Aykut Güngör
Skopje 2014 Projesi ile 2000 yılından bu yana süre gelen kenti yenileme çalışmaları Üsküp’ü tamamı ile turizm temalı bir şehir haline getirmiş.
HEYKELLER HALK TARAFINDAN ELEŞTİRİLİYOR
Turistlerin yoğun ilgisini çeken heykel ve düzenlemeler Makedonya halkı tarafından aynı ilgiyi görmek yerine önemli bir eleştiri konusu olmuş. Ülkede işsizliğin yüzde 30lar civarında iken bu tür heykellerin fuzuli ve yüksek maliyetlerinin düşünenlerin sayısı oldukça fazla.
Arnavut kökenli Üsküplüler ise kendi tarihlerini simgeleyen Osmanlıdan kalan han, hamam, cami ve kale gibi eserlerin gölgede kalması için bu projenin yürütüldüğünü savunuyorlar.
2008 yılında Üsküp’ü ilk kez gördüğümde 2. kez gelmek için bir neden bulamaz iken ve yeniden tasarlanan kent merkezi Üsküp’ü Balkanların en önemli turizm merkezleri arasına girmesini sağlamış.
Makedonların daha yoğun yaşadığı bölgelerde değişimin izleri oldukça net görünürken, Arnavutların yaşadığı Çayır Bölgesi ise 1950’lilerin Anadolu kasabası havasından çıkıp özgün bir turizm kenti şeklinde konuklarını ve sakinlerini ağırlıyor.
►Haberin fotoğraf galerisi için tıklayın…
TÜRK ORANI YÜZDE 4
6 bin yıldır yaşamın sürdüğü bilinen Üsküp, 1392 yılında Osmanlı Devletinin egemenliği altına girmiş, 1912 Balkan savaşının ardından Osmanlı İmparatorluğundan kopmuş. Sırp ve Bulgar hakimiyetinin ardından önce Yugoslavya Krallığı ardından Yugoslavya Komünist Devletinin içerisinde yer aldıktan sonra Yugoslavya’nın dağılması ile birlikte 1991 yılında Makedonya Cumhuriyeti olarak bağımsızlığını ilan etmiş. Birçok etnik grubun yaşadığı Makedonya’da en büyük çoğunluğu yüzde 65 oranı ile Makedonlar, yüzde 25 oranında Arnavutlar, yüzde 4 Türkler, yüzde 3 Çingeneler, yüzde 2 Sırplar oluşturmakta.
10-15 yıl önce küçük bir Balkan kenti havasında olan Üsküp, artık Avrupa ve Balkanların ilgi gören bir turizm kenti olmuş. Üsküp’te hemen hemen her bütçeye uygun konaklama, eğlence mekanı ve restoran bulabilirsiniz.
33 Metre yüksekliğinde atının sırtındaki Büyük İskender Heykeli, Vardar’ın karşı kıyısındaki yine benzer büyüklükteki babasının heykeli 2. Filip ile birbirlerini selamlarken, İskender’in annesi Olympias’ın İskender’e hamileliği ve büyüme sürecini anlatan dairesel heykeli de oldukça ilgi çekici.
Fatih Sultan Mehmet tarafından inşa ettirilen Üsküp’ün en önemli sembolü olan 13 kemerli Taş Köprü 550 yıldır hizmet verirken, geçtiğimiz yıllarda yapılan Eye Bridge ve Art Bridge isimli köprüler Taş Köprü’nün yükünü paylaşmakta. Turistler için hazırlanmış bir tema parkını andıran kent merkezinden 3-4 sokak ileriye gittiğinizde baraka ve gecekonduya benzer bir kent ile karşılaşmanızda çabası. Üsküp’te rüyadan uyanmak istemiyorsanız şehir merkezinden çok uzaklaşmayın.
Üsküp’ün imar ve restorasyon alanında Türkiye’de önemli bir pay üstlenmiş. Bursa Büyükşehir Belediyesi Üsküp’te bulunan Osmanlı döneminden kalan tarihi eserleri gün yüzüne çıkartıp yeniden yaşam bulmasını sağlarken, Bursa ve Türkiye’den bir çok girişimcide Üsküp’te önemli yatırımlar ile geçmiş ile bağının kopmamasını sağlamış.
