Endonezya Devlet Başkan Yardımcısı Yusuf Kalla, ”Devlet Başkanı Joko Widodo, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile iyi ilişkiler içinde. Türkiye ile Endonezya arasındaki ilişkiler giderek artıyor.” dedi.
Kalla, Filipinler, Tayland ve Myanmar’daki Müslümanların durumu, Afganistan barış süreci, Çin-ABD ticaret savaşı gibi bölgesel ve küresel sorunların yanı sıra ülke siyaseti ve Türkiye-Endonezya ilişkilerine ilişkin AA muhabirine açıklamalarda bulundu.
Görev süresince Türkiye ve Endonezya arasında yapılan iş birliklerinden büyük memnuniyet duyduğunu ve özellikle son beş yılda elektrik ve enerji gibi alanlarda ikili ticari ilişkilerin arttığına dikkati çeken Kalla, ”Devlet Başkanı Widodo, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile iyi ilişkiler içinde. Türkiye ile Endonezya arasındaki ilişkiler son dönemde giderek artıyor.” ifadesini kullandı.
Kalla, bölgesel uzaklık nedeniyle Türkiye ve Endonezya arasındaki ticari ilişkilerin arzu edilen seviyede olmadığını ve ticari iş birliğinin daha da artırılması gerektiğini vurguladı.
Türkiye ile gerçekleşen ve devam eden iş birlikleri konusunda memnuniyet duyduğunu belirten Kalla, ”Endonezya ve Türkiye dünyanın büyük Müslüman ülkeleri arasında. Bu durum birçok alanda ilişkileri geliştirmede destekleyici faktör olabilir. Endonezya, Türkiye’yi dost bir ülke olarak görüyor.” diye konuştu.
İki ülke ilişkilerinin üst seviyelere çıkmaya devam edeceğini dile getiren Kalla, Endonezya halkının Türkiye’yi ziyaret etmekten hoşlandığını, Türk halkının da Endonezya’nın doğal güzelliklerini görmeye davet ettiklerini belirtti.
”Moro Müslümanları şu an daha güvende”
Filipinler’in Minadano bölgesinde geçmiş dönemlerde Moro Müslümanlarına ilişkin yürütülen barış görüşmelerinde aktif yer aldığını söyleyen Kalla, Endonezya’nın bölgedeki barış süreci için desteğinin devam ettiğini kaydetti.
Kalla, Moro Müslümanlarının uzun süren görüşmeler sonrası son dönemde bölgeleri için elde ettikleri haklarla mevcut durumda geçmişe nazaran daha güven içinde olduğunu belirterek, gelinen noktada huzur ve istikrarın bölgedeki barış ortamına bağlı olduğunu ifade etti.
”Ülkelerdeki iç sorunların çözümü zaman istiyor”
Güneydoğu Asya’da Filipinler’deki Moro sorununun yanı sıra Tayland’da Patani bölgesi ve Myanmar’da Arakan Müslümanlarının yaşadığı sorunların çözümüne ilişkin görüşlerini ve Endonezya’nın girişimlerini anlatan Kalla, barış sağlamanın taraflara ve tarafların barışa ne kadar istekli olduğuna bağlı olduğunun altını çizdi.
Taraflar barış için güçlü bir kararlığa sahipse çözüm oluşturmanın kolay olduğunu dile getiren Kalla, şunları kaydetti:
”Hükümet olarak birkaç kez Tayland’daki Patani Müslümanlarının barış süreci içinde yer almayı çabaladık. Daha önce Arakan bölgesinde yaşadığımız gibi Tayland tarafı çabalarımızı aksatmaya çalışsa da bizzat Patani’deki temsilciler ile görüştüm. Myanmar’a da iki üç defa gittim. Şu anda bölgede birleştirici çabaların bir parçası olarak hastane inşa ediyoruz. Afganistan’daki barış süreci içinde de aktif rol alıyoruz. Endonezya’da Afganistan ve Pakistan’dan din adamlarını kapsayan üçlü toplantılar düzenliyoruz ve düzenlemeye de devam edeceğiz. Yakın dönemde Taliban’ı da davet etmeyi planlıyoruz. Afganistan’da barışı sağlamak kolay değil ve hala zamana ihtiyaç var. Ülkelerin karşılaştığı iç sorunların çözümü zaman istiyor.”
Afganistan Cumhurbaşkanı Eşref Gani hükümeti ile birkaç alanı kontrol eden Taliban arasında uzlaşmaya varılabileceğini söyleyen Kalla, ayrıca taraflar arasında güç paylaşımı ile uzlaşma fikrini sunduklarını kaydetti.
Kalla, Endonezya’nın Müslümanların artık bölünmemesi, bölgede barış ve uzlaşının sağlanması için birçok alanda katkı sağlamaya hazır olduğunu vurguladı.
Öte yandan Tayland hükümeti ile de Patani Müslümanları konusunda görüşmeleri olduğunu aktaran Kalla, ancak şu ana kadar herhangi bir anlaşma olmadığını, ilerleyen dönemde müzakerelerin devam edebilmesini umduğunu dile getirdi.
Ülkesine gelen Arakanlı Müslümanlar konusunda ise Endonezya’nın mülteci ağırlamasının yeni bir durum olmadığını anımsatan Kalla, ”Vietnam savaşı sonrası ülkemize gelen Vietnamlı mültecileri, Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği’nin (BMMYK) onları kabul eden üçüncü ülkelere yerleştirene kadar Galang Adası’nda ağırladık. Arakanlı mülteciler için de durum aynı. Daha gelişmiş ülkelerde iş bulmak ve yaşamak istiyorlar.” açıklamasını yaptı.
”Çin ihracatının azalması Endonezya için olumsuz bir durum”
Çin ile ABD arasındaki ticaret savaşı geriliminin ülkesi ve bölge için negatif ve pozitif yanlarının olduğunu belirten Kalla, iki ülke arasındaki ticari gerilimin bölgeleri için olumlu etkisinin, Çin yatırımlarının Güneydoğu Asya’ya taşınması ihtimali olduğunu ifade etti.
Gerilim nedeniyle Çin ve ABD arasında ticari ilişkilerin azalacağına işaret eden Kalla, ”Eğer Çin’in ihracatında azalma olursa bu durum Endonezya’nın sanayi ürünleri ve ham maddelerine yönelik talebin de düşmesine neden olur. Bu bizim açımızından olumsuz bir durum.” diye konuştu.
”Başkanlık seçimi sonucunda nihai karar Anayasa Mahkemesinde”
Kalla, ülkede 17 Nisan’da yapılan başkanlık ve milletvekili seçiminde başkanlık sonuçları üzerinde yaşanan gerilim ve gösteriler sonrası şu anda tarafların mahkeme sonucunu kabul etme konusunda mutabık olduğunu belirtti.
Resmi sonuçlarda Devlet Başkanı Widodo’nun yeniden kazandığı seçimin ardından rakibi Subianto Prabowo’nun sonuçlara yaptığı itirazda Anayasa Mahkemesinin nihai kararını beklediklerini kaydeden Kalla, Subianto’nun da taraftarlarına mahkeme sonucuna uyması çağrısı yaptığını söyledi.
İki dönem devlet başkanlığı yardımcılığı görevini yürütmesi nedeniyle yeniden aday olamayan Kalla, artık 77 yaşında olduğunu, ekim ayında görevinin bitmesiyle sonraki süreçte ailesi ile vakit geçirmek istediğini, daha çok sosyal, dini ve eğitim gibi faaliyetlerle ilgillenmeyi planladığını ifade etti.