İspanyolca “bohça” anlamına gelen “bollos” kelimesinden türetilen boyoz, İzmir’in çok kültürlü yapısını temsil ediyor.
Sefarad Yahudilerinin 1492 sonrasında İspanya’dan Anadolu’ya gelirken yanlarında getirdikleri boyoz, İzmir’de ticari bir ürün haline geldi.
İzmir’de ilk boyozu Tarihi Kemeraltı Çarşısı’ndaki fırınında Boyozcu Avram Usta’nın yaptığı, o öldükten sonra da İzmir’deki fırıncıların bu ürünü “Avram Usta’nın boyozu” adıyla sattıkları rivayet ediliyor.
İzmirlilerin daha çok sabah kahvaltısında tükettiği boyoz, ıspanaklı, peynirli, tahinli ve hatta çikolatalı gibi farklı tatlarla da müşterilere sunulabiliyor.
Coğrafi işaretle tescillenen boyoz, özellikle fırın buharında haşlanmış yumurta ve çay eşliğinde tüketiliyor.
Son dönemde ülke genelinde tanınırlığı artan boyoz, dondurulmuş olarak yurt içi ve yurt dışına gönderiliyor.
Yapımı meşakkatli
Buca ilçesinde, babasının 1980’li yıllarda kurduğu boyoz fırınını işleten Okan Çelik (46), boyozun yapımının sanıldığı kadar kolay olmadığını söyledi.
Çelik, şu bilgileri verdi:
“Hamur yoğurulur dinlenir, beze haline getirilir ve tekrar dinlendirilir. Bezelerin arasına yağ verme işlemi yapılır yine dinlenmeye bırakılır. Sonra açkı denilen kısım vardır. İki beze birleştirip arasına yağ süreriz ve biz boyozun o haline palet deriz. Bu palet havada sallama yöntemiyle açılarak uzunlamasına bir fitil haline getirilir ve o fitilden teker teker koparma şeklinde ve her fitilden 10 tane çıkacak şekilde boyoz üretilir.”
Boyozun hiçbir katkı maddesi içermediğini, üzerine herhangi bir malzeme sürülmediğini, sadece fırının ısısıyla kızararak renk aldığını belirten Çelik, “Serpme tarzı olduğu için pul pul dökülür çünkü çok ince açılır. Lezzetini veren inceliği ve pul pul dökülmesidir.” ifadelerini kullandı.
Boyozun artık farklı illerde de rağbet gördüğünü, 2017’de coğrafi işaret tescil belgesinin alınmasıyla “İzmir boyozu” olarak yayıldığını vurgulayan Çelik, zamanla tahinli, peynirli, ıspanaklı gibi farklı türleri çıksa da sadece yağ, un ve suyla yapılan boyozun orijinal olduğunu ve daha çok tercih gördüğünü sözlerine ekledi.
AA