Yıllık ortalama 2,5 milyon ton domatesin üretildiği Antalya’da üreticilerin, domatesteki “düşük fiyat” sıkıntısı devam ediyor. Üretici kilogramını ortalama 1,2 liraya mal ettiği domatesi, kilogramı 30-80 kuruştan toptancı hallerine gönderiyor.
Antalya Ticaret Borsası (ATB) ve Antalya Tarım Konseyi Başkanı Ali Çandır, yaptığı açıklamada, tarım ve turizmin Antalya’nın en güçlü iki sektörü olduğunu belirterek, geçen yılın kasım ayında Rusya ile yaşanan sıkıntıdan da en çok bu iki sektörün etkilendiğini söyledi.
Hükümetin turizm sektörüne bir duyarlılık gösterdiğini ve destek paketi açıkladığını dile getiren Çandır, Antalya Tarım Konseyi olarak tarımda, özellikle örtü altı üretimde yaşanacak sorunları bir dosya halinde ilgili bakanlıklara ilettiklerini kaydetti.
‘Üretici artık tepki koymaya başladı’
Çandır, 20-25 yılda oluşturulan bir pazarın kapanmasının üreticide şok etkisi yarattığını vurgulayarak, “Bugünden yarına hemen yeni bir pazar yaratma olanağı da açıkçası kısa bir sürede olmaz. Üreticimizin zararının hafifletilmesi için acil önlemler paketi ve iyileştirici tedbirler paketi şeklinde iki etaplı bir dosya oluşturduk ve ilgili bakanlarımıza arz ettik. Yılbaşından sonra havaların biraz soğuk gitmesi bu işi öteledi ama havaların ısınmasıyla birlikte üretimde artış söz konusu oldu ve özellikle domates fiyatları inanılmaz geriledi. Üretici de artık tepki koymaya başladı. Biz Antalya Tarım Konseyi olarak üreticinin üretimden vazgeçmemesi için onlara umut ışığı olacak bir önlemler paketinin, bir destek paketinin acil olarak açıklanmasını istiyoruz” diye konuştu.
Turizmde açıklanan destek paketinin turizm sektörü için bir motivasyon olduğunu ifade eden Çandır, “Şimdi aynı motivasyonun tarım kesiminde, üreticiye, tüccara, ihracatçıya destek olacak şekilde bir an önce sağlanmasını bekliyoruz” dedi.
Antalya’da nüfusun yaklaşık yüzde 30’unun tarımla geçindiğine işaret eden Çandır, kent ekonomisinin yüzde 20’sinin de tarımdan geldiğini ifade etti. Çandır, üreticinin direncinin kırılmaması için desteklenmesi gerektiğini vurgulayarak, “Kırsaldaki bütün unsurlara tarımdan para gidiyor. Umuyoruz bu konuda hükümetimiz kısa zamanda müjdeli bir haber gelir. Çünkü Antalya en mağdur kentlerin başında geliyor” ifadelerini kullandı.
‘Üretici kazanmıyor, aracı kazanıyor’
Üreticinin elinde kalan ürünü salça fabrikalarına vermeye başladığını anlatan Çandır, düşük fiyatlarla üreticinin zarar etmemesi için elde kalan ürünün kamu tarafından alınması gerektiğini, ayrıca domatesin tüketimi artıracak kamu spotları hazırlanmasının da önemli olacağını kaydetti. Çandır, Antalya’da üreticinin piyasaya borçlarının dışında bankalara da ciddi borcunun olduğunu ifade ederek, “Antalya’da yılbaşı itibarıyla tarım sektörünün kredi borcu 2,6 milyar lira idi. Bunun yaklaşık 1,6 milyar lirası kamu bankalarına olan borçları. Hem özel bankalardaki hem de kamu bankalarındaki faiz yükünün alınması da sektörün en birinci talebi” değerlendirmesinde bulundu.
Aksu ilçesinde örtü altı üretim yapan Mustafa Akan, domatesin kilogram fiyatının üreticinin elinden 30-60 kuruş arasından çıktığını ve fiyatlardan hiç memnun olmadıklarını söyledi.Antalya’dan 70 kuruşa çıkan domatesin İstanbul’da 2,5 liraya satılmasına da anlam veremediklerini kaydeden Akan, “Bir domates fidanı 2,5 lira. Üretici kazanmıyor aracı kazanıyor. Sıfıra sıfır çalışıyoruz. Bir ihracatımız vardı, o da kapandı. Üretici olarak çok zor durumdayız. Zarar etmeden işini yürüten haline şükrediyor” diye konuştu.Üretici Şükrü Aka ise domatesi 70 kuruştan verdiğini belirterek, “Pazarda etiket 3-4 lira. Pazarcı bizden daha iyi kazanıyor, biz kazanmıyoruz” dedi.
Yıllık üretim 2,5 milyon ton
Türkiye yıllık yaklaşık 12 milyon tonluk domates üretimiyle Çin (yaklaşık 50 milyon ton), Hindistan (yaklaşık 18 milyon ton) ve ABD’den (yaklaşık 13,5 milyon ton) sonra dünyada dördüncü sırada yer alıyor.
Antalya’da yıllık yaklaşık 2,5 milyon ton taze domates üretiliyor.
Türkiye’nin yaklaşık 600 bin tonluk domates ihracatının yüzde 95’i de Antalya’dan yapılıyor. Örtü altı tarım nedeniyle yılın 12 ayında domates üretilebilen kentte 100 çeşide yakın domates üretimi bulunuyor.