Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mehmet Büyükekşi, 2015’te jeopolitik gelişmeler ve parite etkisiyle 144 milyar dolara gerileyen ihracatın bu yıl AB ülkelerine ihracatta öngörülen artış ve paritenin olumsuz etkisindeki hafiflemeyle 155.5 milyar dolara yükselmesini beklediklerini söyledi. Ambargonun kalkmasıyla İran’a ihracatta ise bu yıl yüzde 8-10 artış beklediklerini belirten Büyükekşi, özellikle oto, hazırgiyim, tekstil, makine ve kimya sektörlerinin öne çıkabileceğini ifade etti.
Parite kaynaklı kayıp 12.6 milyar dolar
TİM’in 2016 ihracat beklentilerinin ele alındığı toplantıda konuşan Büyükekşi, “2015’te ihracatımız yüzde 8.7 geriledi. Jeopolitik gerginlikler sebebiyle ekonomi ve dış talepte ciddi sıkıntılar yaşayan Irak, İran, Rusya, Mısır, Libya, Ukrayna ve Suriye’ye ihracatımız ortalamada yüzde 22 geriledi ve ihracatta bu sebeple 6.5 milyar dolar kayıp yaşandı” dedi ve ekledi: “Bu kaybın 4.5 milyar dolarının jeopolitik risklerden kaynaklandığını hesaplıyoruz. İhracatının önemli bir kısmını euro ile yaptığımız için parite kaynaklı kaybımızın ise 12.6 milyar dolar olarak gerçekleştiğini hesaplıyoruz.”
Yüzde 8’lik ihracat artışının yarısı AB’den bekleniyor
2016 yılı ihracatının ise 155.5 milyar dolar seviyesinde gerçekleşmesini beklediklerini söyleyen Büyükekşi, ihracatta öngörülen yaklaşık yüzde 8’lik artışın nereden geleceği ile ilgili soru üzerine şöyle konuştu: “İlk beklentimiz Avrupa Birliği. Geçen yıl ihracatımızda AB’nin payı yüzde 46 oldu. Bu sene en az 4 puan iyileştirmemiz lazım, ihracattaki payını yüzde 50’ye çıkarmalıyız. Ayrıca pariteden kaynaklı kaybımız 2015’teki gibi dramatik olmayacak… Başbakanımız da Ar-ge ile ilgili bir takım teşvikler açıkladı. İhracata da bir takım ilave destekler bekliyoruz.”
İhracatta ana odaklarının Avrupa Birliği olacağını belirten Büyükekşi, AB ile imzalanan geri kabul anlaşması ve yıl sonuna doğru beklenen vize serbestisi, Gümrük Birliği anlaşmasında öngörülen revizyon ile müzakerelerde yeni fasıllar açılmasının da AB ile ticarete olumlu yansımasını beklediklerini söyledi.
İran’a ihracat bu yıl yüzde 8-10 artar
İran’a yönelik ambargonun kaldırılmasının da ihracata olumlu katkı sağlayacağını belirten Büyükekşi, “Ambargonun kalkmasının bu yıl İran’a ihracatımıza yüzde 8-10 olumlu katkı yapacağını öngörüyoruz. 2015’te başlayan bir tercihli ticaret anlaşmamız var. İran büyük bir pazar, 2015’te 40 milyar dolar ithalatı var. Ayrıca İran’dan 1.5 milyon turist geliyor, bu sayı artabilir. Turizm acısından katkı sağlayabilir” dedi ve ekledi: “Ayrıca birçok Türk markası İran’da taklit ediliyor. Taklit yerine bunların aslını alma konusunda bir ilerleme sağlanabilir. Otomotiv, hazırgiyim, makine, tekstil, kimya sektörlerinde ihracatımız olabilir.”
Özellikle otomotiv sanayide işbirlikleri görebiliriz
Büyükekşi, Türk firmaların İranlı şirketlerle birlikte bölgede yatırımlar yapabilecekleri gibi, yurtdışından birçok firma ile joint venture yoluyla İran’da da yatırım yapabileceklerini söyledi. Büyükekşi, “Özellikle otomotiv sanayide işbirlikleri görebiliriz” dedi.
Tahran’da beş katlı bir Türkiye ticaret merkezi açacağız
İhracatı artırmak için 2016’da Birleşik Arap Emirlikleri, Almanya, İngiltere ve ABD’nin yanı sıra İran’da da ticaret merkezleri açacaklarını söyleyen Büyükekşi, “Tahran’da beş katlı bir Türkiye ticaret merkezi açacağız. THY ile de görüşüyoruz, bir katına da THY’in taşınma durumu var. Mobilya, otomotiv, hazırgiyim, beyaz eşya sektörünün her birine bir kat vermek istiyoruz” diye konuştu.
Firmaların masraflarının yüzde 70’ini devlet ödeyecek
Büyükekşi’nin verdiği bilgiye göre, Türkiye ticaret merkezinde yer alacak şirketlerin masraflarının yüzde 70’ini devlet ödeyecek. 10 kişiye kadar çalışanların ve 200,000 dolara kadar reklam harcamalarının belli kısmı devlet tarafından karşılanacak. Bu merkezde İran’da iş yapmak isteyenlere hukuki destek verilecek ve İranlı firmalarla temasa geçmelerinde yardımcı olunacak. Ticari ataşenin de bu merkeze alınması planlanıyor.
Ambargonun kalkmasının ardından İran’a ihracatı nasıl artırabileceklerine ilişkin DEİK ile birlikte sektörler bazında rapor hazırlayacaklarını belirten Büyükekşi, İran’ın uyguladığı yüksek gümrük vergilerinde düzenleme yapması halinde, ticaretin çok daha hızlı artacağını vurguladı.
İran’a seferler artabilir
Aynı zamanda THY’nin Yönetim Kurulu Üyesi de olan Büyükekşi, talep olması halinde THY’nin İran seferlerini artırmayı değerlendireceğini söyledi. Rusya’ya ihracatta yaşanan sert düşüş ile ilgili de değerlendirmede bulunan Büyükekşi, “Uçak krizi öncesinde, Rusya’ya ihracatımızda zaten yüzde 39 düşüş vardı. Uçak krizi olmasa bile petrol fiyatlarındaki düşüş nedeniyle, 2016 ve 2017’de Rusya’ya ihracatımızın artacağını öngörmüyorduk” dedi ve ekledi: “İhracatımız 6 milyar dolardan 3.7 milyar dolara düştü. Bir miktar daha düşüş olacağını varsayabiliriz.”
Büyükekşi, asgari ücret artışının ihracatçıların uluslararası pazarlardaki rekabet gücünü düşürüp düşürmeyeceği ile ilgili soru üzerine ise, devlet desteği ve parite etkisiyle ek maliyeti telafi etmeyi öngördüklerini söyledi. Büyükekşi, geçtiğimiz günlerde açılan Habur sınır kapısının kapalı kalan İpekyolu kısmının da sabah saatlerinde açıldığını belirterek, burada bekleyen malların sevkiyatının hızlı bir şekilde yapılacağını söyledi.