Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Genel Direktörü Tedros Adhonam Ghebreyesus, son zamanlarda küresel olarak artan maymun çiçeği vakalarına ilişkin yeni bir açıklama yaptı. Ghebreyesus, maymun çiçeği virüsünün, önceki salgınlara kıyasla olağandışı davrandığını söyledi.
Ghebreyesus, salgının uluslararası endişe olan bir halk sağlığı acil durumu olup olmadığını değerlendirmek için gelecek hafta, Acil Durum Komitesi’sinin toplanacağını sözlerine ekledi. Ancak, DSÖ Genel Direktörü şu an için maymun çiçeğine karşı toplu bir aşılamanın gerekli olmadığını belirterek, “Aşılar, vaka bazında tüm risk ve yararların değerlendirilmesine dayalı olmalıdır” açıklamasını yaptı.
Bununla birlikte, Maymun çiçeği vakalarının sayısı, virüsün endemik olmadığı ülkelerde artmaya devam ediyor.
Dünya Sağlık Örgütü’nün resmi internet sitesinde 10 Temmuz’da yayınladığı güncellemeye göre, maymun çiçeği endemik olmadığı en az 28 ülkede görüldü, vaka sayısı 1285’e ulaştı.
Bununla birlikte, DSÖ’ye tavsiyede bulunan bir grup bilim insanı hastalığın adının değiştirilmesini istedi. Araştırmacıların önerisi, DSÖ’nün dünyanın dört bir yanındaki insanlar tarafından resmi bir tanım olmadan SARS-CoV-2’yi Çin veya Wuhan virüsü olarak adlandırılmasının ardından yaşanan tartışmaya benziyor. Çok çeşitli memelilerde bulunan maymun çiçeği hastalığının asıl hayvan kaynağı ise bilinmiyor.
Bilim insanları, yayınladıkları mektupta, “Mevcut küresel yayılma bağlamında, maymun çiçeği virüsünün Afrikalı olduğuna sürekli atıfta bulunulması ve adlandırılması sadece yanlış değil, aynı zamanda ayrımcı ve damgalayıcıdır” denildi.
Diğer taraftan Bloomberg’in bildiğine göre bir sözcü, DSÖ’nün ortopoks virüslerine (maymun çiçeğinin ait olduğu aile) daha uygun isimler için uzmanlara danıştığını söyledi.
Sözcü, hastalıkların adlandırılmasının “olumsuz etkiyi en aza indirgemek ve herhangi bir kültürel, sosyal, ulusal, bölgesel, profesyonel veya etnik gruba zarar vermekten kaçınarak yapılması gerektiğini” söyledi.
Öte yandan, DSÖ, Dünya Hayvan Sağlığı Örgütü ve Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’nün ortak tavsiyelerine göre, kılavuzlara aykırı olan diğer hastalık isimleri arasında domuz gribi yer alıyor.
Geçen ay, Yabancı Basın Birliği, Afrika (FPAA) tarafından yapılan açıklamada, maymun çiçeği virüsü hastalığı haberlerinde Afrikalılara ait fotoğrafların kullanılmaması için uluslararası medyaya çağrı yaptı. Açıklamada, maymun çiçeği hastalığı haberlerinin sürekli olarak Afrikalılara yönelik fotoğraflarla verilmesinin kınandığı belirtildi.
Medyanın ırkçılığa karşı çıkması gerektiği vurgulanan açıklamada, Avrupa ve Kuzey Amerika medyasının siyahi ve Afrikalılara karşı ayrımcı bir yayın politikası izlediği savunuldu.
Açıklamada, “Eğer Avrupa ve Amerika’daki maymun çiçeği virüsü salgınından bahsediyorsanız Avrupa ve Amerika’daki hastanelerden fotoğraflar kullanmalısınız” denildi.
“Maymun çiçeği”, enfekte biriyle yakın temas veya cinsel ilişki halinde bulaşıyor. Virüs, vücuda, deri üzerindeki yara ve çatlaklardan, solunum yoluyla ya da ağız, burun ve gözden giriyor. Virüs, maymun, fare, sincap gibi enfekte hayvanlarla temas ile de bulaşıyor. Kıyafet ya da yataktan da geçmesi mümkün.
Hastalık yüksek ateş, baş ağrısı ve kaşıntıyla başlıyor. Terleme, sırt ve kas ağrısı, halsizlikle seyrediyor. Döküntüler genellikle önce yüzde görülüyor, sonra vücuda yayılıyor.
Vakaların çoğu hafif geçiyor. Çocukluk hastalığı olarak bilinen “su çiçeğine” benziyor. Hastalar 14 ile 21 gün içinde kendiliğinden iyileşiyor. Bazen ağır vakalara rastlanabiliyor. Batı Afrika’da ölümle sonuçlanan vakalar olduğu biliniyor.
Maymun çiçeğinin tedavisi yok. Salgınlar enfeksiyonla mücadele yöntemleriyle kontrol altına alınabiliyor. Çiçek aşılarının maymun çiçeğini önlemede yüzde 85 etkili olduğu biliniyor.
Maymun çiçeği vakalarının başka ülkelere yayılarak küresel salgına dönüşme ihtimali tartışılırken, virüsün ölüm riskine karşı etkili bir aşının olup olmadığı da merak ediliyor.
Konuya ilişkin İngiltere Sağlık Güvenliği Ajansı, maymun çiçeği virüsü için özel bir aşı olmadığını, ancak çiçek hastalığı aşısının bir miktar koruma sağladığını belirterek, ihtiyaç duyulanlara aşının teklif edildiği bilgisini paylaştı.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verileri de çiçek hastalığını yok etmek için kullanılan aşıların maymun çiçeği virüsü hastalığına karşı da yüzde 85’e kadar etkili olduğunu gösteriyor.