Sözlük anlamı olarak “kendisine rağbet edilen şey, bol ve değerli bağış” anlamı taşıyan “Regaip” kelimesi, Arapça bir kelime olan “re-ğa-be” kökünden gelmektedir. Kelime olarak, elde edilmesi arzu edilen değerler, bir şeyi istemek ya da arzulamak, onu elde etmek için çaba sarf etmek gibi anlamları taşımaktadır. Regaip gecelerinde dua etmek, tevbe ve istiğfarda bulunmak, bu mübarek geceyi ibadetlerle geçirmek alimler arasında kabul görmüştür. Bu önemli gecede ne olduğunu merak edenler ise “Regaip Kandili nedir, bu gece ne oldu?” sorularına yanıt arıyor. Peki; Regaip Kandili’nde ne oldu, Regaip Kandili nedir? İşte Regaip Kandili anlamı ve önemi!
28
REGAİP KANDİLİ NE ANLAMA GELİR?
İslam dünyası için büyük öneme sahip üç aylardan, recep ayının ilk perşembe gününü cumaya bağlayan gece idrak edilen Regaip Kandili, “rahmet ve bereket gecesi” olarak kabul ediliyor. Sözlükte “kendisine rağbet edilen şey, bol ve değerli bağış” anlamına gelene regaip, hadis ve fıkıh literatüründe ise “bol sevap, mükafat, faziletli amel” anlamlarında kullanılıyor.
RECEP AYINDA YAPILACAK İBADETLER NELERDİR?
Recebin ilk 10 gününde okunabilir dua;
Allahümme barik lena fi recebe ve şa’ban ve belliğna ramazan vehtimlena bil-iman ve yessirlena bil-Kur’an
Daha sonra 100 kez;
Sübhanallahil-Hayyi’l-Kayyum
ÜÇ AYLAR’DA HANGİ İBADETLER YAPILMALIDIR?
Üç Aylar’da müminler farz ibadetlerin yanı sıra nafile ibadetlerle de daha fazla meşgul olmalı. Ramazan ayında farz olan oruç, Üç Aylar’da da büyük anlam ve önem kazanıyor. Yine farz namazlardan sonra en değerli namaz olan gece namazı olarak da bilinen teheccüd namazları Üç Aylar’da bol bol kılınmalı, dua edilmelidir.
Kendi malından Müslüman kardeşlerine vermek olan zekat farz bir ibadettir. Ancak zekatın yanı sıra verilen sadakalar da çok önemlidir. Bu mübarek aylarda bol bol sadaka vermek güzel bir ibadet şeklidir.
Müslümanlar için belirlenen yol haritasına var olan her şey bu aylarda daha dikkatli ve titiz bir şekilde yapılmaya gayret edilmeli. Faizden uzak durmak, yalan konuşmamak, gıybet etmemek, yetimin hakkını korumak, iyiliği emredip kötülükten sakındırmak…
38
REGAİP KANDİLİ’NİN ÖNEMİ VE ANLAMI NEDİR?
Regâib gecelerinde dua etmek, tevbe ve istiğfarda bulunmak, bu geceyi kutsal kabul ederek çeşitli ibâdetlerle geçirmek, genel olarak alimler arasında kabul görmüştür. Regaibin diğer kandillerden farklı oluşu hem Recep ayında bulunması hem de Cuma gecesi oluşudur. Ayrıca Recep ayının hususiyetlerinden birisi de Regaib Kandili ve Mirac Kandili olarak bilinen iki kandilin bu ayda bulunmasındandır. Bu günler ve geceler, kendimizi denetleme ve değerlendirme bakımından önemlidir. Regâib kelimesi Kur’an’da “Regaib” şeklinde geçmemektedir. Ancak “reğabe”den türemiş olan çeşitli kelimeler, Kur’ân’da sekiz yerde geçmekte ve “reğabe”nin ifâde ettiği mana için kullanılmaktadır. Terim olarak Regâib, Türkçe’de kandil dediğimiz mübârek gecelerden biridir.
