Uzm. Klinik Psikolog Dilek Kaymak Kısaer, LYS öncesi öğrencilere kaygıyla baş etme önerilerinde bulundu.
aygının herhangi bir stresli durumda yaşanan doğal bir duygu ve yaşamın doğal bir parçası olduğunu ifade eden Kısaer, “Kaygı tek başına geliştirilmiyor. Sınav kaygısı öğrencinin tek başına geliştirdiği bir kaygı değildir. Aile ortamı, okul ve dershanelerde öğretmenlerin tutumları ve öğrencinin kaygı eğilimleri sınav kaygısının oluşumunda etkin rol oynarlar. Eleştirel, kontrolcü, yargılayıcı, sınavı bir ölüm kalım meselesi gibi gören, çocuğunun ya da öğrencilerinin akademik başarısını kendi başarısı olarak da algılayan ebeveyn ya da öğretmen tutumları kaygıya hizmet ederler” dedi.
Kaygıyı yenmek mümkün olduğuna işaret eden Kısaer, “Sınav kaygısıyla başa çıkabilmek için öğrencinin ve yakın çevresinin sınava ilişkin tutum ve algılarında değişiklikler yapması gerekmektedir. Düşünce süreçleri, sınava ilişkin tutum ve yaklaşımlar değişmeden kaygıyla mücadele olası değildir. Örneğin, “bu sınavda başarısız olacağım ve herkes aptal olduğumu düşünecek” ifadesi yerine, “başarısız olmak ya da olmamak benim elimde. Şansım var, bunu kullanabilirim. Başarısız olsam bile bu benim aptal olduğumu göstermez” şeklindeki bir ifade, duruma daha gerçekçi bakmanızı sağlayacaktır. Ancak bu kolay bir değişim süreci değildir. Daha önce de ifade edildiği gibi, sınav kaygısı olan öğrencinin kaygısını yenebilmesi için hem kendisinin hem de yakın çevresinin tutum değiştirmesini gerektiren bir sürece gereksinimi vardır. Nefes egzersizleri ve kas gevşeme tekniklerinin öğrenilmesi de kaygıyla başa çıkmada yararlı ve etkilidir. Unutulmamalıdır ki kaygı duygusu uzun yıllar boyunca öğrenilmiş temel tutumlardan ve düşüncelerden kaynaklanır ve kişinin bu tutum ve düşünceleri değiştirebilmesi için belirli bir süreye gereksinimi vardır” diye konuştu.
SADECE SINAVA ODAKLANIN, ZAMANINIZI KAYGILANARAK GEÇİRMEYİN
Sınav kaygısının sebep olduğu duygular anlatan Kısaer, bu duygulardan öğrencilerin uzak durması gerektiğini vurguladı. Kısaer, “Endişe, huzursuzluk, öfke-kızgınlık, korku, ümitsizlik, mahcubiyet, hayal kırıklığı, mutsuzluk, tedirginlik. Öncelikle sınava konsantre olmanızı ve sorulara odaklanmanızı sağlar. Düşüncelerinizi organize etmede, dikkatinizi toplamada yardımcı olur. Olumsuz düşünmenizi ve paniğe kapılmanızı engeller. Kontrol duygusu başarmaya yardım eder, gerçek performansınızı sergilemenizde önemli rol oynar.
Beslenmenize ve uykunuza dikkat edin. Temel nefes egzersizleri ile fiziksel egzersizleri yapmak kaygılarınızı ve gerginliğinizi azaltmaya yardımcı olur. Sınava elinizden geldiğince hazırlanmış olma duygusu, kendinizi rahat hissetmenize ve kaygınızı azaltmanıza yardımcı olur.
Sınavlardaki tutumunuz ve kendinize ilişkin olumlu bir düşünce yapısı geliştirmeye çalışın. Zaman zaman duruşunuzu, oturma pozisyonunuzu değiştirin, bu sizi rahatlatacaktır. Çok heyecanlanıp aklınıza bir sorunun cevabı gelmediğinde o soruyu geçin. Beklentilerinizin gerçekçi ve hedeflerinizin ulaşılabilir olmasına dikkat edin. Sadece sınava odaklanın. Zamanınızı kaygılanarak, şüpheye düşerek, kendinizi suçlayarak geçirmeyin. Fiziksel olarak rahat olun. Sınavda artık düşünemediğinizi ya da çok gergin olduğunuzu fark ederseniz, sınav kağıdını bir kenara koyun ve arkanıza yaslanıp derin bir nefes alıp verin. Bu anda sadece nefes alıp verişlerinize odaklanın” diye konuştu.
Sınav anında yapılması gerekenlerden de bahseden Dilek Kaymak Kısaer, “Hiçbir şey yapamayacağım, sınav kötü geçecek, ya soruları cevaplayamazsam ya da her şeyi unuttum gibi olumsuz düşünceleri aklınızdan çıkarın ve yukarıda sözü edilen “Sınav kaygısıyla başa çıkma teknikleri” nden birini uygulayın. Hazır olduğunuzu düşündüğünüzde sınava başlayın.
Kontrolün kendinizde olduğunu hissettiğinizde ve soruları dikkatle okumaya başladığınızda kaygınız azalacaktır. Yönergeyi dikkatle okuyun ve sorulara göz gezdirin. Zamanı nasıl kullanacağınıza ve soruları hangi sırayla cevaplayacağınıza karar verin. Cevaplayabileceğiniz sorulardan başlamak en iyisidir. Yapabildiğiniz sorulardan başlamak sizi motive eder. Konsantrasyonunuz bozulur ve kaygı düzeyiniz yükselirse, o ana kadar iyi gittiğinizi göz önüne alarak, uyguladığınız tekniği tekrarlayın ve sınava devam edin. Kaygınıza teslim olmayın ve bu durumla baş edebileceğinizi unutmayın” şeklinde konuştu.