Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, Habertürk’te katıldığı canlı yayında soruları yanıtladı.
Bakan Bilgin’in açıklamalarından öne çıkanlar şu şekilde;
Sendikaların iyi oldu demesini beklemek doğru değil. Türk-İş daha önce açlık sınırını 7 bin 785 lira olarak açıklamıştı. Bu bilimsel olmayan tespitler üzerine yapılmış bir çalışma. Onlar taleplerini güçlendirmek için böyle şeyler yapabiliyorlar. Ama kamuoyunun bunu böyle algılaması oldukça sorunlu oluyor. Kendi pozisyonlarını güçlendirmek için yaptıkları açıklamalar sorunu güçleştiriyor. Sokağın beklentisi ile işçilerin meseleye bakışı farklı.
“İŞÇİLERİMİZİN BÜYÜK ÇOĞUNLUĞU ASGARİ ÜCRETTEN MEMNUN”
Türkiye’deki açlık sınırı, yoksulluk sınırı gibi tartışmalar büyük çoğunluğu bilim dışıdır. Bilimsel araştırma mantığına dayanmamaktadır. Ankara’da 15 marketten alınan fiyatla, Türkiye’nin açlık sınırı algısını yönetmek nasıl bir sorumsuzluktur? Bunu şiddetle reddediyorum. Bizim belirlediğimiz asgari ücret işçilerin büyük çoğunluğu tarafından makul bulunmuş, değerli bulunmuştur. Bugünkü şartlarda verilebilecek asgari ücrettir. Şimdi enflasyon ve kur sabitlenmiş durumda. Enerji fiyatlarında yükseliş yok, hatta bir miktar düşüş var. Asgari ücretin yükselmesinin bütün fiyatlara yansıyacağını söylemek mümkün değil. Bu artış enflasyonu sınırlı derecede etkiler.
Enflasyon kontrol altına alındı. Yıl sonunda yüzde 20’lere düşeceğini tahmin ediyoruz. Mayıs-haziran döneminde yüzde 35-40 düşmesini bekliyoruz. Cumhurbaşkanımız ‘Önümüzdeki yıl sonunda yüzde 20’leri göreceğiz, endişe etmeyin’ dedi. 1 yıl önce savaş, pandemi olacağını biliyor muyduk? Olağanüstü şeyler olmazsa bizi yıl sonuna kadar götürecek asgari ücret belirledik. Olağanüstü şartlarda yeniden müdahale ederiz, geçen sene nasıl temmuz ayında müdahale ettiysek ihtiyaç olursa geçen sene gibi zam yapılabilir.
MEMUR-EMEKLİ MAAŞLARINDA ARTIŞ NE KADAR OLACAK?
Aralık ayı enflasyonu açıklandıktan sonra Ocak ayında belli olacak. Aralık ayında enflasyon düşüşü devam edecek. Biz tüm bunları değerlendirerek alım gücünü destekleyecek oranda karar vereceğiz. Memura enflasyonun üzerinde zam yapacağız.
BAĞKUR EMEKLİLERİNİN MAAŞINA DÜZENLEME
En alt düzeyde ücret alan emekliler var. Çok düşük kaldı. Açıklandığı gün fena değildi, enflasyon şartları içinde az kaldı. Bunlar kim? Prim gün sayılarını tamamlamamışlar, daha çok Bağkur’lular. Devlet ‘bu insanlarımıza borçlanma imkanı getirelim’ demişler. Prim borçlarını bağladıkları emekli maaşından ödenmiş. Bir sosyal destek bu. Bunların sayısı 500 bin civarında. Bunları da biz nasıl sosyal devlet ücretsiz, gelirsiz kimseyi bırakmaz diye bir düzenleme yaptıysa, bunlar da yeniden ele alınarak düzenlenecek.
ÇALIŞANLARIN VERGİ DİLİMLERİ
Hazine ve Maliye Bakanlığı gelir vergisi dilimleri konusunda çalışma yapıyor.
“8 EYLÜL 1999’DAN SONRA İŞE GİRENLER EYT’Yİ KAPSAMAYACAK”
EYT ile ilgili Fuat Bey’in açıklamasını şimdi sizden öğrendim. Tabii biz görüşlerimizi, zaman zaman bir araya gelip paylaşıyoruz. Teknik çalışmaları tamamlanmamış çalışma. EYT deyince 8 Eylül 1999’dan önce işe başlamış olanlar. Bunların bazı istisnaları var. Doğum yapmış hanımların, askerlik yapmış olanların borçlanması var. Birkaç istisnai durumlar var. Onların dışında en çok sorulan soru; prim gün sayım eksik, borçlanabilir miyim? 1999’dan sonra işe girdilerse EYT’yi kapsamayacaktır. Mevcut yasamızda olan haklar devam edecek. Yurt dışında çalışanlar var. Olağanüstü bizim kurumlarımıza müracaat edenler var. Orada da benzer kafa karışıklıkları var. Onlar da ‘prim gün sayılarımızı tamamlayalım, emekli olalım’ diye kuyruklar oluşturuyor. Onlarda da aynı şey geçerli. EYT 8 Eylül 1999 öncesi işe başlamayı zorunlu kılıyor. Dünyanın neresinde olursanız olun. Aksi takdirde borçlanarak olmaz.
