Retina sağlığımız deneyimli hocalara emanet

Röportaj: Murat Günay

Dünyagöz Bursa Hastanesi hekimlerinden Retina ve Katarakt uzmanı Prof. Dr Selim Doğanay’a  vatandaşların merak ettikleri konularda sorular yönelttik. Özellikle teknolojik donanımı dünya seviyesindeki göz hastaneleri ile aynı olan Dünyagöz Bursa Hastanesi’nde gerçekleştirilen retina, katarakt, kornea dövme ameliyatlarını ve sonrasındaki işlemleri anlatan deneyimli hekim, uzmanlığın ne kadar önemli olduğunun altını çizdi. 

► Sayın Selim Doğanay, Dünyagöz Bursa Hastanesi’nde retina ve katarakt tedavisinde ne gibi yöntemler kullanılıyor?

Retina konusunda dünyada yapılan tüm ameliyatları Dünyagöz Bursa Hastanesi’nde yapabiliyoruz. Bunlar vitroktemi ameliyatlarıdır. Bunların çeşitleri vvar elbette. Çeşitleri var derken şöyle bir örnekle açıklayabilirim. Eskiden daha büyük kesiler ile ameliyatlar yaparken şimdi gelişen teknoloji sayesinde daha kolay yapabiliyoruz. Şu anda dikişsiz olarak, ’27 Gage’ dediğimiz, 0,5 – 0,6 milimetrelik bir alanda, üç tane delikle girip gözün içini aydınlatıp, gözün arka tarafına retinedaki hastalıkları, cerrahi ile düzelebilecek hastalıkları tedavi ediyoruz. Buna örnek olarak, şeker hastası bir hastamızda (kontrol  alınamamış, 10-15 yıldır şeker hastalığı mevcut hastalardan söz ediyorum), gözün arkasında kanamalar olur. Bu kanamalar nedeniyle görme duyusu ortadan kalkıyor. Biz de az önce sözünü ettiğimiz 3 delikten girip gözün arkasına vitrektomi dediğimiz işlemi yapıyoruz. Gerekirse lazer yapıyoruz ya da damarları koterizasyon yapıyoruz. Böylelikle tekrar kanama olmuyor. Bu şekilde bir uygulama yapıyoruz.

► Dünyagöz Bursa Hastanesi’nde retina ile ilgili olarak başka hangi yöntemler ile tedaviler yapılıyor?

Bursa hastanemizde uyguladığımız cerrahi operasyonlardan biri de yırtılmaların tedavisinde kullanılmaktadır. Retina dekonmanı dediğimiz bir hadise var. Gözün acil bir hastalığıdır. Gözün arkasında yırtık oluşuyor. Retina pigment epiteli, retina sinir tabakasından ayrılıyor ve araya sıvı giriyor. Böylece körlük oluşuyor. Bu tür hastalarda da mümkünse hemen, olur olmaz müdahale gerekiyor. Bunlarda da yine gözün içerisine giriyoruz ve vitrus dediğimiz jel kıvamındaki sıvıyı çıkartıp alıp, bu kalkan retina yani sinir tabakasını  tekrar yapıştırıyoruz ve bu bölgenin etrafına lazer yapıyoruz ki tekrar oradan sıvı girip retine pigment epitelini, retina sinir tabakasından ayırmasın. Gözün içerisine gaz veriyoruz, hava veriyoruz ya da silikon yağı veriyoruz. Gaz ya da hava verdiğimizde kendiliğinden çekiliyor ama silikon yağı verdiğimizde temzilemek için tekrar ameliyat etmemiz gerekiyor. Bunlara vitrektomi ameliyatları deniyor. Bunların tümü Dünyagöz Bursa Hastanesi’nde yapılabilmektedir.

► Bu merkezde tavuk karası hastalığının tedavisi de gerçekleştiriliyor mu?

