Murat Günay
Okullardan yurtlara, yaşayan projelerden kültür-sanat etkinliklerine kadar yaratıcı ve ayrıntılı çalışmalar yapan ÇEK bünyesinde yüzlerce eğitimci ve bilim insanı çalışıyor. Özellikle kız çocukları için gerçekleştirilen ortaöğretim projeleri ( Kır Çiçekleri ) çok etkili. Yurtlar ve okullar dahil olmak üzere 1.700 öğrenci ÇEK çatısının altında nitelikli eğitim ve barınma hizmeti alıyor.
Akademik başarı, sanatsal gelişim, bütünsel kültür eğitimi alan ve çağdaş dünyaya uyum sağlayabilecek niteliklere sahip bireylere dönüşen gençler ise çok mutlu. 1995 yılında kurulan ve modern çağın, insana dokunan bu incelikli ‘kooperatifi’ hakkında, Olay’ın İz Bırakanlar programı için, kooperatifin kuruluşundan beri üye olan ve şu anda da ÇEK Yönetim Kurulu Üyesi olan Nihan Alpay ile konuştuk.
∆Sayın Nihan Alpay, çocukların, özellikle kız çocuklarının çağdaş eğitim alması neden önemli sizce?
Çağdaş ve modern bir toplum için kadınların; özgür bir vatandaş olarak haklarının tanınması ve haklarına saygı duyulması gerekir. Kadının toplumdaki yerinin sağlamlaştırılması için kız çocuklarının eğitimi önemlidir. Toplumsal cinsiyet eşitliği bir demokrasi talebidir. Kadınların hak ve özgürlükleri demokratik hukuk devletlerinde gelişme gösterir, gerileme göstermez. Cumhuriyetimizin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk de kadın haklarına verdiği önem ile dikkat çeken bir liderdir. Her ortamda kadınların medeni, siyasi ve kültürel haklarını savunmuştur. Erkeklerle eşit olmalarını sağlayacak modern devrimlerle kendini dünyaya hayran bırakmıştır. 3 Mart 1924 tarihinde kabul edilen Tevhid-i Tedrisat Kanunu ile kadınlar, eğitimde erkeklerle eşit bir statü elde etmiştir. ÇEK olarak bu yasa bizim için o kadar önemlidir ki eğitim kurumlarımızın isimlerinin önünde yer alır. 3 Mart Beşevler Anaokulu 3 Mart Azizoğlu ilkokulu/ortaokulu 3 Mart Anadolu lisesi /Fen Lisesi gibi… Bu nedenle biz kız çocuklarımızın eğitimine ayrı bir önem veririz. Bu amaçla açtığımız kız yurdumuzda kırsal bölgelerden gelen kız öğrencilerimize eğitimde fırsat eşitliği olanağı sağlayarak onları geleceğin aydınlık Türkiye’sine hazırlarız. Kır Çiçekleri adını verdiğimiz bu projemiz ile ortaöğretim kurumlarında öğrenim gören kızlarımıza tam burslu olarak barınma olanağı sağlarız. Ortaöğretim yurdumuzda görev yapan belletmen öğretmenler ile kızlarımızın derslerine yardımcı olur, müzik, yabancı dil ve meslek edindirme kursları ile hayata hazırlarız. Ataerkil ve geleneksel toplum yapısının hâkim olduğu birçok toplumda olduğu gibi Türkiye’de de çocuk yaşta evlilik, zorla gerçekleştirilen yaygın bir sorun olarak karşımıza çıkıyor. Erken evlilik her iki cinsiyette de sorun olmasına karşın özellikle kız çocuklarının hayatını daha fazla etkiliyor. Bir neslin yetişme sürecinde ilk rehber olduğu için kadınların gelişmesi toplumun gelişmesi bakımından çok önemli. Bunun yolu da çağdaş bir eğitim alabilmelerinden geçiyor. Bu çalışmalardan birçok genç insan faydalanıyor; yurtlarımız ve okullarımız dahil olmak üzere, kız-erkek toplam 1.700 öğrencimiz var.
∆Çağdaş Eğitim Kooperatifi ( ÇEK ), gönüllü bağışçılarının isimlerini açıklıyor mu?
Çok bağışçımız var. Miktarın hiçbir önemi yok. Çünkü biz kültürümüzde var olan İMECE geleneğini benimsemiş bir kuruluşuz. Bazen gönüllü çalışmaları ile destek verenlerin isimlerini de açıklayarak teşekkürlerimizi iletebiliyoruz.
∆Bursa’daki okul ve yurt yapılarından söz edebilir miyiz?
