Kişiden kişiye cinsel eylem sırasında bulaşan hastalıkların etkenleri bakteri, virüs, mantar, parazit gibi mikroorganizmalar olabiliyor.
Cinsel yolla bulaşan hastalıkların, son yıllarda en sık görülen enfeksiyon hastalıkları grubunu oluşturduğunu söyleyen Deri ve Zührevi Hastalıkları Uzmanı Dr. Arpi Tırpancı, dünyada her yıl yaklaşık yüz milyon kişinin cinsel yolla bulaşan hastalıklara yakalandığını söyledi.
Bu hastalıkların, gelişmekte olan ülkelerde daha yoğun görüldüğünü belirten ve ntv.com.tr’nin sorularını yanıtlayan Uzm. Dr. Tırpancı, “Sosyo-ekonomik durumu iyi ülkelerde bir dönem frengi, belsoğukluğu gibi hastalıkların sayısında düşüş görülmüş olsa da son yıllarda HPV, HSV klamidya, AIDS/HIV enfeksiyonlarında yaygınlık artmaktadır. Enfeksiyonlar, kadın ve erkeklerde benzer oranda görülmekle birlikte komplikasyonlar açısından kadınlar daha risklidir. Ayrıca çocuk yaş grubunda da bu enfeksiyonların görüldüğünü unutmamak gerekir” dedi.Dr. Tırpancı, cinsel yolla bulaşan hastalıklar arasında en sık görülenleri şöyle sıraladı:
1- Frengi (sifiliz): Cinsel yolla bulaşan bir bakteri enfeksiyonudur. Hem erkekte hem kadında genital bölge, anal bölge, dudak ağız lezyonları yoluyla bulaşır. İlk dönemde bulaş alanında tek bir keskin sınırlı yara oluşup bazen bölgesel lenf bezlerinin şişmesi eşlik eder ve ihmal edildiğinde bir süre sonra kendiliğinden iyileşebilir. Ancak bu durumda bir süre sonra hastalık ikinci evreye geçmiş olur ve birçok deri hastalığını taklit eder. Bu da tanıyı ve tedaviyi geciktirir. Hastalığın üçüncü evresi ise ciddi organ hasarı yapan ve ölüme götüren evredir.
2- Belsoğukluğu (gonore): Bir bakteri hastalığı olan gonore, daha çok genç yaşlarda görülür. Vajinal, anal veya oral yolla bulaşır. Hastalık etkeni semende ve vajinal akıntıda bulunur ama bazı hastalarda bulgu olmayabileceğinden farkına varılmadan yayılır. Hastalık cinsel yolla bulaştığından ortak kullanılan giysiler, tuvalet ortamından bulaşması olası değildir. Tanı konulduğunda antibiyotik ile kolaylıkla tedavi edilebilecekken tedavisiz kaldığında komplikasyonlara yol açabilir.
3- HPV enfeksiyonu: Siğil, HPV grubunda 100 civarı alt grup barındırır. Bunların bir kısmı daha ağırlıklı olarak genital bölgeyi tercih ederek yerleşir. HPV enfeksiyonu toplumda son derece sık görülen deriden deriye direkt temas ile bulaşabilen bir virüs enfeksiyonudur. Tedavisi derideki bulguların yaygınlık, yoğunluk durumuna bağlı olarak çeşitli şekillerde (elektrokoter kriyoterapi topikal ilaç tedavisi gibi) yapılır ancak tekrarlama ihtimali hep mevcuttur.
4- Uçuk (HSV enfeksiyonu): Herpes, bulaştığında etkeni dokuda uzun yıllar kalan bir virüs enfeksiyonudur. HSV tip 1 ve HSV tip 2 olarak adlandırılan iki tipi vardır. Deri ve mukozalarda hastalık oluşabilir. Aktif olduğu dönemde deriden deriye direkt temas ile bulaşır ancak klinik belirti olmadığı dönemde dahi bulaştırıcılık riski mevcuttur. Tedavi, etkeni yok etmeye yönelik olmayıp semptom yatıştırmaya ve bulaştırıcılığı azaltmaya yöneliktir.
5- Molluskum kontagiozum: Deride ortası çukur küçük kabartılar oluşturan bir virüs enfeksiyonu olan molluskum kontagiosum, cinsel yolla bulaşır ancak ortak kullanılan alanlarda da bulaşıcılık mümkündür. Çocuk ve erişkinlerde görülebilir.
6- Klamidya: Etkeni bakteri olan klamidya trahomatis, çok sık karşılaşılan bir enfeksiyondur. Bulgular cinsel ilişkiden 1-3 hafta sonra ortaya çıkar veya asemptomatik seyredebilir. Bulaş yolu cinsel ilişkidir. Bulgu olmadığı zaman tanı konmaz ve komplikasyonlara yol açabilir. Tanı kadın ve erkekten alınan akıntıdan etkenin izole edilmesi ile konur ve antibiyotik ile kolaylıkla tedavi edilir.
7- Hepatit B: Nadiren semen vajinal sıvılar, kan ve idrarla bulaşabilir. Cinsel yolla, ortak kullanılan tıraş takımları, küpe gibi araçlar veya dövme, piercing gibi işlemler sırasında, ve annede varsa doğumda bebeğe bulaşabilir. Tükürükle bulaşmadığı için yiyecek, içecek ve aynı çatal-kaşığı kullanarak geçmez. Korunma aşılanma ile olur.
8 – Trikomonas: Etkeni bir parazit olan trikomonas vajinalis, sık görülen cinsel yolla bulaşan hastalıklardandır. Her iki cinste daha çok orta yaşta görülür. Cinsel ilişkiden 1-4 hafta sonra belirtiler idrarda yanma, gerginlik hissi ve sarı, yeşil bol akıntı ile kendini gösterir. Tanı akıntının tetkiki ile konup antiparaziter ilaçlarla tedavi edilir.
HIV-AIDS de cinsel yolla bulaşan ve ciddi sorunlara yol açan hastalık grubunda yer alıyor. HIV-AIDS’in kan yoluyla ve enfekte anneden bebeğe bulaşması da söz konusu oluyor.
CİNSEL YOLLA BULUŞAN HASTALIKLARDAN KORUNMAK İÇİN…
Cinsel yolla bulaşan hastalıkların dermatolog, ürolog, kadın hastalıkları ve enfeksiyon hastalıkları uzmanlarının işbirliğini gerektirebildiğini vurgulayan Dr. Tırpancı, bu hastalıklardan korunma yolları hakkında ise şunları söyledi:
“Yüzde yüz koruyucu bir yöntem yoktur. Kişi diğerinin ilk ve tek partneri değilse risk mevcuttur. Ancak bazı korunma önlemlerini de unutmamak gerekir.
– Kondom kullanımını (tüm ilişki süresince) ve doğru kullanımı öğrenmek,
– Ortak havlu, giysi kullanmamak,
– İlişki öncesi ve sonrası yıkanmak,
– Bulaşıcı hastalık tarama testlerini ihmal etmemek,
– Hepatit B aşısını gerektiği dozda yaptırmak,
– Kullanılan kondom türüne dikkat etmek, (bazı türler tahriş edici özellikleri nedeniyle vajinada ve servikste tahrişe yol açıp koruyuculuğu azaltabilir),
– Hastalığın olduğu bilinen dönemde ilişkiye girmemek, şeklinde özetleyebiliriz.”