİ: Biber (kurutulmuşu da), mantar, kırmızı üzüm, zerdeçal, kakao, zeytinyağı, domates de antienflamatuar özellikleri olan gıdalardır.
KRONİK İLTİHABI BAŞLATAN GIDALAR
1-ŞEKER VE FRUKTOZ: Vücutta kronik bir iltihabın oluşmasına neden olacak gıdaları sıralayacak olursak ilk sırayı işlenmiş karbonhidratlar ve şeker almaktadır. Şekerin fareler üzerinde yapılan sayısız çalışmalar ile kansere neden olduğu ispatlanmıştır. Mısır şurubundan elde edilen şekerde fruktoz oranı daha fazladır ve fruktozun belli bir oranı aşması karaciğer yağlanması, insülin direnci, obezite ve böbrek hastalıkları ile yakın ilişkilidir. Damarları döşeyen hücreleri tahrip etmektedir.
2-YAPAY TRANS YAĞLAR: Sütte ve ette bulunan trans yağların aksine yapay trans yağların enflamasyona neden olduğu kanıtlanmıştır. Yapay trans yağlar genellikle ürünün raf ömrünü arttırmak amacı ile oluşturulmaktadır (hidrojene yağlar).
3-BİTKİSEL VE TOHUM KAYNAKLI YAĞLAR: Bir çok bilim insanı binlerce yıldır beslenmede sağlıklı dengeyi sağlayan omega-3 ve Omega-6 oranının omega-6 lehine bozulmasının insan sağlığını bozduğunu belirtmektedirler. Son yapılan çalışmalar bunu doğrular niteliklerdedir. Farelerde omega-6 oranı arttıkça kanda iltihap düzeylerini gösteren belirteçlerin de arttığı görülmektedir.
4-DİĞERLERİ: Fazla alkol alımı ve işlenmiş etler de enflamasyonu arttıran gıdalardandır.
Şimdi eğri oturup doğru konuşalım. Çoluk çocuk, genç, yaşlı ne ekiyorsak onu biçmiyor muyuz kıymetli okurlarım?