Müzakerelerin sonuç alıcı aşaması olan Camp David türü kapalı toplantılara hazırlık niteliğindeki bu safhada liderler mülkiyet, toprak, güvenlik ve garantiler konusundaki tezlerini sunmaya başlayacak.
NTV’nin edindiği bilgilere göre, tarafların yarın masaya koyacağı pozisyonları şöyle:
GÜVENLİK VE GARANTİLER
Türk tarafı, güvenlik ve garantiler konusunda Türkiye’nin etkin ve fiili garantisinin devam etmesini şart koşuyor. Türkiye’nin garantörlük pozisyonunun korunmasını isteyen Kıbrıs Türk tarafı, Rum toplumunun bunu tehdit olarak algılamaması konusunda güvence veriyor. Kıbrıs Türk tarafı, Türkiye’nin garantisi olmayan bir anlaşmaya “evet” demeyeceğini açıkça ifade ediyor.
Rumlarsa Türkiye, Yunanistan ve İngiltere’nin yer aldığı 1960 garanti anlaşmalarının artık geçerli olamayacağını, olası bir anlaşmada güvenliğin NATO gibi uluslararası bir şemsiye altında sağlanabileceğini savunuyor.
Bu noktada Türk tarafı için Türkiye’nin, Rum tarafı içinse uluslararası bir gücün garantörlüğü ele alınacak. Her kurucu devlet için ayrı bir garanti sistemi gündemde.
TOPRAK
Müzakerelerin yarın başlayacak kritik safhasında toprak başlığı, yer adı ve yüzdelik zikredilmeden, tarafların pozisyonlarını ortaya koyacağı bir formatta ele alınacak. Nihai haritanın, Türkiye, Yunanistan, İngiltere ve Kıbrıs Türk ve Rum taraflarının hazır bulunacağı 5’li konferansta netleştirilmesi hedefleniyor.
Toprak başlığında Türk tarafı 2004 yılında referanduma sunulan ancak Rumlar tarafından reddedilen Annan Planı’nın artık geçerli olmadığını, toprak ayarlamalarının asgari düzeyde yapılabileceğini öngörüyor.
Rumlarsa Annan Planı’ndaki haritanın geçerli olduğunu, bundan geri gidilemeyeceğini savunuyor. Rumlar Güzelyurt ve Karpaz’da toprak istiyor.
Annan planı, adanın yüzde 36’sına sahip Türk kurucu devletine ait toprakların yüzde 7’sinin Rumlara bırakılmasını öngörüyordu.
MÜLKİYET
Kıbrıs sorununun temelini oluşturan mülkiyet meselesinde taraflar, mülkiyet meselesindeki kriterleri belirleyen ve üzerinde mutabık kaldıkları ortak bir yakınlaşma kağıdı hazırladı. Kıbrıs sorunuyla ilgili 48 yıllık müzakere tarihinde bu bir ilk.
Taraflar mülkiyet meselesinin ağırlıklı olarak tazminatlarla halledilmesini ancak iade ve takas seçeneklerinin de geçerli olduğunu kabul ediyor. Tazminatlar için kaynak bulunması konusunda Dünya Bankası ve Uluslararası Para Fonu IMF yoğun çalışmalar yapıyor.
Tazminatların yanı sıra belirli kriterler gözetilerek iadesi mümkün olabilen mülklerin iadesi, mümkün olamayanlar içinse takas veya tazminat seçenekleri sunuluyor. Mülkiyet ayarlamalarında, Kuzey’de sarih mülkiyet çoğunluğunun Türk kurucu devletinde olacağı şekilde bir mülkiyet rejimi oluşturuldu.
Kıbrıs barış müzakerelerinde yarın başlayacak kritik safhanın eylül ayında al-ver sürecine de geçilmesiyle giderek hızlanacağı belirtiliyor. Liderlerin yıl sonuna kadar iki halkın eş zamanlı referandumuna sunulacak bir anlaşma metninin ortaya çıkması konusunda hemfikir oldukları da kaydediliyor.