AŞI İLE YOĞUN BAKIM GEREKTİREBİLECEK SORUNLAR ÖNLENMİŞ OLUYOR
Gribe bağlı komplikasyonların görülme oranının yüksek olduğu risk grubunda her yıl grip aşılamasının önerildiğine dikkat çeken Sağlık Bilimleri Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Levent Görenek, “Yoğun bakım gerektirebilecek düzeyde ağır solunum yetmezliği gelişmesinin, aşı ile büyük oranda önlenebildiği hiç unutulmamalıdır” dedi.
Prof. Dr. Levent Görenek, boğaz ağrısı, yüksek ateş, kuru öksürük, burun akıntısı, yaygın kas ağrıları, baş ağrısı, halsizlik ve kırgınlık ile seyreden bir hastalık olan gribin, genellikle bir hafta içinde tedavisiz iyileşmekle beraber, çok küçük yaştakiler, yaşlılar, kronik hastalığı olanlar ve bağışıklık sistemi baskılananlarda zatürre ve buna bağlı solunum yetmezliğine neden olduğunu kaydetti. Nadir olarak menenjit, beyin dokusunun iltihabı ve kalpte de enfeksiyonlar oluşturabilen gripten korunmak mümkün mü? Grip aşısından korunmada grip aşısının yeri ve grip aşısı hakkında merak edilenler hakkında HABERTURK.COM’a açıklamalarda bulundu.
Grip aşısı nedir? Grip aşısı kimlere tavsiye edilir?
Gripten korunmanın bilinen en etkin yolu aşılamadır. Grip aşısı, mevsimsel grip nedeniyle hastane yatışlarını ve ölüm oranlarını önemli oranda azaltır. Ülkemizde 3 bileşenli inaktif influenza aşısı (6 aydan büyüklere önerilir), 4 bileşenli inaktif influenza aşısı (3 yaşından büyüklere önerilir) vardır. Özellikle risk grubunda olan kişilere aşılama yapılmalıdır. 65 yaşından büyük erişkinler, gebeler, kronik sağlık sorunu olanlar (kronik akciğer hastaları, kalp-damar hastaları, kronik böbrek hastaları, kronik karaciğer hastaları, şeker hastaları, aşırı obezler, vb.), bakım evinde yaşayanlar ve bunlara bakım verenler, bağışıklık sistemi baskılanmış kişiler, sağlık çalışanları; grip aşısı önerilen risk gruplarıdır. Ülkemizde hedef riskli gruplar tanımlanarak SGK geri ödeme kapsamına alınmıştır. Tüm sağlık çalışanlarına aşı ücretsiz olarak sağlanmaktadır.
“GRİP AŞISI ÖLÜM ORANLARINI AZALTIYOR”
Geçtiğimiz günlerde, grip aşısının ölüm oranlarını azalttığına yönelik haber yayınlandı. Grip aşısı ölüm oranlarını nasıl azaltıyor?
Gribe bağlı solunum yetmezliği yaşlılarda ve risk gruplarında genç bireylere göre 15-30 kat daha fazla görülebilir. Özellikle risk gruplarında gribe bağlı komplikasyonlarından korunmak amacıyla aşılama yapılmalıdır.
Grip aşısı olan kişi gribe yakalanır mı?
Grip aşılarının içeriği; bir önceki sene dünyada en sık görülen ve Dünya Sağlık Örgütünün şubat ayında yaptığı toplantıda karar verdiği virüs suşlarından hazırlanır. Aşının içinde yer alan suşlarla karşılaşılması halinde korunma büyük oranda sağlanır. Aşının içermediği suşlar ile karşılaşılması halinde bile, suşların yakın özellikleri nedeniyle grip çok daha hafif seyreder.
GRİP AŞISI GRİP YAPAR MI?
Aşının kendisi gribe neden olur mu?