2021 yılı itibarıyla özel okul sayısı 13 bin 501’e 1 milyon 310 bin 605’e yükselmiştir. Özel okullardaki öğrenci oranı yüzde 7,9. Türkiye’nin diğer şehirlerinde olduğu gibi Bursa’da da hem devlet hem de 80li yıllardan itibaren özel okullar faaliyet göstermektedir. Devlet okullarının derslik, malzeme, laboratuar, sanat atölyeleri,spor salonu, teknoloji kullanımı, öğrenci sayıları gibi koşulları özel okullara oranla oldukça sınırlıdır. Bursa özel okullar anlamında birçok farklı seçeneği barındırmaktadır ve ülkemizin önde gelen şehirlerinden biri olan Bursa özel okullar alanında oldukça donanımlı (yüzme havuzu olan, büyük bahçeleri olan, konferans salonu, spor tesisleri, kütüphaneleri) okullara sahiptir. Doğal olarak okulların sunduğu bu hizmetlerden yaralanmak isteyen ve ekonomik koşulları uygun olan aileler çocuklarını bu okullara göndermek istemektedirler. Çocuklarının akademik başarısını artırarak belli sınavlara onları hazırlamak isteyen aileler de özel okulları tercih edebilmektedir. En büyük tehlike özel okulların sadece bu beklentileri karşılayan ticarethanelere dönüşebilmesidir. Oysa, öğrencilerin sadece akademik olarak değil sosyal, bedensel, duygusal ve zihinsel olarak bütünsel gelişimini hedeflemek, Türkiye Cumhuriyetine, Atatürk ilkelerine bağlı bireyler yetiştirmek her eğitim kurumunun amacı olmalıdır. Eğitim kurumlarımızda çok sayıda öğrenci burslu olarak okumaktadır. Çünkü bursluluk eğitimde fırsat eşitliğini sağlamanın en önemli yoludur. Ortaklarına kâr payı dağıtmayan ÇEK tüm kazancını burslu öğrencilere ve eğitim kurumlarının gelişimime harcar. Eğitim kurumlarını ticarethane olarak görmez.
∆Okullarınızda ders planlaması ve eğitime bakışınızı nasıl anlatırsınız?
Biz ÇEK olarak MEB müfredatının yanı sıra eğitim kurumlarımızda spor sanat ve teknoloji dersleri ilave ederek (1. Sınıftan itibaren seramik, yaratıcı drama, satranç, bilim uygulamaları, akıl ve zeka oyunları, kodlama ve yazılım dersleri) eğitim programımızı zenginleştirdik. Ayrıca köy enstitülerinden esinlenerek iş içinde eğitmek amacıyla ortaokulda yaşam becerileri dersini, Türk ve Dünya edebiyatını çocuklarımıza öğretebilmek adına edebi bilgiler ve kompozisyon dersini yerleştirdik. Yabancı dil eğitimini önemseyerek 10 saat İngilizce dersi koyduk. MEB’in son yayınladığı yönetmelikte özel okullarda sınıf sayılarını 30 a çıkarmasına karşın bizde sınıf mevcutlarımız maksimum 20 öğrenci ile sınırlı. Öğretmenlerimiz her yıl mutlaka bilgi, görgü ve becerilerini geliştirmek için yurtiçi veya yurt dışı konferans ve hizmet-içi eğitimlere katılmaktadırlar. Lise seviyesindeki başarılarımızdan bahsedecek olursak, üniversiteye yerleşme oranımız yüzde 98’i geçti.
∆Bursa’daki yurtlar hakkında da bilgi verir misiniz?
Bursa’da öğrenci yurtları bilindiği üzere genellikle Uludağ Üniversitesi’ne yakınlığı itibarı ile Görükle ve çevresinde yoğun biçimde yer almaktadır. ÇEK’ninde Görükle’de kız ve erkek öğrenciler için bir yüksek öğrenim yurdu bulunmaktadır. Burada da yine burslu öğrencilerimiz bulunmaktadır. Yurdumuzun en önemli avantajı hemen yanında ÇEK kültür merkezinin yer almasıdır. Burada sergiler ve sinema gösterimlerinin yer aldığı çok amaçlı salonlar ve tiyatro gösterimlerimizin sahnelendiği ÇEK-SANAT yer almaktadır.
ÇEK ETKİNLİKLERİ FARK YARATIYOR
∆Sayın Nihan Alpay, ÇEK’in gerçekleştirdiği proje, etkinlik ve çalışmaları anlatır mısınız?
O kadar çok projemiz var ki seçtiğimiz birkaç tanesini belirtelim.
