Küresel iklim değişikliği, Anadolu’yu ve çevresindeki denizleri de olumsuz etkiliyor.
Karadeniz de iklim değişikliğinde olumsuz etkilenen yerlerden biri…
Jeoloji Mühendisi Prof. Dr. Osman Bektaş, küresel iklim değişikliğinin okyanus üzerindeki etkilerini incelemek isteyen bilim insanlarının, Karadeniz’i model olarak alıp, burada incelemeler yürüttüğünü anlattı.
Bektaş, “Görülen şu; 2005 ile 2019 yılı arasına her geçen şubat ayı bir öncekinden çok daha sıcak. Sıcak olması, Karadeniz için ölüme doğru gidişatı gösteriyor.” dedi.
“ORTA KATMAN ZAYIFLIYOR”
Kış aylarının sıcak geçmesi kaynaklı Kuzey Avrupa’dan Karadeniz’e gelen suların sıcak olmasının, Karadeniz orta katmanın zayıflamasına sebebiyet verdiğini belirten Prof. Dr. Bektaş, “Kışın ne kadar sıcak oluyorsa, Kuzey Avrupa’dan Karadeniz’e gelen sular da o kadar sıcak oluyor. Kar suları az geliyor veya normal sular daha sıcak geliyor. Karadeniz’e, soğuk suyun gelmemesi Karadeniz orta katmanın zayıflamasına sebebiyet veriyor.” diye konuştu.
EN DERİNDEKİ KATMAN TEHLİKELİ
Karadeniz’in üç katmandan oluştuğunu anlatan Bektaş, “En üstteki katman oksijenli bir katmandır. Yaklaşık 50 ve 90 metre arasında bir su seviyesi var. Onun altında bir ara katman var. Onun da altında derin katman var. Bu derin katman, bizim için şu anda bir risk.” ifadelerini kullandı.
ARADAKİ SOĞUK KATMAN DELİNİYOR
En derindeki katmanın hidrojen sülfürlü zehirli bir gazla dolduğunu söyleyen Bektaş, “Şu anda o dipteki seviye uyku halinde. O zehirli gazı, katmanı, üstteki canlılardan koruyan bir ara katman var. İşte sorun şu; her geçen yıl ısınan sular, bu soğuk ara katmanın incelmesine, zayıflamasına, delinmesine sebebiyet veriyor.” ifadelerini kullandı.
“DOĞU KARADENİZ ÇOK DAHA FAZLA ISINDI”
Doğu Karadeniz’in Batı Karadeniz’e oranla çok daha fazla ısınmasının temmuz, ağustos aylarında şiddetli yağışlara sebebiyet vereceğini kaydeden Prof. Dr. Bektaş, şunları anlattı:
“Doğu Karadeniz Bölgesi, Batı Karadeniz’e göre çok daha fazla ısınmıştır. Isınan su, çok daha fazla buharlaşacak. Çok daha fazla buharlaşma, özellikle temmuz, ağustos aylarında sağanaklara, ani şiddetli yağışlara sebebiyet verecek ki her yıl yaşadığımız heyelanlar ve sellerin daha da artmasına sebebiyet verecektir. Dolayısıyla iklim değişimi artık bir fantezi olmaktan çıktı. İklim değişiminin sonucunda gelişen olaylar, insanları her geçen gün daha etkilemeye devam ediyor ve devam da edecek.”
“KARADENİZ’İN ÖLMESİ KAÇINILMAZ”
2024 Şubat ayının bugüne kadar yaşanan en sıcak şubat ayı olmasının tehlikelerine değinen Prof. Dr. Bektaş, “Maalesef son yıllarda 15-20 yıldan bu yana bu nehirlerin getirdiği sular soğuk olmadığı için ara katman sürekli zayıflıyor. Ara katmanın sürekli zayıflaması, alttaki çok zehirli lezyon sülfürlü gazın yukarıya doğru çıkma olasılığını artırıyor. Uykuda olan derin hidrojen sülfürlü suyun yukarıya doğru çıkması. Yüzeyde yaşayan canlılar için bir felaket olabilir. Bu felaket senaryosu, 2019 yılında öngörülmüştü. Ancak 2024 yılına geldiğimizde yaşadığımız geçen şubat ayının bugüne kadar yaşanan en sıcak şubat ayı olması, bu felaket senaryosunu daha da güçlendiriyor.” dedi.
Karadeniz’in ölmesinin kaçınılmaz olduğunu anlatan Bektaş, şöyle devam etti:
“Ölmesi derken ekolojik dengesinin bütünüyle bozulması kaçınılmazdır. Uluslararası bilimsel çalışmanın sonuçlarına göre, Karadeniz’de canlıların yaşadığı oksijenli alanın 3’te 1’i yok oldu. Oksijenli seviyenin her geçen gün daha da daralması, içerisinde yaşayan canlıların çok daha dar bir alanda yaşamaya mahkum etmesi kaçınılmaz olacaktır. 140 metreden 90 metreye kadar bu canlı yaşam ortamı daralmıştır. Şimdi bu sürekli olarak daralırsa ne olacak? Ekolojik denge bütünüyle yok olacak.”
“ÜST KATMANLARDAKİ CANLILAR İÇİN FELAKET OLACAK”
Bektaş şunları söyledi:
“İklim değişimine bağlı olarak, ısının artması, buharlaşma, Karadeniz’in yok olmasına yahut da ölmesine sebebiyet verirken, Karadeniz’deki bu değişim, çevredeki iklimi de etkiliyor. Bugün artık Doğu Karadeniz, eski yağışlarında da önemli bir değişiklik ortaya koyuyor. Küresel iklim değişimi, her yerde farklı şekilde gelişiyorsa da Karadeniz’de çok olumsuz koşullara neden oluyor. Çevrenin ekolojik dengesini bozuyor ve eğer bu gidiş devam ederse, Karadeniz eninde sonunda ölüme mahkum olacak. Hepsinden öte Karadeniz’in 2100 metre derinliğindeki H2 S hidrojen sülfürlü zehirli gazlı sular, her gün zayıflayan ara katmandan yukarıya doğru sızarsa, üst katmanlardaki canlılar için bir felaket olacaktır; işte Karadeniz ölümü bu.”