Salgınla mücadelede 2 yıl geride kalırken dünya nüfusunun yüzde 47,6’sı en az bir doz COVID-19 aşısı olurken, uygulanan aşı 6 milyar 54 milyon dozu geçti.
En yüksek vaka sayısının kaydedildiği üç ülke sırasıyla ABD, Hindistan ve Brezilya olurken, en fazla aşı yapılan ülkeler Çin, Hindistan ve ABD oldu.
“Patent hakkından feragat etme” çağrısı
Sağlık Bakanlığından yapılan açıklamaya göre, “İnaktif”, “Viral Vektör” ve “Mesajcı RNA (mRNA)” olmak üzere üç farklı yöntemle üretilen COVID-19 aşılarında erken dönemde faz 3 çalışmalarına başlanmış beş aşı bulunuyor.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Genel Direktörü Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, 7 Ekim’de yeni tip koronavirüs aşılamalarının hızlanması için aşı üreten ülke ve firmalara patent hakkından feragat etme çağrısında bulundu.
“8 milyar dolar yardım” çağrısı
Aynı gün, Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, yıl sonuna kadar dünya nüfusunun yüzde 40’ına COVID-19 aşısı yapılabilmesi için 8 milyar dolar yardım çağrısı yaptı.
DSÖ, 2022’nin ilk yarısına kadar dünya nüfusunun yüzde 70’inin COVID-19’a karşı aşılanabilmesi için küresel aşı stratejisini açıkladı.
DSÖ’den COVAX kampanyası
Dünya genelinde üretilen COVID-19 aşıları arasında Sinovac, Sputnik-V, Oxford/AstraZeneca, Biontech/Pfizer ve Moderna aşıları öne çıkıyor.
DSÖ’nün düşük ve orta gelirli ülkelerin aşılara eşit erişimini sağlamayı amaçlayan COVID-19 Aşıları Küresel Erişim Programı (COVAX) başta olmak üzere dünya genelinde başlatılan birçok kampanyanın yanı sıra ülkeler de kimi zaman aşıya kendilerinden daha kısıtlı erişime sahip diğer ülkelere yardımlarda bulunuyor.
“Moderna aşılarının çoğunu zengin ülkere sattı”
ABD’li ilaç firması Moderna, COVID-19’a karşı ürettiği aşısını özellikle zengin ülkelere satmak ve yoksul ülkeleri bekletmekle suçlanıyor.
New York Times’ın aşı gönderilerini takip eden Airfinity firmasının verilerine dayandırdığı haberine göre Moderna, ürettiği COVID-19 aşısının çoğunu zengin ülkelere sattı.
ABD’li ilaç şirketi, Dünya Bankasının düşük gelirli olarak tanımladığı ülkelere yaklaşık 1 milyon doz aşı gönderirken, Pfizer/BioNTech 8,4 milyon doz, Johnson&Johnson ise 25 milyon doz aşı gönderdi.
“Üretim kapasitemiz kısıtlı” açıklaması
Moderna’nın geliştirdiği COVID-19 aşısını almak isteyen az sayıda orta gelirli ülkeler ise halen aşılarını teslim alamazken, en az 3 ülke, Moderna aşısı için ABD ve Avrupa Birliğinden daha fazla para ödedi.
Moderna ise üretim kapasitelerinin kısıtlı olduğunu ve ürettikleri tüm aşı dozlarıyla şu an ancak Avrupa’dan daha önce aldıkları siparişleri karşılayabildikleri açıklaması yaptı.
Forbes’in açıkladığı ABD’nin en zengin 400 iş adamı listesinde, bu yıl ilk kez COVID-19 aşısı üreten ABD’li ilaç firması Moderna’nın kurucuları yer aldı.
Wuhan’da orta çıktı
COVID-19, 2019’un sonlarında Çin’in Wuhan kentinde ortaya çıkmış, 15 Ocak’ta Wuhan’dan dönen ve 19 Ocak’ta Washington eyaletinde klinikte tedaviye alınan bir Amerikalıda görülen enfeksiyon ise ABD’de görülen ilk vaka olarak kabul edilmişti.
Aralık 2020’de yayımlanan ve Amerikan Kızılhaç kan bağışlarından alınan 7 bin örneği analiz eden CDC liderliğindeki bir çalışma da virüsün Aralık 2019’un ortalarından itibaren bazı Amerikalılara bulaşmış olabileceğini göstermişti.
AA