Bursa’da sıcaklıkların düşmesiyle birlikte soğuk havalar ve kar yağışı kendisini gösterdi. Hava sıcaklarının sıfırın altında 12 dereceye kadar düştüğü kentte zeytin ağaçları olumsuz etkilendi. Türkiye’nin zeytin ihtiyacının yüzde 13’ünün karşılandığı Bursa’da on binlerce zeytin ağacı don nedeniyle yandı. İznik, Gemlik, Mudanya başta olmak üzere 8 ilçedeki 98 bin dekarlık zeytinlik zarar gördü. Don olayının kentte en son 1985 yılında görüldüğünü belirten İl Tarım Müdürü Hamit Aygül, Bursa’nın toplam zeytin ağacının yüzde 25’inin don olayından etkilendiğini söyledi.
‘TÜRKİYE’NİN ZEYTİN İHTİYACININ YÜZDE 13’Ü BURSA’DAN’
Zeytin ağaçlarının hava sıcaklarının sıfırın altında 7 dereceden sonra donma tehlikesi geçirdiğini belirten İl Tarım Müdürü Hamit Aygül, “İlimizde önemli miktarda sofralık zeytin üretimimiz var. Türkiye zeytin üretiminin yüzde 13’ünü Bursa karşılamaktadır. Çiftçilerimiz için önemli bir gelir kaynağı. Aynı zamanda Çiftçi Kayıt Sistemi’ne kayıtlı 10 binin üzerinde çiftçimiz var. Toplam zeytin üreticimiz de 30 bin civarında. Böyle olunca zeytin Bursa için çok büyük önem ifade ediyor. Yaşanan don hadisesinden sonra sonra sahada ağaçların renklerinde bozulma oldu. Bunun üzerinde ekiplerimizle il genelinde bir çalışma yaptık. Genel hasar durumunu belirlemeye çalıştık. Ancak havaların soğuk gitmesiyle hasar net olarak ortaya çıkmadı. Ağaçlarımız, yüzde 5 ile 80 oranında zarar gördü. Tüm ilde homojen bir zararlanma söz konusu değil. Dolayısıyla biz bu zarar oranımızı havalar ısındıktan yaklaşık 1 ay sonra ağaçlarının yapraklarının ve dallarının ortaya çıkmasıyla birlikte daha iyi yapmış olacağız. Şu an bakanlığımıza ilk bildirimlerimizi yaptık” dedi.
‘AĞAÇLAR EN İYİ İHTİMALLE 2 YIL MEYVE VEREMEZ’
Ağaçların renginin kahverengiye dönmesi ve kurumaya başlaması hadisesine yanma dendiğini belirten Aygül, “Eğer ağacın gövdesinde zarar söz konusu değilse derin budama veya daha uygun budamayla bunların tekrar canlandırılması mümkündür. Gövdeye de sirayet etme durumu varsa o zaman bu ağaçları kurtarmak mümkün olmayabilir. Onların yerine yeni ağaçların dikilmesi olabilir. Biz arkadaşlarımızla, ziraat odası başkanlarıyla, muhtarlarla ve Marmarabirlik temsilcileriyle birlikte yaptığımız araştırmada ağaçların gövde kısımlarına kadar zarar gördüğü kanaatinde değiliz. Önemli bir kısmı sadece bir yaşındaki sürgünlerde, yapraklarda ve meyve gözlerinde olduğunu gördük. Ama ilerleyen aşamalarda hasarın ne kadar olacağını göreceğiz. Bizim ilk tespitimiz bu ağaçların bir kısmının hafif budamayla bir kısmının biraz daha derin budamayla tekrar canlanıp hayatiyetlerini sürdüreceği yönünde. Her halükarda bu zarar gören ağaçların budamayla canlansa da bir veya iki yıl meyve vermeyeceği söz konusu” açıklamalarında bulundu.
‘EN SON 1985 YILINDA DON OLAYI YAŞANMIŞ’
İlk tespitlerine göre 8 ilçede 86 köyde 4 bin 60 çiftçinin bahçelerinde zarar görüldüğünü kaydeden Aygül, şöyle konuştu:
“Zarar gören zeytin bahçelerinin toplam alanı da 98 bin dekar civarında. Bursa’da toplam 441 bin 560 dekar zeytinlik alanımız var. Bu durumda yaklaşık 25’ine yakın bir alanda zarar söz konusu. Ama zarar oranı her bahçede aynı değil. Daha önce 1985’de böyle bir olay görülmüş. Son 36 yıldır ciddi bir don olayı yaşanmamış. Çünkü Bursa’da sıcaklık değerleri sıfırın altına pek düşmüyor. Sıfırın altına düşse de pek uzun zamanlı olmuyor. Bu seneki don olayının etkili olmasının nedenlerinden biri de ocak ayının ortalarına kadar havalar çok sıcak gidiyordu. Adeta bahar havası gibiydi. Bitkilerin gövdelerinde ve dallarındaki su miktarı çok yüksekti. Aniden bastıran kardan sonra gelen don bitkilerin içindeki suyu dondurarak olması gerekenden çok daha fazla etkileyerek hasar verdi.”
‘BU AĞAÇLAR ARTIK SÖKÜLÜR’
Marmara Bölgesi’ndeki önde gelen zeytin üretim yerlerinden biri olan İznik Ovası’ndaki zeytin ağaçlarının da önemli bir bölümü don nedeniyle yandı. Ağaçları yanan çiftçilerden Emre Yıldırım (33), “Yanmanın gerçekleştiği ağaçlardan artık verim almak zor. Bu sene çok don oldu ve zeytin ağaçları çok yandı. Sadece bu alanda 70-80 ağaç var ve hepsi yandı. Uzun süredir de böyle bir şey görülmemişti, çok uzun zaman önce böyle bir şey oldu. Bu ağaçlar, bu saatten sonra buradan sökülür peyzaja gider, başka da bir şey olmaz, ürün vermez. 5 sene bu tarla boş kaldı mı, iflasın eşiğidir. Allah herkesin yardımcısı olsun, bu sene çok zor” dedi.
‘YANMA AYAZI ÇOK GÖREN YERLERDE OLUYOR’
Zeytin üreticisi Mustafa Demirkol (58), “Bu kış şartlarından dolayı, bazı bölgelerde aşırı don olayları oldu. Bu dondan dolayı zeytinler yandı. Yapraklar da kurudu. Bu zeytinden en az 3-4 sene verim beklemeyeceksin. Bu yanma olayında, sıcaklıklar -7’yi gördüğü zaman başlıyor, ayazı çok gören yerler hiç dayanamıyor. Yanmalar meydana geliyor” diye konuştu.
DHA