Bu gecede Yüce Allah’ın rahmet, bağış ve yardımlarının dağıtıldığına inanılır. Diğer bir ifadeyle bu ümit ve inançla Yüce Allah’a ibadet edilir.
48
REGAİP KANDİLİNDE NE OLMUŞTUR?
Regaib kandilinin, Rasulullah Efendimizin babası Hz. Abdullah’ın evlendiği gece olduğu iddia edilir.
İslam Ansiklopedisinde yer alan bilgilere göre; Regaib gecesi, Kur’an’da saygı gösterilmesi istenen ve hadislerde; gün belirtilmeden oruç tutulması tavsiye edilen haram aylardan (el-Bakara 2/217; el-Maide 5/2, 97; Ebu Davud, “Ṣavm”, 55; İbn Mâce, “Ṣıyam”, 43) receb ayında bulunmakla birlikte özellikle tasavvufî eserlerde yer alan, Hz. Peygamber’in Regaib gecesinde ana rahmine düştüğü, receb ayının ilk perşembe günü oruç tutup gecesinde Regaib namazı adıyla bir namaz kılmanın sevap olduğu ve bu gecenin birçok faziletinin bulunduğu yönündeki rivayetlerin asılsız olduğu hadis alimlerince belirtilmiştir.
58
REGAİP KANDİLİ HAKKINDAKİ HADİSLER
Sevgili Peygamberimiz (s.a.v.) Recep ayı girdiği zaman : “Allahım Recep ve Şaban’ı bize mübarek eyle ve bizi Ramazan ayını bize mübarek eyle (Ramazan’a kavuştur) ” diye dua etmişlerdir.
Said İbn Cübeyr’den (r.a.) nakledildiğine göre: “Recep ayındaki oruçtan sordum. Bana şu cevabı verdi: İbn Abbas (r.a.)’yı dinledim şöyle demişti: “Rasulullah (s.a.v) Recep ayında bazı yıllarda öyle oruç tutardı ki biz; galiba hiç yemeyecek (ayın her gününde oruç tutacak) derdik. (Bazı yıllarda da öyle) yerdi (ki biz galiba hiç oruç) tutmayacak derdik.
“Beş gece vardır ki onlarda yapılan dualar geriye çevrilmez. Recebin ilk (Cuma) gecesi, Şabanın ortasında bulunan gece, Cuma gecesi, Ramazan Bayramı ve Kurban Bayramı geceleridir.8 Bu sebeple Müslümanlar bu geceyi hep ihya etmişlerdir. Hadislerin sıhhati tartışmalı olmakla beraber rivayetlerden anlaşıldığına göre Resul-i Ekrem (sav)’in recep ayına ayrı bir değer verdiği anlaşılmaktadır.
68
RECEP AYI İBADETLERİ, OKUNACAK DUALAR VE KILINACAK NAMAZLAR NELERDİR?
Üç ayların başlangıcı olan Recep ayına girerken Peygamber Efendimiz (s.a.s), ‘Allahumme barik lena fi recebe ve şa’ban ve belliğna ramazan’ – ‘Ey Rabbimiz, bize Recep’i ve Şaban’ı mübarek kıl ve bizi Ramazan’a ulaştır.’ Duasını etmiştir.
Regaip ve Miraç üzere iki kıymetli hece Recep ayında yer almaktadır. Bu iki geceyi de Allah’ı zikrederek geçirmek çok değerlidir. Regaip kandili, oruç, namaz ve zikirlerle geçirilmesi tavsiye edilir. Miraç kandili ise Recep Ayının 27. Gecesi olup Peygamber Efendimizin miraca çıkarak ümmetine namazı müjdelediği gece olduğundan borç ve beyhude namazlarla geçirilmesi gecenin ehemmiyeti açısından çok değerlidir. Üç aylar boyunca farz namazların cemaatle kılınmasına itina gösterilmelidir. Ayrıyeten Peygamber Efendimiz (s.a.s), Recep ayında istiğğfarı çoğaltarak girilen günahlardan tövbe ederek Allah’a sığınılmasını nasihat eder.
