Kaya, yazısında şu ifadeleri kullandı:
Bursa Uludağ Üniversitesi’nden emekli olan Ziraat Mühendisi Prof. Dr. İsmet Arıcı, Türkiye’de arazi toplulaştırma deyince akla gelen ilk isimlerden biri.
Bursa’daki toplulaştırma çalışmalarına değindiğim yazıdan sonra arayan Prof. Dr. Arıcı ile mevcut durumu irdelemek için buluştuk.
Tarımsal kalkınma için fikir üretmeye devam eden İsmet Arıcı, Almanya tecrübesiyle harmanladığı önerilerini paylaştı.
Öncelikle kırsal alanların yapısal sorunlarını maddeler halinde şöyle sıraladı:
2- Mülkiyette belirsizlik, hisselilik ve gizli hisselilik çok yaygın.
3- Üretimde verimlilik düşük, işletmelerin rekabet yetenekleri zayıf.
4- İşletmelerde süreklilik yok. Çoğu zaman bir nesillikler.
5- Köy yerleşik alanları sıkışık. Modern insan yaşamı ve ileri teknolojili hayvancılık üretim tesisleri için geliştirilmesi gerekiyor.
6- 442 sayılı Köy Kanunu ve diğer kanunlar köy yerleşik alanlarının planlı bir biçimde geliştirilmesine katkı sağlamadı.
7- Köylerde yoğun geçim sıkıntısı var.
8- Gençler köyde yaşamak istemiyor.
9- Köyler terk ediliyor, tarım arazileri boş bırakılıyor.
10- Araziler amaç dışı kullanıma yönelik yoğun olarak el değiştiriyor.
11- Doğal yaşam ortamları bozuluyor.
12- Örgütlenme zayıf, siyaset ve yönetimde etkinlikler yetersiz.
Aslında maddeleri çoğaltmak mümkün.
Gıda krizini derinden hissediyoruz.
Türkiye’nin tarımda kendine yetememesinin ağır sonuçlarının acı şekilde tecrübe edildiği günlerden geçiyoruz.
Dolayısıyla yukarıdaki problemleri giderecek köklü bir reforma ihtiyaç var.
Çözümün temelinde ise çok amaçlı arazi toplulaştırmasının yaygınlaştırılması yatıyor.
Türkiye’de faaliyet gösteren tarımsal işletme sayısı 3 milyon civarında.
Söz konusu işletmelerin işlediği tarım parseli sayısı 32.5 milyon, işletme başına düşen ortalama parsel sayısı 10.
Buna karşın kadastroda kayıtlı parsel sayısı 23.1 milyon, malik sayısı 40 milyon.
Her parsele yaklaşık 2 hisse düşüyor, 13 malikin arazisi 1 işletme tarafından değerlendiriliyor.
Ülkede 40 milyon malik olduğuna göre 2 kişiden birinin tarımla uğraşmasa da kırsalda arazisi bulunuyor.
Yukarıdaki veriler tarımla uğraşanların 13 malikin arazisini kullandığını, işletmelerde çok büyük bir öz sahiplik sorunu bulunduğunu, mülkiyette belirsizliğin, hisseliliğin ve gizli hisseliliğin çok yaygın olduğunu gösteriyor.
Prof. Dr. İsmet Arıcı, “Türkiye’de bu yapının iyileştirilebilmesi için her şeyden önce 40 milyon olan arazi sahipliği sayısının azaltılması, tarımla doğrudan uğraşmayan ve tarıma muhtaç olmayan insanların arazilerinin kırsalda yaşayan ve tarımla uğraşan üreticilere aktarılması şart. Kırsal alanın yapısal sorunları, işletmelerin parçalığı, parsel küçüklüğü ve karışıklık sorunun giderecek çok amaçlı arazi toplulaştırmasının yapılması gereklidir” dedi ve ekledi:
“Köylerin cazip hale gelmesi de şart.”
Biraz açmak gerekirse…
Prof. Dr. Arıcı, “Köyde yaşayan genç özellikle sosyal güvencesi olmadığından ötürü evlenecek kız bulamıyor. Aile kuramayacak genç köyde kalmak istemiyor” diyor.
Parçalı araziler meselesinden sonra belki de en önemli sorun bu.
Şehir hayatı bilhassa yeni nesil için her anlamda daha çekici.
Bu nedenle köy yerleşik alanlarının modern yaşama ve tarımsal üretime uygun biçimde geliştirilmesi elzem.
Bursa’daki başarılı örneklerden Marmarabirlik gibi ürün bazlı kooperatiflerin önem taşıdığını da belirtmekte fayda var.
Prof. Dr. İsmet Arıcı, köy kalkınma kooperatiflerinde menfaat birliği sağlamanın güç olduğunu bu nedenle Marmarabirlik gibi ürün temelli kooperatiflerin geliştirilmesi gerektiği düşüncesinde.
Ayrıca tarımsal desteklemelerin artırılması, üretim altyapısı kurulması için uygun maliyetli teşvik paketleri hazırlanması, girdi maliyetlerinin aşağı çekilmesi; bu başarılamıyorsa sübvansiyonların çeşitlendirilmesi de üzerinde durulması gereken diğer önemli konu başlıkları.