Retinanın çoğu hastalığı genetiktir. Ya da sistemik nedenlerle oluşan hastalıklardır. Ancak ben buna ‘kötü miras’ diyorum. Aileden bizlere geçen bir hastalıktır. Bunlardan en bilineni, “Retin Spivoza” dediğimiz ve halk arasında gece körlüğü ya da ‘tavuk karası’ adıyla bilinen hastalıktır. Konjenital hastalıktır ve önleyemezsiniz çünkü aileden geçer. Son yıllarda bu hastalığın tedavisinde, ‘biyonik göz’ denilen bir protez kullanılmaktadır. Dünyagöz Bursa Hastanesi’nde bu tedavi de en kaliteli malzemeler kullanılarak yapılabilmektedir. Gözün arkasına özel çipler yerleştiriyoruz, bu çipler ve özel bir biyonik gözlükle hiç görmeyen insanlar  belli bir uzaysal frekansta (çok net bir görme oluşmasa bile) artık görmeye başlıyorlar.

► Retina sağlığını korumak için neler yapılabilir?

55-60 yaş sonrası görülen ve Maküla Dejenerasyon denilen bir hadise var. Özellikle Amerika’da yaşlı nüfusun 3’te ikisinin muzdarip olduğu bu hastalık merkezi görmeyi bozuyor. Zaman geçtikçe de körlüğe neden oluyor. Bu hastalığın Etniyo Patojenisinde özellikle beslenmenin rolü bilinen bir gerçek. İyi beslenememe, sigara, genetik risk faktörleri ve güneş ışığına maruz kalmak bu hastalığın nedenleridir. Genetik aktarıma müdahale edemeyiz ama geri kalanlarında belirli bir seviyuede kontrol sağlayabiliriz. Çözümü nedir? Antioksidan yönünden zengin meyvelerle beslenerek bu retina hastalığının önüne geçebiliriz. Bu meyveler kırmızı renkli meyve ve sebzelerdir. Üzüm, üzümün çekirdeği ve kuru kayısı çok faydalıdır. Kayısı meyvesinin göz sağlığına faydası konusunda literatürdeki tek makale çalışması şahsıma aittir. Laboratuvar ortamında kayısı ile beslenen deney farelerinin katarakt gelişiminin yavaşladığını keşfettim. Bu konuda bilimsel makale hazırlayarak yayımladım ve bu makaleyi Amerika’da düzenlenen uluslararası katarakt cemiyeti toplantısında sunarak meslektaşlarımla paylaştım. Bütün bunların ötesinde propolis denen, baldan elde edilen maddenin tüketilmesi çok önemlidir. Bunların katkısı uzun dönemlidir tabii. İnsan vücudu yaşlandıkça oksidatif stres ile başetme mekanizmaları da yaşlanıyor.

► Hocam siz katarakt ameliyatları da yapmaktasınız. Bunlar nelerdir?

Dünyagöz Bursa Hastanesi’nde yapılan katarakt ameliyatları rutin olarak uygulanan fako ameliyatlarıdır. Rutinin üzerinde uygulananlar ise Femtosaniye Lazer dediğimiz özel bir lazer  kullanılarak yapılan ameliyatlardır. Bu lazer çeşidinin amacı şu; daha önce manuel olarak elle yaptığımız bu katarakt ameliyatının belli aşamalarını yüzde 70’lik kısmını femtosaniye lazer ile bitiriyoruz. Yani bu hastanenin katarakt cerrahisinde normal rutinin üzerinde ne farkı var derseniz, öncelikle deneyim var, ardından teknoloji var ve ardından deneyimin teknoloji ile kombinasyonu da başarıyı getiriyor.

► Sayın Doğanay, Türkiye’de ilk kez uygulanan ‘Femtosaniye lazer yardımlı korneal dövme’ işlemini de Bursa’daki Dünyagöz Bursa Hastanesi’nde siz gerçekleştirdiniz. Kısaca bu işlemi de anlatır mısınız?

Hastamızın gözü sağlam gözü ile aynı görüntüya kavuştu. Sağ gözde, 15 yıl önce geçirilen bir operasyon sonucunda beyazlık oluşmuştu. Gözündeki beyaz görünümün sosyal hayatını etkilemesi sebebiyle kornea dokusuna dövme işlemini gerçekleştirdik. Türkiye’de ilk kez lazerle gerçekleştirilen bu uygulama ile hastamızın estetik kaygılarını da gidermiş olduk.