AYŞEGÜL GÜRAL AKTÜRK
Mayıs ayında çıkan yeni Toprak Koruma Kanunu ile tarımsal araziler bölünmez eşya niteliği kazandı. Mümkün olduğunca arazinin tek kişide toplanmasını amaçlayan yasa çıktığından bu yana aile bireyleri arasında büyük sorunlar yaşanmaya başladı.
Belirli büyüklükte olmayan arazilerin bölünmeden mirasçılardan biri tarafından alınması ya da bir aile şirketi kurulması zorunluluğu bir çok aile bireyinin elini kolunu bağlıyor. Kardeşlerden biri malı almak istediğinde diğer kardeşler fiyatı az bulabiliyor, ya da her mirasçı pay almakta direniyor. Bu tür anlaşmazlıklar için kanunda çözüm olarak gösterilen şirket kurma şartı da mirasçılara şimdilik cazip gelmiyor.
ÇÖZÜMÜ ‘İCRA’DA BULDULAR
Edinilen bilgiye göre, söz konusu anlaşmazlıkların çözümü için bir çok aile kanundaki açıklardan yararlanma yolunu seçiyor. Bunlardan biri de ‘icra’ yöntemi. Buna göre, mirasçılardan birine senet imzalatılıyor. Bunun üzerine diğer kardeş icraya başvuruyor. Ve arazi icra yoluyla bölünmüş oluyor. Bursa’da kurak bölgelerde 170, sulanabilir arazilerde 60-65, meyve bahçelerinde 10, seralarda 5 dönümün altında kalan araziler mirasçılar arasında paylaşılamıyor.
UYGULAMAK KOLAY DEĞİL
Osmangazi Ziraat Odası Başkanı Sabri Akçalar, ”Kanun miras alanında yenilikler getirdi. Buna göre belirli büyüklüğün altında kalan araziler mirasçılardan birine kalıyor ve o kişi diğerlerine toprağın bedeli kadar para ödüyor. Ancak bunu yapmak kolay değil” dedi.
BANKALARDAN HACİZLE SATILACAK
Bursa’da söz konusu sorunu çözmenin çok zor olduğuna dikkat çeken Sabri Akçalar, özellikle merkez ilçelerde arazilerin aşırı pahalı olduğunu vurguladı. Akçalar şöyle devam etti: ”Toprak bölünmesin, bu uygulama doğru ama bu iş böyle olmaz. Yeni yasa çıkması lazım. Merkez ilçelerdeki yerlerin değeri çok yüksek. Çiftçinin zaten bankalara borcu var. Milyarlarca lira kredi çekip diğer varislerin hakkını ödeyecek durumda değil. Toprakları satmamız da engellendi. Bu gidişle bankalar hacizle satacak.”
VARİSLERİ BİRBİRİNE DÜŞÜRÜYOR
Kestel Ziraat Odası Başkanı Fevzi Fırtına, sürekli toprak reformu istediklerini ama isteklerinin böyle bir yasa olmadığını ifade etti. Söz konusu yasanın faydalı yanlarının da olduğuna dikkat çeken Fırtına, ancak zararın daha çok olduğunu ileri sürdü. Fevzi Fırtına, ”Yasa bu haliyle varisleri birbirine düşürmekten başka işe yaramıyor. Böyle parça parça yasa olmaz topyekün bir çalışma yapılmalı” dedi.
ŞİRKET ÇEKİNCESİ
Toprakların tüm dönümlerinin aynı alanda bulunmadığını dile getiren Fırtına, ”Miras yasası yok. Tapulaştırmayla ilgili yasa yok. Sadece toprak bölünemez diyorsun. Bu haliyle bizim istediğimizden uzak bir yasa. Faydası yok. Bu kanunların toplu yapılmaması halinde faydalı olmaz aksine vatandaşa zarar veriyor” diye konuştu. Fevzi Fırtına, varislerin birçoğunun şirket kurma hakları olduğunun farkında bile olmadığını, bilenlerin ise bundan çekindiklerini kaydetti.
BURSA’DA FİYATLAR YÜKSEK KİMSE ÖDEYEMEZ
Gürsu Ziraat Odası Başkanı Kamil Dönmez, söz konusu kanunun uygulamada sıkıntı yaratacağının altını çizdi. Bursa’daki arazilerin değerinin çok yüksek olduğunu vurgulayan Dönmez, ”Arazilerin dekarı 40 ile 60 bin lira arasında değişiyor. 5 dönüm bile 250-300 bin lira civarında tutuyor. Bunu ödeme durumu çoğu vatandaşta yok” dedi. Devletin 20 yıla kadar kredi imkanı tanıdığını hatırlatan Dönmez, bu yüksek meblağların 20 yılda da ödenemeyeceğini söyledi.
FABRİKATÖR OLURUZ
150 dönüm bir arazinin 2 kardeşe kalması durumunda diğerine ödeyeceği miktarın 3-4 trilyon lirayı bulacağını kaydeden Dönmez, ”Bu paraları kazansak zaten fabrikatör oluruz. Çiftçi bu kadar kazanmıyor. Bizler toplumun en düşük kazanan kesimiyiz” diye konuştu. Dönmez, miras konusunda sıkıntı yaratsa da toprak bütünlüğü ve tarımsal arazilerin korunması adına söz konusu düzenlemenin geç kalınmış bir yasa olduğunu vurguladı.
HOLDİNGLERE IRGATLIK YAPARIZ
Kardeşlerin hiçbirine bankaların 4 trilyon gibi büyük bir rakamda kredi vermeyeceğinin altını çizen Kamil Dönmez, ”Böyle bir durumda anlaşma sağlanamaz. Sağlanamayınca da araziler satışa çıkarılır. Holdingler bunları alır biz de onlara ırgatlık yaparız. O duruma gelinir” dedi.
Dönmez, benzer bir yasanın Hollanda’da bulunduğunu hatırlatarak, orada arazinin kardeşlerden birine kaldığını ancak diğer kardeşlerin kardan pay aldığını ve sorunun böyle çözüldüğünü belirtti.