RABİA DENİZ
Bir dekarda 15’ten az zeytin ağacının olduğu yerlere konut ve turistik tesis yapılmasının önünü açan düzenlemeden muhalefet ve zeytin üreticilerinden gelen tepkiler üzerine geri adım atılırken, Gemlik, Mudanya, Orhangazi, İznik’teki zeytin arazilerini, mevcut yasaların bile korumadığı ortaya çıktı.
Zeytin Yasası ile ilgili değişiklik ilk kez 2003 yılında gündeme gelmişti. Yasayla ilgili tam 7 kez değişiklik yapılmak istenmiş, en son 2014 yılında yeniden Meclis’e sunulmuş, gelen tepkiler üzerine geri çekilmişti. Hükümet, muhalefetten ve zeytin üreticilerinden gelen yoğun tepkiler üzerine zeytinciliği yok edecek son “Üretim Reform Paketi” tasarısında da geri adım attı. Zeytinlik sahaların idam fermanı niteliğinde olan değişiklikler Türkiye’yi ayağa kaldırırken, Gemlik, Mudanya, Orhangazi ve İznik’teki zeytin arazileri yapılaşmaya açıldı, şehirleşme, mega projeler nedeniyle yapılan imar planı değişiklikleri sayesinde eridi.
BİR MİLYON AĞAÇ KAYIP
Bursa’da şehirleşmeye bağlı 2266,4 hektar, İstanbul İzmir Otoyolu projesi nedeniyle 251,3 hektar ve Mudanya Çevre Yolu projesiyle 17,1 hektar zeytin arazisi kaybedildi. 1995 yılından 2011 yılına kadar geçen sürede Bursa’da bir dekar arazide 35 adet zeytin ağacı bulunduğundan hareketle, kaybedilen zeytinlik arazilerinin toplamı 2534,8 hektarken, kaybedilen zeytin ağacı sayısı ise 887 bin 180 adet… Günümüzde ise bu rakam 1 milyonu buluyor… Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Ertuğrul Aksoy, mevcut yasaların uygulanmaması nedeniyle binlerce yıllık zeytinlerin yok edildiğini, yeni açılan alanlara yapılan ekimlerin ise fayda sağlamadığını vurguluyor. Aksoy, Bursa’da verilen kayıplara rağmen zeytin sahalarının alansal genişliği 41256,2 hektar, ağaç sayısının ise 9 milyon 387 bin 21 olduğunu belirtiyor.
ŞEHİRLEŞME MUDANYA VE GEMLİK’İ YUTTU
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’na bağlı Tarım Reformu Genel Müdürlüğü tarafından 2017 Mart ayında yayımlanan verilere göre; Toprak Koruma Kurulları aracılığı ile 2005-2015 yılları arasında 671 bin hektar tarım arazisi amaç dışı kullanıma açıldı. Bu değişiklikten Bursa’daki araziler de nasibini aldı. 1995 yılı Bursa’daki Arazi Varlığı raporu haritasındaki toplam 24 bin 419 hektar alan kaplayan zeytinlik arazilerin kıyaslanması sonucunda 2266,4 hektar zeytinlik arazinin, yüzde 9,3’ünün şehirleşme sonucu kaybedildiği belirtildi. Şehirleşme ile kaybedilen zeytinlik araziler ise çoğunlukla Mudanya, Gemlik ilçe sınırlarında yer alıyor.
YOL YAPTIK, 38 BİN AĞACI KESTİK
Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak Bölümü’nde yürütülen ve sonuçları uluslararası bir kongrede sunulan çalışmaya göre İstanbul-İzmir Otoyolu’nun 135 km uzunluğundaki Bursa geçişi nedeniyle kaybedilen zeytinlik arazilerin toplamı ise 251,3 hektar… Zeytinlik arazilere bir neşter de Mudanya Çevre Yolu Plan Değişikliği ile vuruldu. Değişiklik yargıya taşınırken, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Zeytin Araştırma İstasyonu Müdürlüğü, yol güzergahı üzerindeki toplam yapılaşmanın zeytin sahalarının yüzde 10’unu geçmeyecek şekilde planlamasına onay verdi. Yolun yapımı ile 38 bin 150 adet zeytin ağacının bulunduğu bin 90 dekar zeytinlik, alan yapılaşma baskısı altında kaldı.