Kentin bir tarafında tüm dünya mutfağından yemekler yapan restoranlar, kafeler ve eğlence merkezleri yer alırken, Osmanlının izleri takip edip, taş kaplı sokaklarda geçmişle gelecek arasında gezinip kahvenizi yudumlamak isterseniz Arnavutların yoğun yaşadığı Çayır Belediyesi’nin olduğu Eski Şehir’de gezebilirsiniz. Üsküp’te her zevke hitap eden geniş bir yeme içme seçeneği mevcut, porsiyonlar Türkiye’ye göre neredeyse 2 kat olmasına rağmen fiyatlar ise yarı yarıya.
Çayır Belediyesi’nde “Eski Türk Çarşısı” olarak adlandırılan bölge ve çevresinde gece eğlenmek için bir çok işletme yer almakta. Arnavutların bir kısmı bu durumdan rahatsız olurken bazıları ise özellikle Türk turistleri ‘öteki tarafa’ yollamadıkları için memnun. Makedonya’da resme para birimi Dinar, Euro ile de tüm alışverişinizi yapabilir hatta Müslümanların yaşadığı bölgede bazı işletmelerde Türk Lirası bile kullanabilirsiniz. Zaman zaman Makedon ve Arnavutlar arasında bazı gerginlikler yaşansa da hoşgörü ve huzurun ağır bastığı güvenli bir şehir Üsküp.
TÜRKÇE KONUŞMA ORANI YÜKSEK
Üsküp tüm Balkanlar gibi bir çok farklı etnik kökene ve dine ev sahipliği yapıyor. Kenti 2 ye bölen Vardar Nehri’nin bir tarafında küçük bir Avrupa kentini görürken diğer tarafında ise Anadolu’nun küçük bir kasabasında geziyor hissine kapılıyorsunuz. Arnavutların yaşadığı bölgede neredeyse her dükkanda Türkçe konuşan bir Üsküplüye rastlayabilirsiniz. Özellikle yaşlıların neredeyse tamamına yakını az ya da çok Türkçe konuşmakta. Kentin her tarafında Türkçe işletmeler ve reklam tabelaları bulunmakta. Üsküp Bit Pazarı şehrin en canlı merkezlerinden biri. Meyve sebzeden bakliyata eski ev eşyalarından konfeksiyona aklınıza gelen her şeyi bu pazarda bulabilirsiniz. Osmanlı’dan bu yana devam eden bu pazarda balkanlarda konuşulan tüm dilleri duyabilirsiniz. 365 gün açık olan pazarda heyecanınız bitmeden saatlerce dolaşıp mutlaka satın alacak bir şey bulursunuz.
2004 yılında AB üyeliği konusunda adım atan Makedonya, 2009 yılında vize muafiyetini almasına rağmen Yunanistan’ın vetosu ve siyasi istikrarsızlıklar nedeni ile müzakere sürecine başlayamamış. Halk üyelik durumunda yaşayacağı ekonomik sıkıntının çok büyük olacağını düşünse de tam üyelik durumunun Makedonya’ya fayda sağlayacağı görüşünde.
Kentin hakim tepesi olan Vodno Dağı üzerindeki Milenyum Haçı’nın bulunduğu tepeye teleferik ya da otobüs ile çıktığınızda tüm kenti kuşbakışı izleyebilirsiniz eğer zamanınız kısıtlı ise Üsküp Kalesi’nden de benzer manzarayı izlemeniz mümkün. Kentin tüm turistik noktalarını yürüyerek gezebilirsiniz.
Makedon Meydanı, ile başlayan Üsküp şehir turunda Taş Köprü, Türk Çarşısı, Rahibi Terasa Evi, Mustafa Paşa Cami, Davut Paşa Hamamı, İsabey Cami, Arasta Cami, Kapan Han, Makedonya Savaş Müzesi, Üsküp Şehir Müzesi (Eski Tren İstasyonu), Arkeoloji Müzesi, Üsküp Fatihi Yiğit Paşa Külliyesi, Sulu Han, Kurşunlu Han, Çifte Hamam, Murat Paşa Cami, Makedonya Takı, Saat Kulesi, İshak Bey Cami, Aziz Ohrid Kliment Katedrali, Aziz Saviour (Spas) Kilisesi, Yahya Paşa Cami’yi görmeden kentten ayrılmayın.