Rusya’nın, Suriye’deki askerlerini azaltması kararı çekilmenin ne ölçüde olacağının belirsizliği sebebiyle ihtiyatlı iyimserlikle karşılandı. Kremlin yönetiminin sürpriz kararı hakkında yapılan değerlendirmelere “eğer” kaydı düşülürken, adımın Esed rejimi üzerindeki baskıyı artırabileceği ve siyasi geçiş süreci için yürütülen müzakerelere olumlu etki yapabileceği ileri sürüldü.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, dün Kremlin’de düzenlediği basın toplantısında, Suriye’deki misyonlarını büyük oranda gerçekleştirdiklerini ve askeri birliklerini Suriye’den çekme emri verdiğini söyledi. Putin, geride bırakacakları askeri unsurların boyutunun ne olacağı konusunda bilgi vermezken, Himeymim Hava Üssü ile Tartus Deniz Üssü’nde asker bulundurmaya, buraları karadan ve denizden korumaya devam edecekleri belirtti. Rusya Savunma Bakanlığı, bu sabah Suriye’deki Rus hava üssünde görev yapan uçakların ilk grubunun üsten ayrıldığını açıkladı.
Rusya’nın kararı başta ABD olmak üzere hemen herkes için sürpriz olurken, neden şimdi sorusu ise cevapsız kaldı.
Açıklamanın ardından görüşüne başvurulan ABD Savunma Bakanlığı yetkilileri konuyla ilgili bilgi sahibi olmadıklarını açıkladı.
Putin, dün akşam ABD Başkanı Barack Obama’yı arayarak Suriye’deki durum ve çekilme kararını görüştü. Görüşme sonrasında Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada, Rusya’nın kararın Suriye’deki şiddetin azaltılması konusunda önemli bir adım olarak görüldüğü ifade edildi.
Beyaz Saray sözcüsü John Earnest da olağan basın toplantısında yaptığı değerlendirmede, Rusya’nın kararına ihtiyatlı yaklaştı. “Rusya’nin niyetinin tam olarak ne olduğunu görmemiz lazım” diyen Earnest, karardan henüz haberdar olduğunu dile getirerek, yapacakları kapsamlı değerlendirmeden sonra bir şey söyleyebileceğini belirtti.
Muhalifler olumlu karşıladı
Rusya’nın çekilme kararından doğrudan etkilenecek Suriye muhalefeti de Rusya’nın bu beklenmedik adımını olumlu karşıladı. Suriye muhalefetiyle rejim arasındaki görüşmelere katılmak için Cenevre’de bulunan muhalifler, eğer karar uygulanırsa bunun görüşmelere olumlu bir ivme kazandıracağını, bu kararın rejim üzerinde baskı oluşturarak işlerin büyük ölçüde değişebileceğini dile getirdi.
BM karardan memnun
Birleşmiş Milletler ise Rusya’nın Suriye’deki güçlerini azaltma kararını memnuniyetle karşıladı.
Cenevre’deki Suriye görüşmelerine arabuluculuk yapan BM Suriye Özel Temsilcisi Staffan de Mistura, yaptığı açıklamada, “Cenevre’deki Suriye görüşmelerinin ilk gününde Rusya Devlet Başkanı Putin’in açıklaması önemli bir gelişme. Bu kararın Suriye’deki krize siyasi çözüm ve ülkede barışçıl siyasi geçiş sağlamaya yönelik Cenevre’deki müzakerelerin ilerlemesi üzerinde olumlu etkisi olacağını umuyoruz” dedi.
Batılı liderler ihtiyatlı
İngiltere Dışişleri Bakanı Philip Hammond’ın sosyal medya hesabı Twitter üzerinden yaptığı değerlendirmede ihtiyatlı yaklaşımı öne çıktı. Hammond, “Suriye’deki siyasi geçiş ve çatışmasızlığın sürmesi taahhüdünün gerçek bir parçası olması durumunda” Rusya’nın adımının “olumlu olabileceğini” ifade etti.
Alman Dışişleri Bakanı Frank-Walter Steinmeier de Rusya’nın Suriye’deki güçlerini azaltma kararının rejimin elini zorlaştıracağı ve siyasi geçiş sürecine ilişkin müzakereler konusunda daha ciddi olmaya iteceği görüşünde. Değerlendirmesine “çekilmenin gerçekleşmesi” kaydını koyan Steinmeier, 5 yıldır süren savaşın her iki tarafı da yorduğunu hatırlattı ve siyasi çözüm için hala umut olduğunu belirtti.
Esed rejiminin diğer bir önemli destekçisi İran da kararı olumlu karşıladı. Canberra’da Avustralyalı mevkidaşı Julie Bishop’la yaptığı görüşmenin ardından Kremlin’in çekilme kararını değerlendiren İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif, bunu ülkedeki “yarı ateşkesin” süreceğiyle ilgili olumlu bir işaret olarak yorumladı. İran, DAEŞ gibi unsurları dışarıda bıraktığı için 27 Şubat’ta başlayan ateşkesi yarı ateşkes olarak görüyor. “Rusya’nın güçlerinin bir kısmını geri çekmesi bu ateşkesi muhafaza etmek için güç kullanmalarını gerektiren bir şey görmediklerini gösteriyor” diyen Zarif, nihai sonucu ise bekleyip göreceklerini söyledi.