2018 Nobel Kimya Ödülü, ABD’li bilim insanları Frances Arnold ve George Smith ile İngiliz araştırmacı Gregory Winter’a gitti.
İsveç Kraliyet Bilim Akademisi’nin vereceği 1.01 milyon dolarlık para ödülünün yarısı Pasadena’daki Caltech’ten France Arnold’a verilecek diğer yarısı ise Missouri Üniversitesi’nden George Smith ile Cambridge’deki MRC Laboratuvarı’nda çalışan Gregory Winter arasında paylaştırılacak.
ARNOLD, NOBEL KİMYA ÖDÜLÜNÜ KAZANAN 5. KADIN OLDU
Bu yılın kazananları yeni proteinler yaratmak için ‘güdümlü evrim’ adlı bir teknik kullanmıştı. Bu teknik yeni ilaçların ve biyoyakıtların üretimi gibi geniş bir alanda kullanıldı.
Profesör Frances Arnold belirli görevler yapabilecek enzimlerin geliştilmesi için doğal seçilimi taklit eden metodu ilk kullanan kişiydi. Enzimler canlı hücrelerde kimyasal tepkimeleri hızlandıran biyolojik katalizörler.
Nobel Kimya Ödülü’ü kazanan 5. kadın olan Arnold’un geliştirdiği bu ‘güdümlü evrim’ şu anda yeni enzimlerin yaratılmasında sıkça kullanılan bir yöntem.
George Smith ise yeni proteinler geliştirmek için ‘faj gösterimi’ adlı bir yöntem geliştirdi.
Sir Gregory Winter da bu yöntemi kullanarak virüsleri etkileyen bakterileri ( bakteriyofaj) yeni antikorlar üretmek için kullandı. Büyük proteinler olan antikorlar bağışıklık sistemimiz tarafından zararlı bakteri ve virüsleri etkisiz hale getirmek için kullanılıyor.
Bu yöntemi kullanarak üretilen ilk antikor olan ‘Adalimuamb’ 2002’de onaylanmış ve eklem iltihabı, sedef hastalığı ve inflamatuvar bağırsak hastalıklarının tedavisinde kullanılmaya başlanmıştı.
O zamandan bu yana faj gösterimi tekniği ile toksinleri nötralize eden, otoimmun hastalıkları etkisizleştiren ve metastatik kanseri tedavi edebilen antikorlar üretildi.