Aşının kendisi hastalık yapmaz, çünkü aşı inaktif bir aşıdır. Aşının içinde canlı virüs olmadığından hastalık yapma özelliği yoktur. Fakat aşı yapıldığı anda vücudunuzda zaten grip varsa veya koruyucu antikor henüz gelişmemişse; sanki şikâyetleri aşı yapmış gibi yanlış değerlendirilebilir. Aşının koruyuculuğunun başlaması için en az 2 haftalık bir süreye ihtiyaç olduğu da unutulmamalıdır. Genelde grip bulguları ile nezle (soğuk algınlığı) sıklıkla karıştırılır. Nezle geçirenler grip geçirdiğini zannedebilir. Nezle; gribe göre çok daha hafif seyreden bir üst solunum yolu enfeksiyonudur. Kendiliğinden üç beş günde düzelir. Bu hastalarda burun akıntısı, hapşırık, gözlerde yaşarma, hafif düzeyde öksürük bulunur. Gripte görüldüğü gibi; yüksek ateş, yaygın kas ağrıları ve solunum yetmezliği görülmez.
Grip aşısı ne zaman yaptırılmalı? Yıl içinde her dönemde grip aşısı yaptırılır mı?
Grip aşıları bir önceki grip sezonunda dolaşan suşlardan hazırlanır. Aşının koruyucu etkisi iki hafta sonra başlar. Bu nedenle aşının en uygun zamanı, gribin sık görülmeye başladığı dönemden hemen önce yapılmasıdır. Ekim ve Kasım ayları tercih edilmelidir. Aşılanmayanlar ise mart ayının sonuna kadar aşılanabilir. Koruyuculuk yaklaşık 6-8 ay sürer. Bu nedenle çok erken yapılan aşılamalar özellikle yaşlı kişilerde, mevsimsel grip olguları artmaya başladığında etkisini yitirmiş olabilir.
“BU KİŞİLERE GRİP AŞISI YAPILAMAZ”
Grip aşısı yapılmaması gereken kişiler var mı?
6 aylıktan küçük bebeklere, yumurta alerjisi olanlara, aşının herhangi bir bileşenine karşı ağır yaşamı tehdit eden alerjisi bilinenlere, daha önce yapılan aşıdan sonra 6 hafta içinde Guillian-Barre sendromu gelişenlere aşılanma önerilmez. Orta veya ağır derecede enfeksiyonu olanları aşılanmak için iyileşene kadar beklemek gerekir.
“Grip ilaçla 7 günde ilaçsız 1 haftada geçer” diye bir tabir vardır. Antibiyotiklerin etki etmediği bir hastalık olan gripten korunmak için gerçekten aşı olmalı mıyız?
Risk gruplarında grip meydana geldiği zaman, risk grubunda olmayanlara göre solunum yetmezliği çok daha fazla görüldüğünden, yoğum bakın ihtiyacı ve ölüm oranları artmaktadır. Bu nedenle risk gruplarında “grip ilaçla 7 günde ilaçsız 1 haftada geçer” tabirini kullanmamız doğru olmayacaktır.
Grip aşısının yan etkileri var mı? Nelerdir?
Grip aşısı güvenli kabul edilen bir aşıdır ve yan etkileri nadirdir. Nadiren alerjik reaksiyonlar gelişebilmektedir. En çok gözlenen istenmeyen etkiler aşı yapılan kolda ağrı, kızarıklık, halsizlik-kırıklık hali, hafif ateş gibi bulgulardır. Bunlar 24-48 saat içinde düzelmektedir. Ülkemizde çoklu doz içeren flakonlar kullanılmamaktadır, bu nedenle aşılar adjuvan içermemektedir.
İlk kez grip aşısı yaptıracak kişiler nelere dikkat etmeli?
İlk kez grip aşısı yaptıracaklar, yumurta alerjilerinin olup olmadıklarını bilmelidir. Mutlaka grip mevsimi başlamadan önce (aralık-mart) aşılama yapılmalıdır. Eğer yapılamamış ise grip mevsimi başladıktan sonra da aşılama yapılabilir.