ÇEKİMECE: ÇEK’in uzun yıllardır sürdürdüğü bir sosyal sorumluluk projesidir. Her yıl seçilen köy okullarında gönüllü öğretmen öğrenci ve velilerimizle köy okullarında drama ve sanat atölyeleri uygulamaları yapılmakta, köy okullarının ihtiyacı olan kitap kırtasiye malzemeleri ile öğrencilerin giysi vb. ihtiyaçları karşılanmaktadır (10 köy 10 okul)
ÇEVREYE DAİR: Bu projede çevre kirliliği sorununa çözüm olmak ve öğrencilere çevre duyarlılığı kazandırmak için doğal tarım uygulamaları-kompost yapımı- sıfır atık ve karbon ayak izleri konulu çalışmalar yapılmaktadır
ÇAĞDAŞ ÇOCUK KOOPERATİFİ: Öğrencilerimizin kurduğu bu kooperatif ile öğrencilerimize paylaşma, dayanışma ve birlikte iş görme alışkanlığı kazandırılmakta, öğrencilerimiz elde ettikleri gelirleri kendi belirledikleri ortak bir hedef doğrultusunda harcamaktadırlar.
GELEÇEK PROJESİ: 1. sınıfa başlayan öğrenci velisi çocuğu 4. sınıf bitirirken 10 ağaç, 8. sınıf bitirirken 10 ağaç, 12. sınıfı bitirirken 10 ağaç toplamda 30 ağaç dikerek mezun olacağına dair sözleşme imzalar) bugüne kadar 2 ÇEK ormanı oluşturulmuş olup proje devam etmektedir.
3 MART SESİNİ ARIYOR SES YARIŞMASI: Bu yarışmaya katılmak isteyen öğrenciler bireysel veya grup olarak müracaat edebiliyor. Müzik öğretmenlerimiz tarafından yarışmaya hazırlanıyor ve düzenlene özel bir gecede hep birlikte izliyoruz. Belirlenen müzik otoritelerinde oluşan bir jüri tarafından seçim yapılıyor.
ÇEK-SANAT: Amacı kültürel mirası korumak, kültür ve sanatı yaşamın doğal bir parçası haline getirmek, toplumun bilinçlenmesine katkı koymaktır. ÇEKSANAT, bir yandan kentin sanat üretimine ve sanat eğitimine kalıcı katkılar sunacak, diğer yandan da Görükle Kültür Merkezi ile bölge halkına ve öğrencilere sanatı ulaşılabilir kılacak bir yapılanmadır. Cumhuriyetimizin kurucusu Atatürk’ün ‘Sanatsız kalan bir milletin hayat damarlarından biri kopmuş demektir.’ Sözünden hareketle ÇEK olarak sanatın toplumsal yaşamın birleştirici kuvvetine önem veriyoruz.
Hedef Üniversite!
“ÇEK’ in hedefi geleceğin aydınlık Türkiye’sine çağdaş, laik, demokrat, Atatürk ilke ve devrimlerine bağlı aydın insanlar, özgür düşünen bireyler yetiştirerek katkıda bulunmaktır. ÇEK kamu yararı için çalışır. Ortaklarına kâr payı dağıtmaz ve 1.800 ortağı olan bir kuruluştur. Herkese açık bir örgütlenme olan ÇEK’e gençlerimizi gönüllü çalışmalarda yer almaları için davet ediyoruz. Hedeflerimizden biri de yüksek öğretimdir. Bir üniversite kurabilme yolunda çalışmalarımıza başladık. Bunu da sizin aracılığınızla kamuoyuna duyurmak isterim. Ayrıca 3 farklı ilde daha aynı sistemle yeni ÇEK yapılanmaları oluşturuyoruz. Eğitim sistemimizin Atatürk ilkelerine bağlı, laik ve demokratik yapısının devamlılığına destek vermek, dezavantajlı gruplara özellikle kız öğrencilerimize eğitimde fırsat eşitliği sağlayacak olanakların artırılması için eğitim gönüllülerini birlikte çalışmaya, katkıları ile bize destek vermeye bekliyoruz.”
ÇEK MODELİ
OKULLARIMIZDA VERDİĞİMİZ EĞİTİM VE ÖĞRETİMLE YURTLARIMIZDA BARINAN ÖĞRENCİLER VE YAPILAN ETKİNLİKLER İLE KENT YAŞAMI İÇİN DÜZENLEDİĞİMİZ SANAT VE KÜLTÜR FAALİYETLERİ İLE ÇEK, ÜLKEMİZDEKİ SOSYAL KOOPERATİFLER İÇİN ÖRNEK ALINACAK BİR MODEL.
ÇEK Yönetim Kurulu Üyesi Nihan Alpay’dan 10 Kasım Mesajı:
“Ulu önderimizi minnetle, özlemle ve sevgiyle anıyoruz. Açtığı yolda Çağdaş Eğitim Kooperatifi kurumları olarak, tüm çalışanlarımızla o yolu takip ettiğimizi belirtmek isterim. Ölümsüzlüğe uğurlamamızın 84. yılında fikri hür, vicdanı hür ve irfanı hür nesiller yetiştirmeye devam edeceğiz…”