Avrupa Birliği (AB) liderleri göçmen facialarının tekrarlamaması için Akdeniz’deki sınır operasyonlarını büyütme ve insan kaçakçılığıyla mücadeleyi sertleştirme kararı aldı.
Akdeniz’de 19 Nisan’da teknelerinin batması sonucu İtalya’ya ulaşmak isteyen yüzlerce göçmenin hayatını kaybettiği facianın ardından olağanüstü toplanan AB zirvesinde, İtalya açıklarındaki Triton ve Yunanistan açıklarındaki Poseidon operasyonlarının bütçesinin üçe katlanması kararlaştırıldı.
AB Konseyi Başkanı Donald Tusk, zirvenin ardından yaptığı basın toplantısında, “Hayat kurtarmak sadece denizde insanları kurtarmakla olmaz. İnsan kaçakçılarını durdurmak ve düzensiz göçe çözüm bulmak da gerekir” dedi.
Zirve kararlarında AB Dışişleri Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini’ye, “İnsan kaçakçıları tarafından kullanılmadan önce tekneleri tespit etmeye, ele geçirmeye ve imhaya yönelik” muhtemel askeri operasyonun hazırlıklarını başlatma görevi verildi.
Kararlarda, üçüncü ülkelerle istihbarat paylaşımının ve polis işbirliğinin artırılarak ve ilgili AB kurumlarının seferber edilerek insan kaçakçılığı yapan çetelerin dağıtılması ve sorumluların yargı önüne çıkarılması istendi.
Liderlerin onayladığı kararlarda, kara sınırlarını gözetleme ve kontrol edebilmeleri için Libya’nın komşularına desteğin artırılacağı belirtildi.
Türkiye ile işbirliği artırılacak
Suriye ve Irak’taki durumla ilgili Türkiye’yle işbirliğini artırma kararı alan AB liderleri, göçmen akınlarıyla ilgili bilgi toplamaları ve yerel makamlarla işbirliği yapmaları için bölgedeki kilit ülkelere göç uzmanları gönderilmesi konusunda anlaştı.
Zirve kararlarında, sığınmacıların yeniden iskanına yönelik pilot proje uygulanacağı ifade edilse de bundan ne kadar kişinin faydalanacağı belirtilmedi.
İtalya Akdeniz’de göçmenleri kurtarmaya yönelik Mare Nostrum operasyonunu diğer ülkelerden katkı gelmeyince geçen yıl sonlandırmıştı. Bazı üye ülkeler, aylık bütçesi 9 milyon avroyu bulan Mare Nostrum operasyonunun göçmenleri Avrupa’ya gelmeye teşvik ettiğini savunmuştu.
AB’nin Mare Nostrum’un yerine İtalya açıklarında başlattığı daha dar kapsamlı Triton operasyonunun can kayıplarının önlenmesinde yetersiz kalmış ve insan hakları örgütleri Akdeniz’de göçmen rotaları boyuncadevriye gezecek insani operasyon başlatılması çağrısı yapmıştı.
AB zirvesinde bütçesinin üçe katlanması kararı alınan Triton operasyonu bu açıdan Mare Nostrum’u yakalamış olsa da görev bölgesinin İtalya’nın sadece 30 mil açığıyla sınırlı olması, Libya sularına yakın kazalara müdahale imkanını sınırlıyor.
AB üyeleri, Triton operasyonunun deniz ve hava unsurlarını kayda değer şekilde güçlendirme kararı alırken, İngiltere Başbakanı David Cameron, donanmalarındaki en büyük gemilerden HMS Bulwark ile 3 helikopter ve 2 sahil güvenlik teknesini Akdeniz’deki AB operasyonuna tahsis edeceklerini söylemişti.
Cameron, İngiliz donanmasının kurtaracağı göçmenlerin İngiltere’ye iltica başvurusu hakkı olmayacağını ve bunların “en yakın güvenli ülkeye” teslim edileceğini belirtmişti.
BM Mülteciler Yüksek Komiserliği, geçen yıl Akdeniz üzerinden 219 bin sığınmacı ve göçmen Avrupa’ya ulaşırken yaşanan facialarda, en az 3 bin 500 kişinin hayatını kaybettiğini duyurmuştu.
Son büyük felaketle bu yıl Akdeniz’de ölen göçmen sayısının bin 600’ü aştığı tahmin ediliyor.