“EYT’DE YAŞ SINIRI ÇALIŞMALAR TAMAMLANDIKTAN SONRA BELLİ OLACAK”
Aralık’a kadar yaklaşık 1 milyon 900 bin kişi. Ocak ayında 2 milyonu biraz geçen kişi. Dediğimiz şartlara uygun. Prim gün sayısı ve hizmet süresi tamamlanmış olanların sayısı. Eğer hiçbir yaş sınırı olmasa bunlar giriyor. 2 milyon giriyor. Bazıları 5-6 milyon var diyor. Geçen uzman kılığında bir adam ‘Bu iş 13 milyona çıkar’ diyor. Şu anda onları belirlemeye çalışıyoruz. Müracaat ediyor. Adam daha önce Bağkur, SSK’da, yurt dışında çalışmış. Onların dosyalarını müracaat edilmeden biz birleştiremiyoruz. O hummalı bir çalışma.Bütün çalışmalar ortaya çıktıktan, toplam tabloyu gördükten sonra yaş sınırına karar verilecek. Ben burada devleti düşünüyorum, yurttaşlarımıza en fazla katkı yapabilecek çözüm üzerinde durmam gerekir. Yaş sınırına henüz karar verilemedi. Neticede tabloya bakarak siyasi karar verilecektir. Hükümet karar verecektir. Cumhurbaşkanımız değerlendirecektir. Tabloyu tam olarak tespit etmeye çalışıyoruz. Hangi yaşta kaç kişi bulunuyor? Yaş aralığı nereden nereye geliyor. EYT’de ortalama yaş yüzde 49.9. Bu çalışmayı bitirmeye çalışıyoruz.
“SON DURUMU 26 ARALIK’TA SAYIN CUMHURBAŞKANIMIZA ARZ EDECEĞİM”
Tahmin ediyorum EYT’yi bu ay sonuna kadar Meclis’e götürürüz bunu. Bitirebilirsek bu ay içinde, bitiremezsek Ocak ayında götürürüz. Ben son durumu önümüzdeki 26 Aralık’ta sayın Cumhurbaşkanımıza arz edeceğim. Meclis’in iradesiyle çıkınca Resmi Gazete’de yayınlanır ve yürürlüğe girer.
“SAYIN NEBATİ KIDEM TAZMİNATINDA ÖNEMLİ İNİSİYATİF ALDI”
Buradan sayın Nebati Bey’e teşekkür ediyorum. Maliyetin artışını, nereye ulaşabileceğini gördüğü halde bu problemin çözülmesi konusunda çok fedakârca davrandı. Enflasyona, ekonominin bütün ağır yüküne rağmen. Kıdem tazminatında da inisiyatif aldı.
“KISMİ EMEKLİLİK KOŞULARI AYNEN DEVAM EDECEK, DEĞİŞİKLİK YOK”
1999’daki şartlar neyse, çalışma süresi, hizmet süreleri değişmiyor, o günkü şartlarda emekli olacak. Kısmi emeklilik koşulları da aynen devam edecektir. O insanlarımız rahat olsun, onların programında herhangi bir değişiklik yapmıyoruz.
“İŞVERENE SOSYAL GÜVENLİK DESTEK PRİMİNDE İNDİRİM VE KREDİ DESTEĞİ”
EYT’lilerle ilgili sadece kamuya maliyeti konuşuluyordu. Proje yürüyor, bitmek üzere hissedilince işverenler endişeye kapıldı, odalar, işveren kuruluşları harekete geçti. TİSK yöneticileriyle görüştüm. Onları tek tek dinledim. Söyledikleri şu; nitelikli işçilerimiz var, yüksek ücret alıyorlar. Bunların bizimle devam etmesini istiyoruz. Kıdem tazminatları alıp gitmeye kalkarlarsa yoğunlaşma olur dediler. İşverenler kıdem tazminatlarını vergiden belli miktarını vergiden düşüyorlar. Eğer işveren işçisine ‘sen benim için önemlisin, değerlisin, kıdem tazminatını vereyim, çalışmaya devam et’ derse, biz ona sosyal güvenlik desteği vereceğiz. Sosyal güvenlik destek priminde 5 puanlık indirim yapacağız. Ayrıca bu konuda işverene kredi desteği verilecek. Hangi şartlarda emekli olacaklarsa o şartlarda haklara sahip olacaklar. Aylık bağlama oranlarında değişiklik olmayacak.
“SEÇİM EKONOMİSİ UYGULAMIYORUZ, POLİTİKAMIZ GERÇEKÇİ”
Türkiye Avrupa’nın en iyi bütçe dengelerine sahip ülkelerden biriyiz. Bütçe gelirindeki artış tahminlerin üzerinde olmuştur. Bütün bunlar hesaba dayalıdır. Biz seçim ekonomisi uygulamıyoruz, gerçekçi ekonomi uyguluyoruz. Popülizm yapmayan, gerçekçi, yurttaşımızı enflasyon sarmalına sokmayacak dengeleme politikası sürdürecek yaklaşıma sahibiz. Gerçekçi politikamız enflasyonun düşüşüyle birlikte daha fazla refah olarak dönecektir. EYT’de 1 hafta sonra ile 2 hafta sonra arasında bir fark var mı? Önemli olan sağlıklı bir şekilde girmiş olması. Biz Meclis’e götürürüz. Meclis tatilden sonra çalışma programına alır.
“SİGORTA SİSTEMİ ÇÖKERSE BİR ŞEY YAPAMAYIZ”
Neden EYT var? Yasa çıkmış, yasa çıktıktan sonra emeklilik şartları değiştirildi. Biz bu sorunu çözüyoruz. Efendim yaş sınırı yüksek aşağı çekin deniyor. Bakın Avrupa ortalamalarına. Bizim kaç çalışanın, kaç emekliliği, sigorta sistemiyle finansa edebileceğimizi asla unutmayalım. O çökerse asla bir şey yapamayız.