Öksürük, hava yollarının önemli bir savunma mekanizmasıdır. Bu sayede hava yollarına kaçan toz, mikrop ve zararlıları atmaya çalışırız. Normal koşullarda hava yolları temizlendiğinde kesilen kısa süreli öksürük, çeşitli hastalıklar nedeniyle çok rahatsız edici olabilir. Ancak uzmanlar yine de öksürüğün ciddi bir gerekçe olmadan bastırılmaması gerektiğini söylüyor.
“Öksürük hemen her zaman bir hastalık belirtisidir. Onun için önce öksürüğün nedeni bulunmalı, amaç altta yatan nedeni tedavi etmek olmalı” diyen Türk Toraks Derneği Genel Başkanı ve Koç Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı öğretim görevlisi Prof. Dr. Hasan Bayram, öksürüğe birçok şeyin sebep olabileceğini söyledi.
ÖKSÜRÜK ŞURUBUYLA BASKILANAN HASTALIK HAYATI TEHDİT EDİCİ OLABİLİR!
Prof. Dr. Bayram, “Öksürük, basit bir soğuk algınlığı, nezle gibi bir nedenden ya da zatürre, verem hastalığı gibi ciddi bir hastalıktan hatta kanser gibi bir nedenden kaynaklanıyor olabilir. Kimi zaman da astım, kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) dediğimiz sigaraya bağlı ortaya çıkan, nefes darlığı ile seyreden hastalık nedeniyle olabilir. Bazen de akciğer dokusunda bağ dokusu gelişimi, büzülme ile giden seyrek görülen bazı hastalıklara bağlı ortaya çıkabilir. Bir başka nedeni ise reflü hastalığı adı verilen mide asidinin yemek ve nefes borusuna doğru sızması olabilir” diye konuştu.
Kalp yetmezliğinin de bazen öksürüğe yol açabileceğine değinen Prof. Dr. Bayram, sözlerini şöyle sürdürdü: “Bazı tansiyon ilaçları öksürük yapabilir. Nedeni araştırılmadan rastgele kullanılacak öksürük ilaçları bu hastalıkların tanı ve tedavisinde gecikmelere yol açabilir, bazen hayatı tehdit edici olabilir.
“GEREKSİZ KULLANILAN ÖKSÜRÜK ŞURUBU ÇOĞU ZAMAN YANLIŞ YÖNLENDİRİR”
Gereksiz kullanılan öksürük şurubu çoğu zaman yanlış yönlendirir, altta yatan önemli bir neden varsa, tanı ve tedavide gecikmelere, bazen hayati sorunlara yol açabilir. Bazı hastalıklarda hava yollarında yoğun balgam olur, bu hastalarda öksürük hava yollarını temizlemek için çok önemli olmaktadır. Bu durumda öksürüğü baskılamamak gerekir. Öksürük baskılandığında bu hastalıkların tedavisi zorlaşmaktadır.”
NEZLE VE SOĞUK ALGINLIĞI İÇİN ÖKSÜRÜK İLACI GEREKMİYOR
Prof. Dr. Hasan Bayram, öksürük ile seyreden nezle, soğuk algınlığı gibi bazı basit viral solunum yolu hastalıklarında, çoğunlukla hastalığın iyileşmesiyle öksürüğün de geçtiğini, çoğu zaman öksürük ilacının gerekmediğini vurgulayarak, şu tavsiyelerde bulundu: “Bu hastalıklarda istirahat, bol ılık sıvı alımıyla hava yolu mukozasının nemli tutulması genellikle yeterlidir. Öksürük çok ciddiyse ve 7-10 günde geçmiyor veya hafiflemiyorsa öncelikle aile hekimine baş vurmak gerekir. Aile hekimi gerekirse daha üst kurumlara yönlendirir.”
DİKKAT! ÖKSÜRÜK ŞURUBU BAĞIMLILIĞA YOL AÇABİLİR
Öksürük şurupları bağımlılık yapar mı sorusuna Prof. Dr. Hasan Bayram şu yanıtı verdi: “Bazı öksürük şuruplarının içinde az da olsa bağımlılık yapma potansiyeli olan maddeler olabilir. Bu şurupların/ilaçların devamlı tüketimi seyrek olarak bağımlılığa yol açabilir. En doğrusu hekimin önerisi olmadan öksürük şurubu almamak.”
Öksürük 3 haftayı geçmişse mutlaka araştırmak ve doktora başvurmak gerektiğine dikkat çeken Prof. Dr. Bayram, “Geçmeyen öksürük, ciddi bir hastalığın belirtisi olabilir. Sigara içen birinin öksürüğü artmışsa, bunu ‘sigaradandır’ deyip geçiştirmemeli. Bu KOAH’ın, bazen akciğer kanserinin veya akciğer büzüşmesi ile giden hastalıkların belirtisi olabilir. KOAH’lı hastalarda da öksürük çok görülen bir bulgu, ancak bu hastalarda öksürük her zamankinden daha yoğun ve sık görülüyorsa, doktora başvurmaları gerekir. Çünkü bu hastalarda kanser gelişme riski biraz daha fazla görülmektedir. Özellikle çocuk ve genç yaşlarda uzun süren kuru öksürük, astım gibi bir hava yolu hastalığının belirtisi olabilir.”
ÖKSÜRÜĞE KARŞI IHLAMUR, ADA ÇAYI, NANE TÜKETEBİLİRSİNİZ
Öksürüğü kesmek için ıhlamur, ada çayı, nane gibi bitkisel çayların kararında tüketilebileceğini kaydeden Prof. Dr. Hasan Bayram, “Böylece hava yolları mukozası nemlenmiş, mukozanın kendisini onarması kolaylaşmış, tahriş hissi azalmış olur. Onun dışında etkisi bilinmeyen bitkisel ürünler kullanılmamalı, öksürüğün nedenini araştırmak için hekime başvurulmalı” dedi.
“YILDA 175-240 MİLYON ÖKSÜRÜK İLAÇLARINA ÖDENİYOR”
Prof. Dr. Hasan Bayram, “Özellikle soğuk algınlığı ile giden öksürüklerde, vücut direncini artırmak için ekşi limon, narenciye gibi ürünler aşırı tüketiliyor, bu da özellikle kuru öksürüğü artırır. Diğer yandan öksürük türüne uygun öksürük ilaçları kullanılmalı. Kimi zaman kuru öksürüklerde kullanılan balgam sökücü ilaçlar öksürüğü artırır. Diğer yandan kimi yetişkinler için kullanılan öksürük ilaçları çocuklar için zararlıdır. En doğrusu rastgele öksürük ilacı almamak, öksürük uzamışsa, hekime başvurmak. Öksürük ve soğuk algınlığı ilaçları ciddi bir pazar oluşturuyor. Türkiye’de kimi kaynaklara göre yılda 175-240 milyon TL öksürük ilaçlarına ödeniyor. Gereksiz öksürük ilacı kullanmanın bu yönüyle de ciddi bir ekonomik yükü var” diye konuştu.