D9 adı verilen bu sistemin keşfi, Nature Communications dergisinde bugün yayımlanan bir makaleyle duyuruldu.
Bu keşif, Samanyolu’nun merkezindeki aşırı koşullar hakkında önemli bilgiler sunarken, bazı yıldızların neden diğerlerinden çok daha hızlı hareket ettiğine dair uzun süredir yanıtlanamayan bir kozmik gizemi de aydınlatıyor.
İkili Yıldız Sistemi nedir?
İkili yıldız sistemi, birbirinin yörüngesinde dönen iki yıldızdan oluşur. Gözlemler, Samanyolu’ndaki yıldızların üçte birinin ikili ya da çoklu sistemlerin bir parçası olduğunu göstermektedir. Özellikle büyük kütleli yıldızlar, bir çift halinde bulunma eğilimindedir.
İkili sistemler, gökbilimciler için önemli bir bilgi kaynağıdır. Yıldızların hareketleri, kütleleri ve yaşları hakkında birçok ipucu verir. Örneğin, D9’un incelenmesi sonucunda bu sistemin yaklaşık 2,7 milyon yıl önce oluştuğu tespit edilmiştir.
Keşfin zorlukları
Süper kütleli kara deliklerin yakınlarında ikili yıldız sistemlerinin bulunabileceği uzun zamandır tahmin ediliyordu. Ancak D9, bu tür bir sistemin ilk kez doğrudan gözlemlenmesiyle kayıtlara geçti.
Keşif, teknik olarak son derece zorluydu. Yıldızlar çok uzakta olduğu için sistemdeki iki yıldız doğrudan görüntülenemedi. Bunun yerine, Avrupa Güney Gözlemevi’ne (ESO) ait Çok Büyük Teleskop (VLT) kullanılarak yıldız ışığındaki Doppler etkisi ölçüldü. Işığın düzenli dalgalanmaları, yıldızların birbirinin etrafında döndüğünü gösterdi.
Hipervelocity Yıldızların sırrı çözülüyor
Keşif, aynı zamanda hipervelocity (hiperhızlı) yıldızlar olarak bilinen ve galakside 1.000 kilometreden daha yüksek bir hızla hareket eden yıldızların kökenine ışık tutuyor. Bu tür yıldızların, başlangıçta süper kütleli kara delik çevresinde bir ikili sistemin parçası olduğu, ancak zamanla bir yıldızın kara delik tarafından dışarı fırlatıldığı düşünülüyor.
Samanyolu’nun merkezindeki Sagittarius A* kara deliği çevresindeki gözlemler, bu teorinin doğrulanmasına yardımcı olabilir. Yeni keşif D9 sistemi, bu gizemin çözülmesi için önemli bir adım olarak değerlendiriliyor.
Samanyolu’nun kalbine bakış
Sagittarius A*, Dünya’dan yaklaşık 27 bin ışık yılı uzaklıkta ve 23,5 milyon kilometre çapında. Samanyolu’nun en parlak bölgesinde, Yay Takımyıldızı’nın (Sagittarius) yakınlarında yer alıyor. Gökbilimciler, bu bölgeyi inceleyerek kara deliklerin ve galaktik dinamiklerin doğasına dair daha fazla bilgi edinmeyi hedefliyor.
Bu önemli keşif, bilim dünyasında kara delikler ve yıldız sistemleri arasındaki ilişkilerin anlaşılmasına yönelik yeni bir dönemin kapısını aralıyor.