Hacettepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekanı ve Hacettepe Hukuk Fakültesinde Ticaret Hukuku Anabilim Dalı Başkanlığı da yapan Prof. Dr. Rauf Karasu, , AA muhabirine değerlendirmesinde, Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’da, “Üretici, tedarikçi ve perakende işletmeler tarafından bir mal veya hizmetin satış fiyatında fahiş artış yapılamaz.” hükmünün yer aldığını belirtti.
Bu hükme aykırı hareket edenlere 10 bin liradan 100 bin liraya kadar idari para cezası kesileceğini ve bunun uygulama yetkisinin de Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanan yönetmelikle oluşturulan Haksız Fiyat Değerlendirme Kuruluna verildiğini vurgulayan Karasu, şunları kaydetti:
“Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği’nin Ek 19. maddesine göre, döviz kurundaki yükselişi gerekçe göstererek aşırı fiyat artışı yapan işletmeler kurlar düştüğü halde fiyatlarını düşürmezse yüksek idari para cezası ödemek zorunda kalabilir. Zira bu artışları artık kur artışı ile izah edemeyeceklerdir. Bu mallarını yüksek fiyatla satmaya devam etmeleri halinde haksız bir fiyat uygulamış olurlar.”
“Fiyat düşürmesi gerekirken düşürmeyene ceza artırılmalı”
Karasu, haksız olarak fiyatları fahiş biçimde artıranlara uygulanacak cezaların, fiyat artışının nedeni ortadan kalktığı yani kurlar ve maliyetler düştüğü halde fiyatları buna uygun şekilde düşürmeyenlere de verilebileceğine dikkati çekerek, şu bilgileri verdi:
“Fiyatları düşürmeyenlere mevcut kanuna göre 10 bin liradan 100 bin liraya kadar idari para cezası verilir. Meclise sunulan kanun değişikliği teklifinde stokçulara verilen cezaların artırılması öngörülürken, haksız fiyat uygulayanlara verilecek cezalar artırılmamakta. Caydırıcı olması açısından fahiş fiyat artışı yapanlar veya kur ve maliyetlerin düşmesine paralel olarak fiyat düşürmesi gerekirken düşürmeyenlere verilecek cezanın da artırılması gerekir. Meclis’e sunulan teklif bu yönde değiştirilmelidir.”
“Tüketiciler tazminat davası açabilir”
Döviz kuru artışında fiyat artırıp düşüşünde fiyat indirmeyenlere karşı Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulunun denetimlerini artırması gerektiğini dile getiren Karasu, tüketicilere şu öneride bulundu:
“Vatandaşlar da fiyatı düşürmeyen işletmeleri tespit ettiklerinde durumu Haksız Fiyat Değerlendirme Kuruluna şikayet etmelidir. Bu konuda ‘ALO 175’ ihbar hattını kullanabilirler veya Ticaret Bakanlığının reklamlarla ilgili birimine şikayetlerini iletebilirler. Kurlar ve maliyetler düştüğü halde fiyat düşürmeyenler dürüstlük kuralına aykırı davranmış olur. Dürüstlük kuralına aykırı davranışlar ve ticari uygulamalar Türk Ticaret Kanunu’nun 54. maddesine göre haksız rekabet sayılmıştır. Haksız rekabet hallerinde zarar gören tüketiciler ve tüketici sayılmayan diğer müşteriler Türk Ticaret Kanunu’nun 56. maddesine göre tazminat davası açabilir. Müşteriler açacakları dava ile ödedikleri fazla ücretin iadesini ve ispat etmek şartıyla başka zararların tazminini talep edebilirler.”
“Fiyat indirenler de indirmeyenler de duyurulsun”
Karasu, aşırı fiyat artışı yapan işletmelerin denetim ve idari para cezasına gerek kalmadan kendi istekleri ile fiyatları düşürmesi tavsiyesinde bulunarak, “Bu konuda benim Ticaret Bakanlığına bir tavsiyem olacak. Bakanlık kendi isteği ile fiyat düşüren işletmelerin isimlerini Bakanlığın internet sitesinde yayınlasın. Bu işletmeler aynı zamanda medyada da duyurulsun. Bu şekilde fiyatlarda bir indirim kampanyası başlatılmalıdır. Ayrıca, caydırıcı olması açısından fiyatları düşürmesi gerekirken düşürmediği için idari para cezası verilen işletmelerin isimlerinin de aynı sitede yayınlanması uygun olacaktır.” dedi.
AA