Mikrobiyoloji Uzmanı Taşkınoğlu, bu doğrultuda enfeksiyonun ileri dönemde neler yapabileceği konusunda çalışmaların yapılması gerektiğini kaydetti. Dr. Taşkınoğlu, yurtdışında bazı yayınların yer aldığını, yayınlarda ‘Long Kovid’ denilen uzun soluklu, uzun süren ‘Kronik Kovid’ anlamında terimlerin kullanılmaya başlandığını ifade ederek, “‘İnsanlar enfeksiyonu geçirdi, 14 günde iyileşiyor evlerine gönderelim’ değil; ’14 gün uzayabilir, uzayıp uzamadığını kontrol edelim ve ilerideki yaşayacağı sıkıntıları bir araya toplayalım’ şeklinde çalışmalar başladı. Bir grup hastanın 3 haftandan daha uzun, hatta bir grubunun da 12 haftadan daha uzun semptomlarının sürdüğü ve bu semptomların takip edilmesi gerektiği söyleniyor. Bazı komplikasyonların 12 hafta içerisinde ortaya çıkabileceği şekilde yayınlar var. ‘Enfeksiyonu geçirdim, artık bitti, ben Covid hastası değilim’ diyemeyebiliriz. 10 kişiden 1’inin enfeksiyonun devamında uzun soluklu semptomları geçirme ihtimali olduğundan bahsediliyor. Bunun için kontrol programlarının yapılması gerektiği söyleniyor” diye konuştu.
‘TETKİKLERLE SÜREKLİ DÜZENLİ KONTROLLERİ YAPILMALI’
Dr. Taşkınoğlu, kontrol programları içerisinde akciğer grafisinin 12 haftada bir çekilmesi gerektiğini belirterek, şunları kaydetti:
“Kan tablosunun sık sık kontrol edilmesi, hastanın nörolojik ya da kardiyak bir problemi olduğunda bu problemin üzerine gidilmesi gerekiyor. Tetkiklerle sürekli düzenli kontrollerinin yapılması gerekecek gibi gözüküyor. Yani ‘Covid-19 şuan bizi hasta edecek, hastalık bitecek ve enfeksiyondan sonra rahatlayacağız’ diyemiyoruz. Enfeksiyondan sonra en azından 6 ay-1 yıl içinde çıkabilecek komplikasyonlar konusunda da göz açık olmak gerekiyor. Ortaya çıkabilecek komplikasyonlar ise, solunum yolu fonksiyonları ile ilgili bozukluklar olabilir. En çok akciğere yerleştiği için akciğer bozukluklarının olmasını bekliyoruz. Bunun yanında kardiyak problemler de olabilir. Kalbi ve kalp zarını tutan enfeksiyonlara, nörolojik semptomlara sebep olabilir. Bazı akut hastalarda da nörolojik semptomlar da görmeye başladık. İleriki dönemde de nörolojik semptomaların ortaya çıkabileceğine dair yayınlar olmaya başladı. Covid-19 enfeksiyonunun etkilerini 3 aya kadar devamında ve sonrasında görebiliriz.”
‘SADECE YÜZDE 60’I ESKİ SAĞLIKLI HAYATLARINA DÖNEBİLİYORLAR’
‘Long Kovid’ enfeksiyon belirtilerinde de yorgunluk ve nefes darlığının en çok görüldüğünü vurgulayan Dr. Taşkınoğlu, “Neredeyse yüzde 60’ı bu şekilde gözüküyor. Hasta olanların sadece yüzde 60’ı eski sağlıklı hayatlarına dönebiliyorlar. Geri kalan yüzde 40’ının mutlaka takip edilmesi gerekiyor. Bunlar 65 yaş ve üstü ise, kronik hastalığı varsa, bu kişilerin daha sıkı takip edilmesi gerekiyor. ‘Covid’in yan etkisi mi Covid’in devamı mı, yoksa gerçekten ciddi bir hastalık mı?’ onun ayrımını da yapmak çok önemli. Ayrımı yapabilmek için de önerilen testlerin sık aralıklarla çalışılması gerekiyor” diye konuştu.
DHA