78
TEVBELERİN KABUL EDİLDİĞİ GECE
Cenâb-ı Hak, ölüm gelip çatmadan evvel tevbe edenleri, kapısından eli boş çevirmeyeceğini, Peygamber Efendimizin lisânından, şu hadîs-i kudsî ile bizlere haber veriyor:
“Kim bir hayır işlerse, ona bunun on misli vardır veya daha da artırırım. Kim bir kötülük işlerse, ona da bunun karşılığı vardır. Ya da tamamen affederim. Kim bana bir karış yaklaşırsa, Ben ona bir arşın yaklaşırım. Kim bana bir arşın yaklaşırsa, ben ona bir kulaç yaklaşırım. Kim bana yürüyerek gelirse, ben ona koşarak varırım. Kim bana hiçbir şeyi ortak koşmamak şartıyla, dünya dolusu günahla gelirse, ben kendisini o kadar mağfiretle karşılarım.” (Müslim, Zikir, 22)
Tevbe etmenin genel olarak belli bir vakti olmamakla birlikte, mübarek gün ve gecelerde, seher vakitlerinde ve namaz arkalarında yapılan tevbelerin kabul edilme umudu, diğer vakitlere göre daha yüksektir.
Hem mübarek üç ayların ilki, hem de dört haram aydan (Receb, Zilkade, Zilhicce ve Muharrem) bir tanesi olan Receb-i Şerîf ise, tevbe ve istiğfar ayıdır. Çünkü bu aylarda dil ve gönüller temizlenerek Ramazan-ı Şerîf’in bereket ve feyizlerine hazırlanır.
“Receb ayında istiğfarı çoğaltın!” buyuran Rasûl-i Kibriyâ Efendimiz, Receb’in hilali gözüktüğünde ashâbına şöyle seslenirdi:
“Tevbe ayının hilâli gözüktü; Allah Teâlâ’ya bu ayda ilticâ eden, bu ayda O’ndan af isteyenlere müjdeler olsun.”
Şöyle buyrulur: Receb ayının her saatinde Cehennem’den azatlılar vardır. Bu ayda çokça tevbe ve istiğfarla meşgul olunmak sûretiyle, kişinin o saatlerden birine denk gelmesi ve Cehennem’den âzad olunması umulur.
RECEP AYI:
(Receb’de, takva üzere oruç tutana, oruç tutulan günler dile gelip, “Ya Rabbi onu mağfiret et” derler.) [Ebu Muhammed]
ŞABAN AYI:
Hadis-i şeriflerde buyuruluyor ki:
(Şaban, öyle faziletli bir aydır ki, insanlar bundan gafildir. Bu ayda ameller, âlemlerin Rabbine arz edilir. Ben de amelimin, oruçluyken arz edilmesini isterim.) [Nesai]
(Ramazandan sonra en faziletli oruç, Şaban ayında tutulan oruçtur.) [Tirmizi]
(Şaban’da üç gün oruç tutana, Hak teâlâ, Cennette bir yer hazırlar.) [Ey oğul ilmihali]
RAMAZAN AYI:
Bir hadis-i şerif meali şöyledir:
(Ramazan ayı mübarek bir aydır. Allahü teâlâ, size Ramazan orucunu farz kıldı. O ayda rahmet kapıları açılır, Cehennem kapıları kapanır, şeytanlar bağlanır. O ayda bir gece vardır ki, bin aydan daha kıymetlidir. O gecenin [Kadir gecesinin] hayrından mahrum kalan, her hayırdan mahrum kalmış sayılır.) [Nesai] (Sabah)