İzvestiya gazetesinn haberine göre, Rusya parlamentosunun alt kanadı Duma’daki Komünist Partili milletvekilleri Valeriy Raşkin ile Sergey Obuhov; Rusya Devlet Başkanı Putin Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’a yazdıkları mektupla 1921 anlaşmasının iptalini talep etti. Rusya’da Ermeni lobisi de bir süredir bu yönde çalışma yürütüyordu.
“1921 anlaşmasını lağvedelim” çağrısı yapılan mektupta şöyle denildi:
“Türkiye’nin artan saldırgan tavrı karşısında mevcut tüm ikili anlaşmaları hukuki açıdan revize ederek bizim ve müttefiklerimizin çıkarına olmayan anlaşmalardan çıkmalıyız. Ankara yönetimi seçtiği yolda ilerlemeye devam etmesi halinde bedelinin ne olacağını çok iyi anlamalı. Rusya ancak bu şekilde davranır ise yeni provokasyonların önüne geçebilir. Sovyet Rusya ile yeni Türkiye Cumhuriyeti arasında 16 Mart 1921 tarihinde Moskova’da imzalanan dostluk ve işbirliği anlaşmasının gözden geçirilmesi daha önce de gündeme gelmişti. İkinci Dünya Savaşı sonunda bu konuyu Stalin gündeme getirmişti.
Ancak Stalin ölünce Sovyet yönetimi gözden geçirmeyi rafa kaldırmıştı. Şimdi biz Başkan Putin ile Dışişleri Bakanı Lavrov’a bu çağrıyla konuyu tekrar gündeme getiriyoruz. Üstelik 1921 anlaşması üç Kafkas cumhuriyetinden ikisi, yani Ermenistan ve Gürcistan tarafından zaten geçerli kabul edilmiyor. Burada müttefiklerimizin de çıkarı var. Çünkü Moskova anlaşmasının devamı sayılan Kars anlaşmasıyla Rusya imparatorluğunun parçası olan Kars bölgesi, Güney Batum bölgesi ve Ağrı bölgesi Türkiye’nin eline geçmiştir. Ermenistan, Kars anlaşmasını geçerli saymıyor. Benzer şekilde Gürcistan parlamentosu da Kars anlaşmasını 2005 yılında lağvetmişti”.
“Anlaşmanın iptal edilmesini, İkinci Dünya Savaşı sonunda Josef Stalin de gündeme getirmişti.”
“ANKARA NE YAPMASI GEREKTİĞİNİ BİLİYOR”
Öte yandan Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Aleksey Meşkov, Ankara’nın Moskova ile ilişkileri rayına oturtması için ne yapması gerektiğini çok iyi bildiğini söyledi.
Suriye krizinin daha büyük bir çıkmaza doğru yol aldığı sırada Moskova’da Türkiye hakkında açıklamada bulunan Meşkov, “Ankara, medeni davranmalı. Türk tarafı ikili ilişkilerin normalleşmesi için bizim aradığımız adil şartları çok iyi biliyor. Bundan birkaç hafta önce söylediklerimiz günümüzde de geçerliliğini koruyor” dedi.
Meşkov’un “İlişkilerin normalleşmesi için aradığımız adil şartlar hâlâ geçerli” dediği koşullar şunlar:
– Türkiye’nin Rus uçağını vurduğu için Moskova’dan özür dilemesi.
– Kaybedilen uçak için tazminat ödenmesi.
– Ölen pilotun ailesine tazminat ödenmesi.
Ankara, 24 Kasım tarihinde Türkiye ile Rusya arasında patlak veren uçak krizinde özür dilemesini gerektirecek bir durum bulunmadığını açıklamıştı. Uçağın hava sahası ihlali sırasında angajman gereği vurulduğunu açıklayan Türk Dışişleri Bakanlığı “Asıl biz hava sahamızı ihlal eden ülke Rusya’dan özür bekliyoruz” demişti.