Robert Fisk, “Amerikalılar Orta Doğu’nun mezhep savaşında Şiilerin tarafını tuttu” yorumunu yaptı.
“Orta Doğu’da güç dengesi değişiyor mu?” sorusuna yanıt arayan Fisk’in yazısından bazı satırlar şöyle:
“Oğullarını 11 Eylül’de insanlığa karşı suç işlemeye gönderen, Usame bin Ladin’i yaratan, önce Taliban’ı daha sonra Irak ve Suriye’de Sünni İslamcıları destekleyen, emirleri ile prensleri IŞİD’i destekleyen Sünni Müslüman devletlerin etkili oldukları dönem son buluyor.”
“Washington, Körfez’in yıpranmış prenslerinden ve onların bağnaz öğretilerinden, (ABD silahlarına para vermedikleri sürece) sinir bozucu zenginliklerinden ve Yemen’deki berbat iç savaşlarından bıktı. Şimdi gözdesi Şii İran. İran Obama yönetimini, Sünni Vahabi IŞİD’i yok etmek istiyorsa, ki bunu Tahran da istiyor, Esad rejimini desteklemesi için ikna etmeye çalışacak.”
‘IŞİD de dehşete düşmüş olmalı’
“Doğru haber aldıkları varsayılan Arap kaynaklarına bakılırsa, Kerry ve Zarif beyler, Viyana’da tam da bu konu üzerinde uzun saatler boyunca görüşme yaptı. Belki de görüşmelerin bunca uzamasının nedeni buydu. Yoksa Şam’dan şampanya kadehi çınlamaları mı geliyor kulağımıza?”
“Tabii IŞID de İran’ın yeni anlaşmasından Netanyahu kadar dehşete düşmiş olmalı. (…) Bibi (Binyamin Netanyahu) ile IŞİD’in, ne denli kısa bir süre için bile olsa, aynı safta yer alması, hayret verici. Suudi Aranistan da İran’a aynı gözle baktığından (Suudi Kraliyet ailesinden bir isim İslam Cumhuriyeti’ni pek de kibar olmayan bir ifadeyle, “yılan başı” diye nitelemişti) en azından iyi bir vodvil izleyeceğiz demektir.”
“Ama İran’ın yeni statüsünden kaçış yok artık. Federica Mogherini’nin Viyana’da zarif bir ifadeyle dediği gibi, ‘İran, Orta Doğu’da olumlu bir rol oynamaya hazır olduğunu gösterebileceği tarihi bir fırsatla karşı karşıya. İran bölgedeki anlaşmazlıkların çözümünü sağlayabilecek şekilde etkisini kullanabilir.’ Mogherini tek bir kelime kullanabilirdi: Suriye.”