Yeni doğan bir bebekte anne ve baba çocuklarına tabii ki ihtimam gösterirler, ancak bizler diyoruz ki “ÇOCUĞUNUZUN GÖZÜNE MUTLAKA FİZİKİ OLARAK BAKIN”… Bakmak ile görmek arasındaki farkı her zaman hatırlamak gerekir. Normal dışı herhangi bir durumda hemen göz hekimine gidilmelidir. Örneğin gözbebeği normalde siyah, ışık dik tutulduğunda da kırmızı renkte görülür, bunun dışı patolojik kabul edilmelidir. Ayrıca saat camına benzeteceğimiz kornea tabakası da şeffaf olmalıdır. Bu konuda en büyük yardımcınız, sizi yönlendirecek, çocuğunuzun doktoru olmalıdır.
Gözlerin paralel düz bakmamasına, başka bir ifade ile bir göz düz bakarken diğer gözün başka yöne doğru hareket etmesi haline şaşılık diyoruz. Şaşılık mümkün olan en erken yaşta tedavisine başlanması gereken bir durumdur. Burada aileye büyük işler ve sorumluluklar düşmektedir. Hekim öncelikle bu şaşılık olayının gerçek olup olmadığını, daha sonra gözün bir başka hastalığına bağlı olup olmadığını araştırır. Bundan sonra gözlük ihtiyacı tesbit edilmeye çalışılır. Bunun için gözbebeğini büyütücü damlaların kullanılması genellikle gerekebilmektedir. İhtiyaç varsa çocuk gözlük kullanmak zorundadır. Gözlük görmenin gelişmesini sağladığı kadar, kaymasını düzeltici etki de gösterebilir. Gözlük takılı iken kayması olmayan kişinin tedavisinin bir kısmı yoluna girmiş demektir. Bu arada görmenin gelişiminin de takip edilmesi gerekir. Çocuklar eğitildiği takdirde yaklaşık 2.5-3 yaşlarında görme ifadesi verebilirler. Bu yönde evde çalıştırılmaları gerekir. Gözlerin ayrı ayrı ne kadar görebildikleri ancak hastanın ifadesi ile ortaya konabilir. Gözlerden birinin görmesinin az olması durumunda kapama tedavisinin yapılması gerekecektir. Bu tedavi ancak 6 yaşına kadar sıkı ve kuralına uygun yapılırsa etkili olabilir. Aksi halde bir gözün diğerinden az görmesi kaçınılmaz olur ki buna AMBLİOPİ yani GÖZ TEMBELLİĞİ diyoruz.
İki göz arasında gözlük numara farkı fazla ise bu kişilerde de ambliopi gelişebilir ki, bunun tesbitinin ve tedavinin başlaması çok küçük yaşlarda yapılması / sağlanması gerekir.
Şaşılık cerrahisi gerektiren çocuklarda cerrahiden sonra da, varsa gözlük ve kapama tedavisine devam edilmesi zorunluluğu vardır. Yani ameliyat olmak herşeyin düzeldiği anlamına gelmemektedir.
Kapama, hangi yaşta olursa olsun çocukların hoşuna gitmeyen bir uygulamadır. Gözlük kullanımı gibi oyun haline getirilerek uygulanmalıdır. Bu uygulamada özel kapama bandlarının kullanılması en uygunudur. Gözlük camı üzerinden yapılan kapamalarda çocuk kapamanın yan veya üstünden bakmak isteyecektir, çünkü açık gözü az görmektedir. Kapama ile birlikte yakın çalışması yapılmalıdır. Yani boyama, resim yapma gibi işlemler öncelikle görsel uyaran sağlamakta ve ayrıca çocuğu oyalamaktadır.
Ambliopinin tek nedeni gözlük ihtiyacı değildir. Doğmalık katarakt, göz kapağı düşüklüğü, kornea lekesi gibi durumlarda da, yeterli görsel uyaranın taraf gözden beyindeki görme merkezine ulaşamadığından, meydana gelebilir. Organik dediğimiz bu durumların zamanında tedavisi ile ambliopi önlenebilir.
Çocuklarımıza “haydi okula” demeden önce mutlaka göz muayenesi yaptıralım.
MESUL MÜDÜR
GÖZ HASTALIKLARI UZMANI
OP.DR.BİRTAN ÖZTÜRK