Gelir İdaresi Başkanlığı teşkilat yapısının oturmasıyla birlikte; Geliri sadece kira, ücret, menkul sermaye iradı veya diğer kazanç ve iratların biri veya birkaçından oluşan mükellefler artık vergi dairesine gitmeden yıllık gelir vergisi beyannamelerini kendileri için önceden hazırlanmış olan Hazır Beyan Sistemi üzerinden kolayca verebiliyorlar.
Özellikle birden fazla gelir türünün elde edildiği durumlarda beyanname verilip verilmeyeceği, beyanname verilmesi gereken durumlarda hangi gelirlerin beyannameye dahil edilip edilmeyeceği hususu önem arzetmekte.
Bugünkü yazımızda, bu konuyla ilgili özellik arz eden bazı hususları sizlerle paylaşacağım.
GENEL KURAL
193 Sayılı GVK 2. Maddesinde belirtilen gelir vergisine tabi kazanç unsurlarının (Ticari Kazançlar, Zirai Kazançlar, Ücretler, Serbest Meslek Kazançları, Gayrimenkul Sermaye İratları, Menkul sermaye İratları, Diğer Kazanç ve İratlar)beyanına ilişkin kurallar aynı kanunun 83-92.maddelerinde açıklanmıştır.
Gelirin toplanması ve beyan esasını düzenleyen GVK 85. Madde hükmü çerçevesinde Vergi Mükellefleri 2’nci maddede yazılı kaynaklardan bir takvim yılı içinde elde ettikleri kazanç ve iratları için bu Kanunda aksine hüküm olmadıkça yıllık beyanname verirler. Bu Kanuna göre beyanı gereken gelirlerin yıllık beyannamede toplanması zorunludur. Tacirlerle serbest meslek erbabı ticari, zirai ve mesleki faaliyetlerinden kazanç temin etmemiş olsalar bile, yıllık beyanname vermek zorundadırlar.
2022 YILINDA BEYANI GEREKEN KAZANÇLARA İLİŞKİN BEYAN SINIRI NEDİR?
GVK’nun 86. Maddesinde ise yıllık beyanname verilmesi gerekmeyen durumlar ile beyanname verilmek zorunda olan gelir unsurları olsa bile beyannameye dahil edilmeyecek gelir unsurları ile ilgili açıklamalar yapılmış ve beyan sınırı kavramı getirilmiştir.
Beyan sınırı mükelleflerce elde edilen gelir unsurlarının yıllık beyanname ile beyan edilip edilmeyeceğinin belirlenmesi sırasında kullanılan parasal sınırdır.
2021 yılı içinde üzerinden vergi kesintisi yapılmış (Stopaja tabi tutulmuş)ücret, işyeri kirası, kâr payı, faiz geliri v.b gelirlerin yıllık beyanname ile beyan edilip edilmeyeceğinin belirlenmesi sırasında kullanılan beyan sınırı (parasal sınır)2021 yılı kazançları için 53 bin TL’dir.
Ücretler konusunda beyan sınırı farklılık göstermekte olup bu sınırlar 650 bin TL ile 53 bin TL olarak belirlenmiştir. Ücretlere ilişkin beyan sınırının hesabında sadece ücret gelirleri dikkate alınır.
Buna göre, 2021 yılına ilişkin, kaç işverenden alınmış olursa olsun toplamı 650 bin TL’yi aşan ücretler 2022 Mart ayında verilecek yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilmek zorundadır.
Birden fazla işverenden alınan ücretler toplamı 650 bin TL’yi aşmasa bile birinci işverenden sonraki işverenlerden alınan ücretlerin toplamı 53 bin TL’yi aşarsa yine tüm ücretler (ilk işverenden alınan ücretler dahil) beyan edilmek zorundadır.
Ücret gelirleri dışındaki stopaja tabi gelirler için genel beyan sınırı topluca uygulanır. Yani ücret gelirleri dışındaki gelir türleri için ayrı ayrı beyan sınırı hesaplanmaz.