Rakamlar sıkıcı olabiliyor… Fakat, kararlarda ve planlamalarda çok önemi var. Onun için rakamların dilini anlamak ve doğru okumak gerekiyor.
Onu da…
Kent Kültürü Derneği Başkanı Sosyolog Mutlu Çınar çok iyi yapıyor.
Son çalışmasında…
İşte…
Pek gündeme gelmeyen 31 Mart 2019 yerel seçimine ittifak etkisi:
“30 Büyükşehir’de Cumhur İttifakı adına MHP Adana, Manisa ve Mersin’de aday gösterirken, AK Parti 27 ilde aday çıkardı. Millet İttifakı adına CHP Adana, Ankara, Antalya, Aydın, Bursa, Eskişehir, Hatay, İstanbul, İzmir, Kahramanmaraş, Malatya, Muğla, Tekirdağ; İYİ Parti Balıkesir, Denizli, Gaziantep, Kayseri, Kocaeli, Konya, Manisa, Sakarya, Samsun, Trabzon’da 23 Büyükşehir Belediye Başkan adayı gösterdi.”
Şunu anımsattı:
“Millet İttifakı ve HDP Şanlıurfa’da Saadet Partisi lehine Büyükşehir adayı çıkarmadı. Mersin’de HDP, CHP lehine Büyükşehir adayı göstermedi. İYİ Parti saatinde dosyayı yetiştiremediği için DP’den Büyükşehir adayı gösterdi.”
Ardından…
30 Büyükşehir’de 519 ilçe belediyesinde oy dağılımına dikkat çekti:
“AK Parti 288 belediyede yüzde 55,5, CHP 118 belediyede yüzde 22.73, MHP 58 belediyede yüzde 11.18, HDP 32 belediyede yüzde 6.17, İYİ Parti 9 belediyede yüzde 1.74, bağımsızlar 5 belediyede yüzde 0.95, BBP 3 belediyede yüzde 0.58, DSP 3 belediyede 0.58, SP 2 belediyede yüzde 0.38, DP 1 belediyede yüzde 0.19 oy aldı”
Şu nokta önemli:
“Cumhur İttifakı adına kazanılan her 6 belediyeden 1’ini MHP, 5’ini AK Parti kazandı. Millet İttifakı adına 14 belediyeden 13’ü CHP’nin, 1’i de İYİ Parti’nin oldu.”
Sonucu gösterdi:
“İttifaklar seçim sonuçlarına yansıdı. Büyükşehir sınırlarındaki 519 ilçe belediye başkanından 374’ü yüzde 50’nin üzerinde oyla seçilirken, 145 belediye başkanı yüzde 50’inin altında seçildi.”
2019’da hangi partiler nerelerde avantaj sağladı?
AK Parti 73 belediyede yüzde 50.34, CHP 31 belediyede yüzde 21.38, MHP 22 belediyede yüzde 15.17, HDP 6 belediyede yüzde 4.14, bağımsızlar 4 belediyede yüzde 2.76, DSP 3 belediyede yüzde 2.07, İYİ Parti 3 belediyede yüzde 2.07, BBP 2 belediyede yüzde 1,38, ve DP 1 belediyede yüzde 0,69 oy aldı
MHP, bağımsızlar, DSP, İYİ Parti, BBP ve DP yüzde 50’nin altında seçim kazanılan 145 ilçede oransal olarak avantaj sağladı.
Bu tablo ilk kez görülüyor: Hangi parti hangi partiye nasıl kaybettirdi?
Mutlu Çınar… 2019 yerel seçimi sonuçlarını incelerken, ilk kez görülen bir siyasi tabloyu ortaya çıkarıp gözler önüne serdi.
“AK Parti ve MHP Büyükşehir sınırlarındaki 519 ilçede birbirlerine seçim kaybettirmedi.”
Karşı tablo şu:
“CHP İYİ Parti’ye Mut ve Bozyazı’yı kaybettirdi. Örneğin Bozyazı’da MHP 65 oy farkla İYİ Parti’ye karşı kazanırken CHP adayı burada 1.018 oy aldı. İYİ Parti CHP’ye 8 belediye olarak Toroslar, Silifke, Gülnar, Aydıncık, Anamur, Pınarbaşı, Dalaman, Ula’yı kaybettirdi.”
Devam etti:
“Saadet Partisi CHP’ye Tefenni, Yüreğir, Çifteler, Payas, Üsküdar, Eyüpsultan, Derince, Karamürsel, Köprübaşı, Ortaca olmak üzere 10 ilçe kaybettirdi. Saadet Partisi İYİ Parti’ye de Beypazarı, Korkuteli, Dörtyol, Köprübaşı gibi 4 belediyeyi 29-51 gibi küçük farklarla kaybettirdi.”
Saadet Partisi Şanlıurfa sonucunu nasıl değiştirdi?
Sosyolog Mutlu Çınar 2019 yerel seçimi sonuçlarını il-il, ilçe-ilçe karşılaştırıp ortaya çıkardığı siyasi tabloda şuna dikkat çekti:
“Şanlıurfa’da Büyükşehir Adayı çıkarmayıp Millet İttifakı’na destek veren HDP, Viranşehir ve Birecik’te Saadet Partisi’nin aldığı oylarla belediyeleri kaybetti.”
Bir de böyle bakmak gerek: DP ve SP oyları nerelerde sonuç değiştirdi?
Yerel seçime 6.5 ay kaldı… Seçime hazırlanan partilerin son seçim tablosunu değerlendirmelerinde yarar var.
İşte…
İlk değerlendirmeyi de…
Son yerel seçimde yüzde 0.9 oy alan DP oylarının etkilediği yerler üzerinden yaptı:
“DP oyları; Kaş, Buldan, İskenderun, Çekmeköy, Ahmetli, Hayrabolu’da CHP’ye kaybettirdi. Örneğin, AK Pacrti’nin 5 bin 305 oyla CHP’ye karşı kazandığı Hatay İskenderun’da DP 30 bin 464 oy aldı. DP adaylarıyla; Bursa’nın Karacabey, Mustafakemalpaşa, Orhangazi ilçeleri yanında Kale, Yunusemre, Şehzadeler’de de İYİ Parti’ye kaybettirdi.”
Bir de ikili karşılaştırma yaptı:
“DP ve SP’nin toplam oyları ise; Haymana, Güney, Islahiye, Bergama’da CHP, Bursa Yenişehir ve Baklan’da da İYİ Parti’nin kaybetmesini getirdi.”
Oyu az partiler adaylarıyla dengeyi değiştiriyor
“Oyu az olan küçük partiler ilçelerde güçlü adaylarıyla dengeleri bozup sonucun değişmesine etki ediyorlar.”
Örneği şöyle verdi:
“Manisa Turgutlu’da CHP 450 oyla MHP’ye karşı belediyeyi kazandı. O seçim Turgutlu’da BBP 22 bin 944 oy aldı. CHP’nin 17 oyla AK Parti’ye karşı kazandığı Babadağ’da da BBP’nin 37 oyu var.”