Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bölümü öğretim üyesi Doç.Dr. Mehmet Zeki Duman, Van’da 2011 yılında meydana gelen Richter ölçeğine göre 7.2 ve 5.6 büyüklüğündeki depremlerin dini inanç ve davranışlara etkisiyle ilgili araştırma yaparak bunu “Sosyolojik Açıdan Deprem ve Din” adını verdiği kitapta yayınladı. 15 kişilik bir ekiple 2 yıl içerisinde 500 depremzedeyle görüşülerek yapılan araştırmada dikkat çeken sonuçlar ortaya çıktı.

Doç.Dr. Dumanyapılan araştırmada depremzedelerle 24 soruluk anket yapıldığını ve 15 soruyla da yüz yüzü görüşmeler gerçekleştirildiğini söyledi.

Depremden en çok 20-40 yaş aralığının etkilendiğinin ortaya çıktığı araştırmada, insanların eğitim durumuna göre depremi farklı algıladığı belirlendi. Doç.Dr. Duman, şöyle dedi: “Eğitim düzeyi düşük insanlar, depremi mistik boyutta algılıyor. Yani depremin bir doğal olaydan ziyade Allah’ın ikazı, isteği, takdiri olduğunu söylüyor. Diğer taraftan eğitim durumu yüksek olanlar ise tam tersini düşünüp depremi tamamen doğal, mekanik ve jeolojik bir olay olarak algılıyor.”

‘KADINLAR DİNDARLAŞIYOR’

Araştırmada, depremin salt bir olgu olmasına rağmen insanların ruhsal dünyası, dinsel eğilimlerinde ciddi anlamda değişiklik ve kırılmalara yol açtığının ortaya çıktığına dikkat çeken Doç.Dr. Duman, “Araştırmamızın asıl amacı; depremin dinsel tutumları nasıl etkilediğini ortaya çıkarmaktı. Araştırmamız bize ilginç sonuçlar verdi. Deprem ve din arasında çok sıkı bir ilişki olduğunu gördük. Deprem kadınları daha çok etkiliyor. Kadınlar daha çok dindarlaşıyor. Kadınların özellikle dini tercih, dini pratik ve inançlarında deprem öncesine göre daha muhafazakarlaştıkları görülüyor. Dini pratiklerini daha çok yerine getiriyor; Kur’an okuyor, mezarlık ziyareti yapıyor ve televizyondaki dini programları izliyor” dedi.

DEPREM AŞİRETÇİLİĞİ DE YIKIYOR

Doç.Dr. Duman, yıllarca birbiriyle görüşmeyen, konuşmayan akrabaların deprem anından itibaren bir araya gelip dayanışma içine girdiğine ilişkin sonuçlar elde ettiklerini söyledi.

;Araştırmanın önemli sonuçlarından birinin de depremin aşiretçiliği de olumsuz etkilediği yönünde olduğunu anlatan Doç.Dr. Duman, “Feodal bir yapıya sahip aşiret içinde olan kesim, bağlı oldukları aşiretlerden deprem sonrası yeteri kadar yardım almadıkları, aşiret liderlerinin kendilerini yalnız bıraktığını ve kendilerinin aşiretten koptuğunu bize bu araştırmada söylediler” diye konuştu.